Basra Körfezi Nerededir? Basra Körfezi coğrafi konumu, özellikleri, ülkeleri, hakkında bilgi.
Basra Körfezi; Güneybatı Asya’ da, Umman Körfezi’nin kuzeybatısında, Şat-ül-Arap’ın güneyinde körfezdir. Yüzölçümü 230.000 kilometrekare. Güneyinde ve batısında Arap Yarımadası, kuzeybatısında Aşağı Mezopotamya, kuzeyinde ve doğusunda İran ile çevrilidir. Hürmüz Boğazı ile Umman Körfezi’ne bağlanır. Kıyıları batıda düz, doğuda dağlıktır. Dicle ve Fırat ırmaklarının birleşmesiyle oluşan Şat-ül-Arap, Basra Körfezi’ne dökülür.
Bahreyn Takımadaları (batıda), Abadan ve Bubiyan (kuzeyde), Kişm (doğuda) körfez üzerindeki başlıca adalardır. Kuveyt, Bender Abbas, Buşehr ve Linge limanları körfezin önemli ticaret merkezleridir.
17. yüzyılda, körfezin egemenliğini ele geçirebilmek için İngilizlerle Portekizliler arasında çıkan çatışmada, Kişm’deki bir Portekiz kalesini ele geçiren İngilizler, daha sonra İranlılarla birleşerek Hürmüz Boğazı’ndaki Portekiz güçlerini ortadan kaldırdı. 20. yüzyılda Basra Körfezi’nin önemi daha da arttı. Birinci Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaşan İngilizler, Irak’a körfez yoluyla girdi. İkinci Dünya Savaşı’nda SSCB’ ye yapılan Müttefik yardımları buradan gerçekleştirildi. Savaş sonrasında, petrol üretiminde dünyanın önemli alanlarından biri oldu. Önce Arap-İsrail Savaşı, soma İran-Irak Savaşı (1979 -1989), son olarak da Körfez Savaşı (1991) boğaz trafiğinin büyük ölçüde aksamasına yol açtı.
Kaynak – 2
Basra Körfezi; Hint Okyanusunun, Arabistan Yarımadasının doğusu ile İran’ın güneybatısı arasında kalan uzantısıdır. Yüzölçümü 240.000 km2’dir. Kuzeybatıda Şattü’l-Arap’ tan, güneydoğuda Hürmüz Boğazı ile Umman Körfezine kadar 615 mil boyunca uzanır. Genişliği 35-210 m arasında değişir. Kuzeyde ve doğuda İran, güneyde Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman, batıda Suudi Arabistan ve Katar, kuzeybatıda Kuveyt ve Irak ile çevrilidir; bir ada devleti olan Bahreyn de körfezde yer alır.
Çok sığ olan Basra Körfezinde derinlik genellikle 90 m’yi geçmez; bununla birlikte ağız bölümünde ve güneydoğusunda 100 m’den daha derin noktalar bulunur. En derin sulan İran kıyılan boyunca uzanırken, Arabistan kıyılarındaki geniş sığ alanda ortalama derinlik 36 m’yi aşmaz. Körfezin başlıca tatlı su kaynaklan Dicle, Fırat ve Karun’dur; Iran kıyılarındaki Buşehr’in güneyinde kalan ve sulan zaman zaman kuruyan küçük akarsuların dışında güneybatıdan körfeze dökülen su yoktur. Bu durum ve körfez suyunun yüksek ısısı, tatlı su akışını aşan bir buharlaşmaya ve dolayısıyla tuzluluk oranının yükselmesine yol açar.
Körfez ülkelerinde ekonominin temelini petrol üretimi oluşturur. Dünyanın toplam petrol üretiminin dörtte birinden fazlasını bu ülkeler gerçekleştirir; dünyanın toplam petrol rezervlerinin de yansından fazlası bu bölgededir. Katar, Kuveyt ve Bahreyn’de petrol üretiminin yanı sıra balıkçılık ve bağlı sanayiler de gelişmeye başlamıştı. Ama 1991’deki Körfez Savaşı sırasında Irak’ın neden olduğu deniz kirliliği bu etkinliklere büyük darbe vurdu.
