Azot Döngüsü Nedir? Nasıl Gerçekleşir? Doğada Azot Neden Bitmez?

0
Advertisement

Azot döngüsü nedir? Azot döngüsü kaç çeşit şekil ile oluşmaktadır. Azot neden canlılar için önemlidir sorularının yanıt bulduğu sayfamız.

Azot Döngüsü Nedir Kısaca Nasıl Gerçekleşir?

Dünyamız , çevremiz belkide tüm kozmos doğal bir denge ve döngüler oranında bir uyum içinde yaşamaya var olmaya devam etmektedir. Doğada var olan tüm dengeler ve döngüler canlılığın bir şekilde devam etmesini sağlar. Dünyamız üzerinde canlıların hayatta kalabilmeleri için birbirinden farklı pek çok döngü yer alır. Karbon, su, oksijen, azot, kükürt döngüleri bunlardan bir kaç adetine örnek teşkil edebilir.

Atmosferimizde %1 oranında Karbondioksit, %21 oranında Oksijen, %78 oranında ise Azot bulunmaktadır. Doğal canlılığın devam edebilmesi için aynı zamanda protein oldukça önemli bir rol oynar. Protein sentezi yapabilmek tüm canlıların ortak bir özelliğidir. İşte bu kadar önemli olan proteinin yapısında da azot yer alır. Azot doğada serbest halde bulunurken ise toprağa karışır.

Azotun toprağa iki farklı yol ile karışmaktadır. Bunlardan ilki yıldırım, şimşek, yağış şekilleri ile Azot, nitrik ve nitrat olarak toprağa karışır. Toprağa bu yolla kolayca ve zahmetsizce karışan Azot bitkilerle buluşur ve onları besler.

İkinci yol ise toprakta yaşayan Azot tutucu bakteriler sayesinde olmaktadır. Bu bakteriler atmosferde yani hava da serbest halde bulunan azotları tutma işlemini gerçekleştirerek toprak ile azotun birleşmesini sağlar.

Advertisement

Azot döngüsü, yağış ve bakterilerin yardımı ile toprağa karışan azotun, canlıların ölmesi ile tekrar doğaya salınması ile meydana gelmektedir. Azot döngüsü doğadaki en hayati ve en önemli döngülerden birisidir. Azot döngüsünde azot tükenmeden bir devridaim bir loop içinde hareket eder.

Azot döngüsü canlılık faaliyetlerinin devam etmesi için hayati öneme sahiptir. Azot, proteinin yapısında bulunduğu için hayati önem arz etmektedir. Azot döngüsünde en önemli unsurlar ikinci yol olarak bahsettiğimiz Azot tutucu bakterilerdir. Atmosferde Azot miktarının fazla olmasının sebebi ise canlılığın temelinin Azot elementinden kaynaklanmasındandır.

Azot döngüsü, insan eli ile çeşitli sanayi hareketleri sebebi ile bozulabilir. Bu nedenle çevre sorunlarının ve kirliliklerinin giderilmesi gerekir. Aksi halde doğanın bozulan dengesinin yeniden yerine gelmesi çok uzun yıllar alabilir.


KAYNAK 2

AZOT DÖNGÜSÜ

Doğadaki tüm canlıların, büyüyüp gelişebilmek için ihtiyaç duyduğu maddeler oksijen, karbondioksit ve azottur. Azot eksikliği durumunda proteinin var olması mümkün olmaz, protein olmazsa hücre var olamaz ve dolayısıyla hücre de var olmazsa canlı diye bir şey olamaz. Canlıları yaşamsal fonksiyonlarını sürdürebilmesi için oksijen ve karbondioksitin yanında azota da ihtiyaç duymasının temel sebebi, azotun DNA ve proteinlerin temel yapı taşlarından birisi olmasından kaynaklanır.

Azot; vitaminlerde ve proteinlerde %15’lik bir oranda bulunur. Bunun dışında atmosferin kendisinde de %78’lik bir miktarda azot bulunmaktadır. Atmosferde serbest şekilde dolaşan azotlar, mantar ve yosun gibi daha pek çok organizmayla örneklendirebileceğimiz şekilde emilerek protein sentezi işlemi için kullanılmaktadırlar. Ve bu bitkiler de hayvanlar tarafından tüketildikten sonra da sindirim aşamasında yine içerilerindeki azotla protein sentezi sağlayabilirler. Azot, canlılığın devamı ve yaşamına katkı açısından bu kadar önemli bir elementken yaşamın sürekliliğinin sağlaması adına yaşanan doğa olayına da azot döngüsü denir.

Azot döngüsü nasıl gerçekleşir?

Yaşamsal fonksiyonlarını yitiren azot bileşenleri toprakla bütünleşmeye bağlar. Aynı zamanda toprağa dışkılayan hayvanların dışkılarındaki azotlar da doğal olarak doğaya karışmaya başlar. Daha sonra doğada bu azotlar su ve toprak tarafından parçalanma işlemine maruz kalır.

Advertisement

Bu parçalanma işleminde azotun yanında amonyak da ortaya çıkan bir elementtir. Amonyak doğada bir takım kimyasal tepkimeler geçirerek amonyum tuzuna dönüşür. Bu amonyum tuzları da başka bileşenler tarafından nitrit ve nitratlara dönüştürülürler.

Bu nitrit ve nitratlara dönüştürme işlemine bitkiler de katılır. Örneğin; baklagiller kendi köklerindeki azot bağlayıcı bakterilerle bu işlemi yaparlar.

Yaşanan bir takım doğa olayları da (yıldırım ve şimşek gibi) azotu nitrata dönüştürür.

Maddelerle anlatmaya çalıştığımız gibi azot döngüsü, esasen atmosferin biyosfer tabakasında gerçekleşir. Azotun küçük elementleri sayılabilecek azot bileşikleri bu tabakadayken etkileşime girer. Bu işlem de azot döngüsünün ilk etabını oluşturur. Sürekli bir döngü olarak canlılardan toprağa ve topraktan da canlılara dönüşüm halindedir. Doğaya karışan ve canlılar tarafından kullanılması için bir takım tepkimelere girmesi gereken azot ise; bitkiler, bakteriler ve baklagiller tarafından tepkimeye sokulup insanların ve hayvanların yararlanabileceği bir forma sokulur.

En çok merak edilen nokta ise, doğadaki azot miktarının nasıl hiç bir zaman tükenmediğidir. Burada da ölüm ve yaşam döngüsünün devreye girdiğini söylemek mümkündür. Çünkü her ölen canlıyla beraber topraklara karışan azot miktarı bitkilerle geri emilir, bitkilerden hayvanlara, hayvanlardan insanlara, bu üçlü koalisyondan da tekrardan doğaya karışır. Dünya üzerindeki yaşamsal fonksiyonlar devam ettikçe aynı şekilde bu döngü de devam edecektir.


Leave A Reply