Aynalıkavak Tenkihnamesi (Antlaşması) ne zaman ve kimler arasında yapılmıştır? Aynalıkavak Tenkihnamesinde alınan kararlar hakkında bilgi.
Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusyası arasında imzalanan antlaşmadır (21 Mart 1779). Küçük Kaynarca Antlaşması’ndaki (21 Temmuz 1774) anlaşmazlık konusu maddelerin çözümlenmesi için, İstanbul’daki Fransa elçisinin aracılığıyla Türk ve Rus delegeleri, Halil Paşa’nın Hasköy’deki Aynalıkavak Kasrı’nda bir araya geldiler. Görüşmeler sonunda 9 maddelik tenkihname (düzeltme, ayıklama belgesi) imzalandı. Alınan kararlar:
• Kırım’ın tam bağımsızlığı;
• Hanları Kırımlıların seçmesi;
• Osmanlı padişahlarının hanlar üzerindeki hakkının halife sıfatıyla kutsanacak olduğu;
• Osmanlı Hükümeti’nin seçilen hanı tanımak zorunluğu;
• Kırım üzerinde hak elde edebilmek için Osmanlıların girişiminde bulunamayacağı;
• Kırım’da olağanüstü bir durum ortaya çıkarsa Osmanlı Devleti ile Rusya’ nın önce birlikte aralarında anlaşma, sonra sorunu birlikte çözme koşulu;
• Karadeniz ve Akdeniz’de İngiliz ve Fransızlara tanınan hak ve ayrıcalıkların Ruslar’a da tanınması;
• Ruslar’ın Kırım’daki askerlerini geri çekmesi;
• Eflak ve Boğdan’ın İstanbul’da maslahatgüzar bulundurarak Devletler Hukuku kurallarından yararlanmaları.
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti Rus yanlısı Şahin Giray’ın hanlığını tanımış, Ruslara Eflak-Boğdan konusunda da ödün vermiş oluyordu. Antlaşma, Osmanlı-Rus anlaşmazlığmı çözümleyemedi ve Rus orduları çok geçmeden Kırım’ı ele geçirdi.
