Bağ Enerjisi Nedir? Bağlanma Enerjisi Nedir? Açıklamaları Özellikleri

3
Advertisement

Bağ enerjisi ve bağlanma enerjisi nedir? Atomlar ve molekülleri arasındaki bağ enerjisi nasıl belirlenir, neye denir? Bağ Enerjisi neye eşittir, hakkında bilgi.

atom

Kaynak: pixabay.com

Bağ Enerjisi; atom çekirdeklerini, atomları ya da molekülleri, kendilerini oluşturan yapı taşlarına ayırmak, bunlardan bir ya da birkaç taneciği koparmak için gerekli olan enerjidir. Bir elektronu bağlı olduğu atomdan koparabilmek için gerekli en küçük enerji, o elektronun bulunduğu yörüngedeki bağ enerjisini verir. Aynı biçimde bir atom çekirdeğini, kendisini oluşturan taneciklere (nükleon) ayırabilmek için de belirli bir enerji gerekir. Bu enerji çekirdeğin bağ enerjisidir.

Bağ enerjisi, elektronları atoma bağlayan ya da tanecikleri çekirdek içinde bir arada tutan kuvvetlerin bir ölçüsüdür. Çekirdek kuvvetleri, elektronları atoma bağlayan kuvvetlerden çok büyük olduğu için çekirdeğin bağ enerjisi, elektronların bağ enerjisinden daha büyüktür. Çekirdeklerin bağ enerjisi, genellikle nükleon (proton ve nötron) başına düşen ortalama bağ enerjisiyle ölçülür. Nükleon başına ortalama bağ enerjisi ise, çekirdek bağ enerjisinin çekirdekteki toplam nükleon sayısına bölünmesiyle bulunur. Nükleon başına düşen ortalama bağ enerjisi, hidrojenden başlayarak kütle sayısı arttıkça, hızla artar. Çekirdeklerin bağ enerjisi “kütle eksildiği” denilen bir büyüklükle de ölçülür. Einstein’ın kütleyle enerji arasındaki eşdeğerlilik ilkesine göre, kütle eksikliğine eşdeğer olan enerji, çekirdeğin bağ enerjisini verir. Bir çekirdeği kendisini oluşturan taneciklere ayırmak için çekirdeğin bağ enerjisi kadar bir enerjiye gerek vardır. Çekirdek gerekli sayıda taneciklerin bir araya getirilmesiyle oluşturulsaydı, aynı büyüklükte enerji açıkta kalırdı. Bu bakımdan atom ya da çekirdeklerin bağ enerjisi, atom enerjisinin kaynağını oluştur.

Bağlanma Enerjisi Nedir?

Bağlanma enerjisi, belli bir parçacıklar sisteminden bir parçacığı ayırmak ya da sistemdeki bütün parçacıkları dağıtmak için gereken enerji miktarıdır. Bağlanma enerjisi, özellikle atom çekirdeğindeki temel parçacıklar, atomda çekirdeğe bağlı elektronlar ya da kristallerde birbirine bağlı atom ve iyonlar için söz konusudur.

Çekirdeksel bağlanma enerjisi, bir atom çekirdeğini, kendisini oluşturan proton ve nötronlara ayırabilmek için verilmesi gereken enerjidir. Proton ve nötronlar bir araya gelerek çekirdeği oluşturduklarında ise aynı miktarda enerji açığa çıkar. Örneğin bir protonla bir nötrondan oluşan hidrojen-2 çekirdeği, 2,23 milyon elektronvoltluk (MeV) bir enerji verilerek parçacıklarına ayrıştırılabilir. Yavaş hareket eden bir nötronla bir protonun bir araya gelerek hidrojen-2 çekirdeği oluşturması sırasında da 2,23 MeV’lik bir enerji, gama ışıması biçiminde açığa çıkar. Bağlı durumdaki parçacıkların toplam kütlesi, ayrık durumdaki parçacıkların kütleleri toplamından, bağlanma enerjisine (Einstein kütle-enerji denklemiyle belirlenen) eşdeğer kütle kadar eksiktir.

İyonlaşma potansiyeli olarak da adlandırılan elektron bağlanma enerjisi, bir elektronu atomdan, molekülden ya da iyondan koparabilmek için verilmesi gereken enerjidir. Genelde, çekirdekteki tek bir proton ya da nötronun bağlanma enerjisi, atomdaki bir elektronun bağlanma enerjisinden yaklaşık bir milyon kez fazladır.

Advertisement

3 yorum

Leave A Reply