Ayrık otu nedir, nasıl bir bitkidir? Ayrık otunun özellikleri, faydaları, kullanım şekli ve iyi geldiği hastalıklar nelerdir, hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Ayrık Otu
Buğdaygillerden rizomlu (kök gövdeli) iki ayrı bitkiye verilen addır. Birincisi Agropyron repens dünyanın hemen her yanına yayılmıştır. Türkiye’de yol kenarlarında ve tarlalarda az oranda rastlanır. İkinci ayrıkotu Cynodon dactylon, Türkiye’de çok yaygın ve sürünücü rizomlarıyla hızla yayıldığı için, tarım alanlarında zararlı bir bitkidir. İki tür birbirinden çiçek başaklarının yapısıyla ayrılır. Agropyron’un başağı sık ve tek, Cynodon’un başaklarıysa ince uzun ve 2-7’si bir aradadır. Her iki türün rizomu da hekimlikte idrar söktürücü olarak kullanılır.
Bir çeneklilerin buğdaygiller familyasından yabani bir bitkidir. Ayrık kökü denilen kökü doktorlukta idrar söktürücü olarak kullanılır. Otlar arasında kendi kendine yetişen bu bitkiyi ot yiyen hayvanlar çok severler. Yatık gövdeli olan bu bitki, toprak altı gövdeleri bol kök saldığı için, kısa zamanda bütün tarlayı sarıverir.
Bu bakımdan tarlalar için zararlı yabani bir ottur. Yem bitkisi olarak Kuzey Amerika’nın güney bölgelerinde geniş tarlalar halinde yetiştirilir. Bundan başka deniz kıyılarında hareket eden kum yığınlarının önünü almak için de bu gibi bölgelere ayrık otu ekilir.
Kullanım Şekli ve Yararları:
İlk ve sonbahar aylarında toplanarak gölgede kurutulur. Köklerinde yüksek miktarda potar ve şeker vardır. İltihaplı hastalıklarda yumuşatıcı ve ferahlatıcı olarak kullanılır. İdrar söktürücü özelliği meşhurdur. 20 gram ayrık otu bir litre suda haşlanarak çay gibi içilir. Kaynarken içine limon atılırsa daha güzel olur. Böbrek ve sidik torbasında meydana gelen taş ve iltihapları giderir. 4 gram kadar mestaki, ayrık suyu ile içilmeye devam edilirse balgamı keser, kanı temizler, vücuda kuvvet verir. Albümini atar, nefrit ve nikrise iyi gelir. 50 gram ayrık otu bir litre suda kaynatılarak içilirse sarılığa iyi gelir.
Ayrık otu, Klasik Yunan döneminden bu yana bitkisel ilaç olarak kullanılmıştır. Hasta köpeklerin toprağı kazarak kökleri yediği bilinir. Orta Çağ’da iltihaplı idrar hastalıklarının tedavisinde kullanılmıştır. Ayrıca antiseptik özellikleri vardır.
Yüksek protein ve nişasta içermesinden dolayı en değerli yem bitkilerinden biri olarak kabul edilir. Ayrık otu en çok at ve koyunlar tarafından sevilerek yenir. Düşük lif oranı ve tatlı tadı nedeniyle öncelikli olarak büyükbaş hayvanlarının beslenmesinde kullanılır. Ayrıca toprak ve su koruma ile bentleri kuvvetlendirmek amacıyla ekimi yapılır. Diğer yandan kısa sürede ürün alanını işgal ederek sorun yaratabilir.
