Baltık dini hakkında genel bilgiler. İlkçağ döneminde yaşamış olan Baltların dini olan Baltık dini ile ilgili tarihi bilgiler.
Baltık dini, ilkçağda Doğu Avrupa’nın Baltık yöresinde yaşayan Baltların dinsel inanç ve uygulamaları. Hint-Avrupa dil ailesinin en eski öbeklerinden olan Baltık dilleri incelenirken, Baltık diniyle ilgili araştırmalar da yaygınlaştı. Eski Prusya dili, Litvanca ve Letoncayla eski Hint dili Sanskrit arasında nasıl yakın bir ilişki bulunuyorsa, Baltık dini de eski Hint dini Veda’ya ve İran’a özgü kavramları anımsatan özellikler içeriyordu. Böylece Baltık dininin kavramları Hint-Avrupa dininin en eski dönemlerindeki oluşumunun ve yapısının anlaşılabilmesine yardımcı oldu.
Arkeoloji araştırmalarının Baltık bölgesinde ölü gömme ve tapınma yöntemleriyle ilgili pek çok veriyi ortaya çıkarmasına karşın, Almanların bölgede uzun süre egemen olmaları tarihsel belgelerin, hatta dilbilimsel kaynakların değerlendirilmesinde sorunlar çıkarıyordu. Almanlar ekonomik çıkarlara dinden daha çok önem verdiklerinden, halk kültürü ilkçağlardan kalma biçimler ve düşünceler bakımından çok zengindir.
Baltık dininde üç temel özellik belirgindir. Bunlardan birincisi gök tanrılarının, yani Dievs (kişileştirilmiş gökyüzü), Perkons (gök gürültüsü), Saule (güneş [dişi]) ve Meness’in (ay [erkek]) üstünlüğüdür. İkinci özellik Tanrıça Laima’da kişileştirilen kader ya da talihe verilen önemli yerdir. Tanrıça Laima’nın her insanın yaşamını ayrıntılarıyla düzenlemediğine, yalnızca bireylerin seçme yeteneklerini ve iradelerini kullanabilme sınırlarını saptadığına inanıhr. Doğanın çeşitli parçalarına ve yeraltı dünyasına birtakım nitelikler yakıştırarak tanrıça saymak ve ana olarak adlandırmak üçüncü özelliği oluşturur. Bu tanrıçalar arasında en önemlisi doğrudan toprağı temsil eden Toprak Ana’dır. Tanrıçaların doğal çevrenin belirli görünüşleriyle birlikte anılması (Tarlalar Anası, Kar Ana gibi) daha sonra farkhlaşan rollerini simgeler.
Kaynak: wikipedia.org
Halk kültüründe yaşadığı kadarıyla Baltık mitolojisinin en önemli konulan dünyanın yapısı ve Saule ile Meness arasındaki düşmanlıktır. Veda şiirlerine benzeyen ve dai-nas denen dört dizeli halk şarkılan dünyayı dualist (ikici) terimlerle betimliyordu. Gök dağ, güneş ağaç ya da dünya ağaç temel mitsel kavramlardır. Yapılan kazılarda ahşap tapınaklar, içinde doğum ve cenaze törenlerinin de düzenlendiği önemli dinsel mekânlar sayılan hamamlar ortaya çıkarıldı. Evlerde bazı köşeler ruhların meskeni sayılır, her çalışma yerinin bir koruyucu ruhu bulunduğuna inanılırdı. Bu ruhlara kurbanlar sunulurdu. Bu tür ayinleri yapanlar hakkındaki bilgiler sınırlıdır.
Yaz gündönümü ve hasat bayramları, evlenme ve Amerika Yerlilerininkine çok benzeyen cenaze törenleri birkaç gün sürerdi. Cenaze töreninin birçok bakımdan evlenme törenine benzemesi, Baltların yaşamla ölüm arasındaki sınırın yalnızca bir yanılgı olduğuna inanmalarından kaynaklanır. Baltık dininde kendinden geçerek düşünmeye dalmanın, mistisizmin yeri yoktu. Tanrısal gücü duyumsamak için ayinlerde evrenin düzeninin izlenmesi kuraldı.
