Bilim adamları deneylerinde bağımlı ve bağımsız değişkenleri nasıl belirlerler? Bağımlı ve bağımsız değişken nedir, farkları nelerdir?
Bir deneydeki iki ana değişken bağımsız ve bağımlı değişkendir.
Bağımsız bir değişken, bağımlı değişken üzerindeki etkileri test etmek için bilimsel bir deneyde değiştirilen veya kontrol edilen değişkendir.
Bağımlı bir değişken, bilimsel bir deneyde test edilen ve ölçülen değişkendir.
Bağımlı değişken, bağımsız değişkene ‘bağımlıdır’. Deneyci bağımsız değişkeni değiştirdikçe, bağımlı değişken üzerindeki etki gözlenir ve kaydedilir.
Bağımsız ve Bağımlı Değişken Örneği
Örneğin, bir bilim adamı ışığın parlaklığının ışığa doğru çekilen güve sayısı üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığını görmek ister. Işığın parlaklığı bilim adamı tarafından kontrol edilir. Bu bağımsız değişken olacaktır. Güvenin farklı ışık seviyelerine nasıl tepki verdiği (ışığa çekilmeleri) bağımlı değişken olacaktır.
Bir başka örnekte bir bilim adamı kırmızı, mavi ve yeşil iletken teller kullanarak ampulleri yakıyor. Hangi telin daha parlak ampul yakacağını ölçüyor. Yaptığı deneyde pil sayılarını ve ampul çeşitlerini aynı tutarken iletken teller farklıdır. Bu deneydeki bağımsız değişken iletken teller olurken, bağımlı değişken ise tellere bağlı olarak değişen ampul parlaklıklarıdır.
Değişkenleri Nasıl Anlarsınız?
Bağımsız ve bağımlı değişkenler, neden ve sonuç açısından görülebilir. Bağımsız değişken değiştirilirse, bağımlı değişkende de bir etki görülür. Unutmayın, her iki değişkenin değerleri bir deneyde değişebilir ve kaydedilir. Fark, bağımsız değişkenin değerinin deneyci tarafından kontrol edilirken, bağımlı değişkenin değeri sadece bağımsız değişkene karşılık olarak değişir.
Birçok kişi hangisinin bağımsız değişken ve hangisinin bağımlı değişken olduğunu hatırlamakta güçlük çeker. Hatırlamanın kolay bir yolu, bu cümlede kullandığınız iki değişkenin isimlerini en anlamlı şekilde eklemektir. Sonra hangisinin bağımsız değişken ve hangisinin bağımlı değişken olduğunu anlayabilirsiniz:
(Bağımsız değişken) (Bağımlı Değişken) ‘de değişikliğe neden olur ve (Bağımlı Değişken)’ in (Bağımsız Değişken)’de bir değişikliğe neden olması mümkün değildir.
Bağımsız ve Bağımlı Değişken Anahtar Çıkarımları
- Bağımsız ve bağımlı değişkenler, bir bilimsel deneydeki iki anahtar değişkendir.
- Bağımsız değişken deneycinin kontrol ettiği değişkendir. Bağımlı değişken, bağımsız değişkene yanıt olarak değişen değişkendir.
- İki değişken neden ve sonuçla ilişkili olabilir. Bağımsız değişken değişirse, bağımlı değişken etkilenir.
