Bakırçay Ovası nerededir? Bakırçay Ovasının coğrafi konumu, özellikleri, neler yetiştirilir, toprak ve iklim yapısı hakkında bilgi.
Bakırçay Ovası
Bakırçay Ovası; Ege Bölgesi’nin kuzey kesiminde çöküntü ovasıdır. Çandarlı Körfezine dökülen Bakırçay, batı-doğu doğrultulu oluk biçimli bir vadi içinde akar. Bakırçay Ovası, Ege Bölgesi’nin kıyı kesiminde kabaca doğu-batı doğrultusunda uzanan çöküntü çukurlarından biridir. Bu çöküntü alanlarında oluşum ve gelişimleri birbirine çok benzeyen bir ovalar zinciri bulunur. Bunlar batıda Çandarlı, ortada Bergama ve Soma ovaları, doğuda Kırkağaç ile Gelenbe ovalarıdır. Bakırçay Ovasının toplam yüzölçümü 650 km2’dir. Ova doğudan batıya doğru yer yer daralmakta ve genişlemektedir.
Ovanın kuzey ve güneyini çevreleyen yüksek dağlık kesimin temelini Paleozoyik (Birinci) Zamana ait (y. 570-225 milyon yıl önce) şist ve mermerler oluşturur. Ovanın orta bölümünün kuzeyinde daha çok mermer bulunur. Kuzeybatıdaki Kozak kütlesinin orta kesiminde granodiyorit, onun üstünde de başkalaşım oluşumları ve volkanik kayaçlar vardır. Ovanın güney ve güneybatı kesiminde de durum aynıdır.
Bakırçay Ovasının güney ve doğusunda Senozoyik (Yakın) Zamanın Tersiyer (Üçüncü) Döneminin Neojen Bölümüne ait (y. 26-2,5 milyon yıl önce) kalkerler bulunur. Gene aynı dönemdeki yanardağ etkinlikleri nedeniyle çevrede volkanik kökenli kayaçlar da geniş yer tutar. Andezit, dazit, bazalt, trakit, aglomera ve breşler yaygındır. Ovanın orta kesimindeki alüvyon katmanı çakıl, kil, killi kum, kum ve şiltten oluşmuştur; ortalama kalınlığı 100 m kadardır. Dikili ve Zeytindağ arasında alüvyonların kalınlığı 20-30 m’ye düşer. Aynca ovayı çevreleyen dağların eteklerinde, 30-40 m kalınlıkta ve çoğunlukla iri maddelerden oluşan birikinti yelpazeleri vardır.
Ovanın birçok yerinde genç kırık (fay) çizgileri bulunur. Bunların içinde en tipik olanı, Kırkağaç Ovasının batısını sınırlayan kuzey-güney doğrultulu kırıktır. Bu kırık hattı boyunca birçok soğuk ve sıcak su kaynağı yüzeye çıkar. Bakırçay Ovasının bir bölümü, bu kırık çizgileri boyunca Miyosen Bölümde (y. 26-7 milyon yıl önce) çökmüştür. Çöken bölümün batısı deniz, doğusu ise göllerle kaplanmıştır. Soma bölgesindeki linyitler bu dönemde oluşmuştur. Daha sonraki dönemde kırılmalar sonucu yanardağ etkinlikleri görülmüştür. Çıkan lavlar, küller, tüflerin yanı sıra Bakırçay‘la kollarının getirdiği alüvyonlarla dolan ova bugünkü görünümünü almıştır.
Bakırçay Ovasında yazın sıcak ve kurak, kışın yağışlı ve fazla soğuk olmayan bir iklim egemendir. Yağışlar kıyıdan içeriye doğru gidildikçe azalır, dağların yamaçlarına doğru da artar. Ovanın doğal bitki örtüsü, yoğun yerleşim ve tarım etkinlikleri sonucu hemen tümüyle ortadan kalkmıştır. Yaygın olarak zeytin, çeşitli maki türleri ve kızıl çam görülür. Akarsu boylarında söğüt ve kavak ağaçları bulunur.
Bölge ekonomisi tarıma dayalıdır. Başta buğday olmak üzere tahıl, pamuk ve tütün ekilir. Şeker pancarı ise Soma ve Kırkağaç’ ta yaygındır. Zeytin ve çekirdeksiz üzüm yörenin önemli ürünleridir. Ovada hayvancılık pek yaygın değildir.
Fıstıkçamlarıyla kaplı olan Kozak yaylalarında çamfıstığı üretimi ile küçükbaş hayvancılık ve analık yapılır. Soma yakınlarında çıkan linyit en önemli yeraltı zenginliğidir. Linyit yatakları kamu ve özel sektörce işletilir.
Bakırçay Ovası ilkçağdan bu yana oldukça yoğun ve hareketli bir yerleşime sahne olmuştur. Ovada, başta Pergamon (Bergama) olmak üzere, birçok antik kent kalıntısı vardır. Bakırçay Ovası günümüzde oldukça kalabalık bir yöredir. Kırsal nüfusun fazla olmamasına karşılık Bergama, Soma, Kırkağaç, Kınık gibi yoğun nüfuslu merkezler vardır.
Ovadan, batı-doğu doğrultulu Dikili-Bergama-Kınık-Kırkağaç ile güney-kuzey doğrultulu İzmir-Çanakkale (E-24) karayolları geçer. İzmir-Manisa-Akhisar üzerinden gelen demiryolu, Kırkağaç-Soma-Savaştepe hattı ile ovanın doğu kesimini kuzey-güney doğrultusunda boylayarak Balıkesir’e bağlanır.
