Balkan Savaşlarının Nedenleri, Sonuçları ve Yapılan Antlaşmalar Nelerdir?

I. ve II. Balkan Savaşlarının nedenleri, sonuçları ile bu savaşlar sebebi ile yapılan antlaşmalar ve olaylar hakkında maddeler halinde bilgilerin yer aldığı yazımız.

II. Balkan Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin sınırları.

BALKAN SAVAŞLARI (1912-1913)

Nedenleri

Berlin Antlaşması (1878) Osmanlı Devleti’ni önemli ölçüde Balkanlar’dan uzaklaştırmıştı. Bununla birlikte Balkanlar’da paylaşım mücadelesi durmadı. Devletler, birbirlerinin aleyhine topraklarını genişletme çabalarına hız verdiler.
Sırbistan, Bulgaristan’a bırakılan Makedonya üzerinde hak iddia ediyordu. Yunanistan da, aynı amaçla, kuzeye doğru genişlemeyi amaçlıyordu.
Avusturya-Macaristan’ın, bir yandan Rusya’nın Balkanlar’da nüfuz kazanmasına karşı çıkarken, öte yandan Bosna-Hersek’i topraklarına katması, Balkan Devletleri arasındaki birleşme eğilimlerini arttırdı.
Rusya, Balkan ülkelerini birleşme yolunda teşvik ediyordu. Böylece, hem Avusturya-Macaristan’ın yayılmacılığına engel olacak, hem de Osmanlı topraklarının paylaşılmasını sağlayacaktı.
Osmanlı Devleti’nin, Almanya’nın nüfuzu altına gimesi üzerine, İngiltere geleneksel politikasını terkederek Rusya’yı Balkanlardaki faaliyetlerinde serbest bıraktı.
Osmanlı Devleti’nin iyice güçsüzleştiğinin, Trablusgarp Savaşı’nda açıkça ortaya çıkması da Balkan ülkelerini cesaretlendirdi.
Fransız Ihtilali’nin yaydığı milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle Balkan ülkeleri ayaklanmış ve bağımsızlıklarını kazanmışlardı. Rusya’nın da etkisiyle bu devletler yeni topraklar elde etmek istiyorlardı.

I. BALKAN SAVAŞI (1912)

Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ’ın aralarında anlaşarak Osmanlı Devleti’ne 1912 Ekimde saldırmaları ile I. Balkan Savaşı başladı. Hazırlıksız yakalanma, askerlerin bir bölümünün terhis edilmiş olması; silah, cephane, araç-gereç eksikliği, iç çekişmeler, birlikler arasında eş güdüm sağlanamaması vb. nedenlerle Osmanlı orduları hemen her cephede ağır yenilgilere uğradı.

Bulgarlar, Edirne’yi alarak Çatalca önlerine kadar geldiler.
Makedonya; Sırplar, Karadağlılar ve Bulgarlarca işgal edildi.
Sırplar, Manastır ve îskodra’ya yerleştiler.
Yunanlılar, Yanya ve Selânik’i ele geçirerek Ege adalarına asker çıkardılar.
Bu karışık ve kötü durumdan yararlanan Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
Bu durumda büyük devletler arabuluculuk yaparak Londra’da bir konferans topladılar.
Konferansın sonunda Osmanlılarla Balkan devletleri arasında Londra Antlaşması imzalandı.

Londra Antlaşması (1913)

Bu antlaşmaya göre;

Avrupa ve Ege Denizi’nde Türk varlığı sona eriyordu.
Bugünkü Doğu Trakya’nın yarısı Bulgarlara, imroz ve Bozcaada dışındaki tüm Ege adaları Yunanlılara bırakıldı.
Midye-Enez hattı Osmanlı Devleti’yle Bulgaristan arasında sınır olarak kabul edildi.
Arnavutluk bağımsızlığına kavuştu.

Not: Londra Konferansı devam ederken, ittihat ve Terakki Partisi’nin liderleri bir hükümet darbesi yaptılar. Bu olaydan sonra 1918’in sonuna kadar ülke yönetimi tümüyle ittihat ve Terakki’nin eline geçti.

II. BALKAN SAVAŞI (1913)

Balkan ülkeleri arasında, Osmanlıların terk ettiği toprakların ve özellikle Makedonya’nın paylaşılması konusunda anlaşmazlık çıktı. En büyük payı Bulgaristan almıştı. Bunu kabullenmek istemeyen Yunanlılar, Sırplar ve Karadağlılar, Romanya’yı da yanlarına alarak Bulgaristan’a savaş açtılar. Birkaç cephede birden saldırıya uğrayan Bulgarlar için yenilgi kaçınılmaz oldu. Osmanlı Devleti de bu fırsattan yararlanarak Kırklareli ve Edirne’yi geri aldı. Bu olay halk arasında coşkuyla karşılandı, ittihat ve Terakki’nin iktidarını pekiştirdi.

Balkan Savaşları Sonundaki Antlaşmalar

İstanbul Antlaşması (1913)

Osmanlılarla Bulgarlar arasında imzalandı. Edirne, Dimetoka ve Kırklareli Türklere geri verildi. Kavala ve Dedeağaç Bulgarlarda kaldı, iki devlet arasında Meriç ırmağı sınır kesildi. Bu antlaşmaya göre Bulgaristan’da kalan Türkler, mülk edinebilecekler, müftülerini kendileri seçebilecekler, ilkokul ve ortaokullarda öğretimlerini Türkçe yapabileceklerdi. Böylece, Türklerin azınlık hakları güvenceye alınmış oluyordu.

Not: Osmanlılarla Sırbistan arasında da İstanbul’da bir antlaşma imzalandı.

Ortak sınır olmadığı için bu antlaşmada Sırbistan’da kalan Türklerin durumu (azınlık hakları) tespit edildi.

Atina Antlaşması (1913)

Osmanlılarla Yunanlılar arasında imzalandı. Yanya, Selanik ve Girit’in Yunanlılara ait olduğu kabul edildi. Ege adaları konusunda bir antlaşmaya varılamadan I. Dünya Savaşı başladı.

Bükreş Antlaşması (1913)

Balkan ülkelerinin kendi aralarında imzaladıkları antlaşmadır. Bu antlaşma ile Balkan devletleri Bulgaristan’dan aldıkları toprakları aralarında paylaştılar.

Not : Balkan Savaşları sonunda Karadağ ile bir sınırımız kalmadığı için bu devletlerle herhangi bir antlaşma yapılmadı.