Aynalıkavak Tenkihnamesi nedir, ne zaman, hangi padişah tarafından, kimlerle imzalanmıştır? Aynalıkavak Tenkihnamesi özellikleri, hakkında bilgi.
Aynalıkavak Tenkihnamesi Özellikleri
Aynalıkavak Tenkihnamesi; Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan antlaşmadır (21 Mart 1779).
Küçük Kaynarca Antlaşması‘na (21 Temmuz 1774) göre Osmanlı Devleti ve Rusya, Kırım’ın bağımsızlığını tanımıştı. Pugaçev Ayaklanmasının bastırılması ve Avrupa ülkelerinin Kuzey Amerika’daki savaşla ilgilenmeleri, II. Yekaterina’ya Kırım’ı işgal etme fırsatı verdi (1777). Osmanlı Devleti’ nin koruması altındaki Kırım hanı IV. Devlet Giray İstanbul’a kaçtı; yerine Rus yanlısı Şahin Giray getirildi. Tatarlar Şahin Giray’ın iktidarına karşı ayaklanınca, ayaklanmayı destekleyen Osmanlılar, Selim Giray’la yandaşlarını Kırım’a gönderdiler. Ama Ruslar ayaklanmayı kısa sürede bastırdı (1778). Rusya’nın Kırım’dan çekilmesini isteyen Osmanlılar bir uzlaşma aradılar.
İngiltere ve Fransa elçilerinin aracılığıyla Osmanlı ve Rus delegeleri İstanbul’daki Aynalıkavak Kasrı’nda bir araya geldiler. Burada Küçük Kaynarca Antlaşması’nın görüş birliği sağlanamayan maddelerini açıklığa kavuşturan dokuz maddelik yeni bir antlaşma imzalandı (21 Mart 1779). Bu antlaşmayla Kırım’ın bağımsızlığı yeniden onaylanıyordu. Osmanlı Devleti, Şahin Giray’ın hanlığını tanıyacak, ama sonraki hanların seçimi için padişahın halife olarak onayı alınacaktı. Ayrıca Akdeniz ve Karadeniz’de Fransızlarla İngilizlere tanınan ticari haklar Rusya’ya da tanınacak, Kırım’ daki Rus kuvvetleri geri çekilecekti. Aynalıkavak Tenkihnamesi’yle Rusya’nın Kırım’ı işgali durduruldu. Ama çok geçmeden Kırım, Rusya’nın, Osmanlı Devleti aleyhine genişleme politikasının başlıca alanı durumuna geldi.
