Tarihte basılan ilk kitap hangisidir? İlk kitabın basılış hikayesi, ilk kitap ne zaman ve nasıl basıldı? “Diamond Sutra” (Elmas Sutra) kitabı hakkında bilgi
“Diamond Sutra” (Elmas Sutra)
Günümüze kadar ulaşanlar içinde yapılan bir değerlendirmeye göre, tarihin basılan ilk kitabı, Buda’nın öğretilerini içeren “Diamond Sutra” (Elmas Sutra)’dır. Buda’nın ağzından, müridi Subhuti’ye söylenen sözleri ve öğütleri aktarır. Tamamı yedi sayfa olan bu kitabın altı sayfası metin bölümüdür. Bir sayfasında ise Buda ile müritlerini gösteren bir, ‘tablo (illustrasyon) vardır. Sayfaların ebadı 30×75 cm’dir. Ağaçtan yapılan bir kalıpla basılan metin bölümünün
sonunda şöyle bir not vardır:
“11 Mayıs 868’de, çok saygıdeğer ebeveynlerinin anılarını yad etmek için ücretsiz olarak dağıtılmak üzere Wang Chieh tarafından basılmıştır.”
Yine ahşap kalıpla basılan illüstrasyonda, Buda’nın çevresinde erkek ve kadın müritlerini görürüz. Ayrıca, iki tane de gülümseyen tombul kedi vardır. Kitap, 1900 yılında Taoist bir rahip tarafından Türkistan’da Tunhuang yöresinde Bin Buda Mağaraları’nda bir duvarın dibinde yığılı olarak 1300 el yazması belge arasında bulundu.
“Diamond Sutra” adlı kitap, 868 yılında Çin’de basıldı. Yedi sayfalık kitabın bir sayfasında, Buda’yı erkek ve kadın müritlerinin arasında gösteren bir de illüstrasyon vardı.
Tarih
Metnin tam tarihi bilinmiyor, ancak Japon bilim adamları genellikle Elmas Sutra’yı Prajnaparamita edebiyatının erken gelişiminden bugüne kadar düşünüyorlar. Bazı Batılı bilim adamları ayrıca Asṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sutra’nın daha önceki Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sutra’dan uyarlandığını düşünürler. Batı’da Elmas Sutra üzerine ilk çalışmalar Müller tarafından derlenmiştir.
Elmas Sutra’nın Çince’ye ilk çevirisinin MS 401’de Budist keşiş Kumārajīva tarafından yapıldığına inanılıyor. Kumārajīva’nın çeviri biçimi iyi bilinir ve kelimenin tam anlamıyla çeviriden ziyade kelimelerin anlamlarını aktarmaya yaptığı vurguyu yansıtan bir akıcılığa sahiptir. Kumārajīva’nın çevirisi yıllar içinde çok değerli olmuştur ve 868’den kalma Dunhuang Mağaraları parşömeni üzerinde görünen tam da bu versiyondur. Kumārajīva’nın dışında başka çeviriler de vardır. Elmas Sutra , MS 509’da Bodhiruci tarafından Sanskritçe’den Çince’ye çevrildi.Paramartha 558 yılında, Xuanzhang tarafından 648 yılında ve keşiş Yijing tarafından MS 703 yılında.
Çinli Budist keşiş Xuanzang, MS 7. yüzyılda Afganistan‘ın Bamiyan kentinde bir Mahāsāṃghika-Lokottaravāda manastırını ziyaret etti. Xuanzhang’ın yolculuğunun kayıtları, çeşitli modern arkeologlar tarafından bu manastırın yerini belirlemek için kullanılmıştır. Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra Sutra (MS 2385) dahil olmak üzere bölgede birkaç Mahayana sutrasının 11 parçası keşfedildi ve bunların hepsi şimdi Schoyen koleksiyonunun bir parçası. Bu el yazması Sanskritçe ve Gupta hat biçimi kullanılarak yazılmıştır. El yazması ayrıca Bhaisajaguru Sutrasını da içerir.
Elmas Sutra, Doğu Asya Budizminde bütün bir sanatsal kültüre, Sutra ibadetine ve yoruma yol açtı. Çin’deki Tang Hanedanlığı’nın (907) sonunda bu Sutra üzerine yazılmış 800’den fazla yorum vardı. En iyi bilinen yorumlardan biri , Zen Yolu’nun Altıncı Patriği Huineng’in Elmas Sutra’nın Tefsiridir.
1 Yorum
vav