Belirtili İsim Tamlaması Nedir? Özellikleri Nelerdir? Cümle Örnekleri

Belirtili isim tamlaması nedir? Belirtili isim tamlamasının özellikleri, belirtili tamlama ile ilgili cümle örneklerinin yer aldığı sayfamız.

Belirtili İsim Tamlaması

Belirtili tamlamada, tamlayan da tamlanan da ek alır. Belirtili ad tamlamasında sınırlı, kesin ve belirli bir kavram bağlantısı vardır. Bu tür tamlamada tamlayan -in, tamlanan 3. kişi iyelik eki -i ekini almaktadır. Bu ekler adların ünlü ya da ünsüzle bitişlerine göre birtakım biçimlere girmektedir. Tamlayanı ünlüyle bitiyorsa -(n)in ve ünlü uyumuna göre -(n)ın, -(n)un, -(n)ün ekini, ünsüzle bitiyorsa, -in ve -ın, -un, -ün ekini alır. Tamlanan durumundaki ad ünlüyle bitiyorsa -si ve ünlü uyumuna göre -sı, -su, -sü, ünsüzle bitiyorsa -i, -ı, -u, -ü eklerini alır.

Tamamlayanı ünlüyle biten sözcüklerden yalnız su ve ne sözcükleri, yukarıdaki kurala uymamaktadır, “su-n-un tadı” olması gerekirken “suy-un tadı”, “ne-n-in nesi” yerine “ney-in nesi” biçimlerinde kullanılmaktadır.

1. “Kocabaşlar’ın zeytinliğinin alt başında gene Kocabaşlar’ın sekiz dönümlük sebze bahçesi vardır.”
2. “İstanbul’un baharı yoktur.”
3. “Çimenin yeşiline baktıkça dinleniyordu.”
4. “Bu zamanlarda, eniştemizin yüzü, dişleri, kumral sakalı, parlak gözleri….”
5. “O zaman anladım ki hayallerimizin İstanbul’u hakikisinden daha çok güzeldi.”
6. “Gözlerinin mavisini izlemeye doyamıyorum.”
7. “Annemin arkadaşı bu akşam bize gelecek.”
8. “Sevgilisinin davranışları hiç de hoş değildi.”

Tamlayanı kişi adılı olan belirtili tamlamalar da vardır: benim kitabım, senin konun, onun düşüncesi, kendisinin odası gibi

Belirtili İsim Tamlamasının Özellikleri Nelerdir?

Belirtili isim tamlaması, birinci öğesi belirli olan ve ikinci öğesiyle birleşerek bir anlam taşıyan özne ve nesne gruplarıdır. Türkçe’de belirtili isim tamlaması yaparken şu özelliklere dikkat edilir:

1. Birinci öğe belirli olmalıdır. Yani, önceden konuşulmuş ya da konuşmacı ile dinleyici arasında paylaşılan bir bilgi olmalıdır. Örneğin: “Masanın üstündeki kitap”, “Dün aldığımız yemek” gibi.
2. İkinci öğe belirsiz olabilir. Yani, örneğin “ev”, “adam” gibi genel isimler kullanılmak yerine “kırmızı ev”, “yaşlı adam” gibi belirli özellikler taşıyan isimler kullanılabilir.
3. İki öğe arasında bir bağlantı söz konusudur. Bu bağlantı, -ın, -in, -nın, -nin gibi eklerle sağlanır. Örneğin: “Okulun bahçesi”, “Babamın arabası” gibi.
4. Belirtili isim tamlaması, Türkçe’de genellikle sıfatlarla ya da belirteçlerle desteklenir. Örneğin: “Küçük çocuk”, “Yavaş tren” gibi.
5. Belirtili isim tamlaması, cümle içinde özne ya da nesne olarak kullanılabilir. Örneğin: “Bahçedeki çiçekler çok güzel”, “Dün aldığımız yemeği beğenmedim” gibi.

Belirtili İsim Tamlaması Cümle Örnekleri

1. Bu araba, babamın arabasıdır.
2. Okulun bahçesinde top oynuyorlar.
3. Geçen hafta aldığımız kitap çok ilginçti.
4. Bu evdeki mobilyalar çok pahalı.
5. Sinemada izlediğimiz filmi sevmedim.
6. Parktaki çocuklar gürültü yapıyor.
7. Dün aldığımız yemeği hiç beğenmedim.
8. Havaalanındaki insanlar yoğundu.
9. Şehrin ortasındaki bu park çok güzel.
10. Masanın üzerindeki bardak senin mi?