Begonya nasıl bir bitkidir? Çok sevilen ve yetiştirilen Begonya bitkisinin özellikleri, yetiştiği bölgeler, çeşitleri hakkında bilgi.
Begonya; (Lat. Begonia). Avustralya dışında kalan tropikal ve astropikal bölgelere özgü çok çeşitli bir bitki ailesidir. Yapraklarının güzelliği ve gösterişli çiçekleri için seralarda ve limonluklarda yetiştirilir. Begonyalar loplu otsul bitkilerdir. Bazısının sap kesimi kısa ve şişkinken, bazısının da sürünen ya da kaim yeraltı gövdesi (rizom) vardır; birkaçı da tırmanıcı sarmaşıktır. Begonyanın üçgenimsi geniş yapraklan sap boyunca çeşitli yüksekliklerde oluşur.
Dallı budaklı demetler halinde bulunan çiçekleri iki cinstir; erorganlı (stamenli) ve dişi organlı (pistilli). Erorganlının bitey zarında dört bölmesi ve sayısız erorganları (çiçek tozu taşıyan organlar) vardır. Dişi organlının bitey zarında ise beş bölmesi ve çok sayıda minicik tohumları bulunur. Çiçeklerin rengi beyazla kırmızı, mor ve sarının bütün tonları arasında değişir. Çoğu çiçeklerin ya erorganı ya da dişi organı taşıyıp eğer kusurlu çiçekler değillerse her ikisini birden taşımaları böcekler aracılığıyla tozlandıkları görüşüne güç kazandırır. Ancak, her iki cins de balözlüklerde (nektarlık) ve kokudan yoksundur. İyi beslenen bitkilerin daha yüksek oranda dişi organlı çiçekler ürettikleri deneyimlerle kanıtlanmıştır.
Yaklaşık 800 tür begonya, sayısız melez bitki ve çeşitleri vardır.
Anayurdu Asman (kuzeydoğu Hindistan’da Himalaya Dağları’nın eteklerinde eyalet) olan Begonia rex (kral begonya) bu ailenin önemli bir türüdür. Bu tür ve birçok çeşidi büyük görkemli yaprakları nedeniyle süs bitkisi olarak değerlendirilir. Yapraklan genelinde kırmızı, mor, beyaz ya da gümüş rengiyle pullu, çubuklu ya da beneklidir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen birçok begonya çeşidinin de öz atasıdır. Kral begonyalar nemli kumun içine ya da üstüne sap (çelikleme yöntemi) ya da yaprak parçaları dikerek üretilir.
Çiçekçilerde satılan çoğu begonyaların ana-babası olan B. Semperflorens (B. ölümsüz çiçek) bir başka önemli türdür. Anayurdu Brezilya olan bu türün boyu 33 cm kadar uzar, parlak yeşil ya da kırmızı yapraklan ve çok sayıda gösterişli çiçeği vardır. Mum begonya bu cinsten türetilen lif köklü, yaygın bir çeşididir. Önemli bir Güney Amerika türü olan B. boliviensis (Begonya Bolivya güzeli) büyük, çarpıcı çiçekleriyle birçok melez bitki türetmekte kullanılır. Sayısız çiçekle melezleştirilmiş Begonia gloire de Lorraine (B. Lorraine yıldızı) çok çekici ve dünyanın en beğenilen begonyasıdır.
Begonyagiller, (Lat. Begoniaceae).
İkiçeneklilerden, çoğunluğu otsu, bazı türleri tırmanıcı olan tropikal bitkiler familyasıdır. Özsuları boldur. Yaprak dizilişi almaçlı, yapraklar basit ya da loplu ve genellikle asimetriktir. Çiçekler bir cinslidir. Familyanın 5 cinsi ve 800 kadar türü bulunur. En önemli cinsi olan begonya, yapraklarından üretilebilen, yenileme yeteneği yüksek bir bitkidir.
