Tarihi bir bölge olan Bengal bölgesi ile ilgili genel bilgiler ve Bengal bölgesinin tarihi hakkında kısa bilgilerin yer aldığı yazımız.
BENGAL, Güney Asya’da Hint Yarımadasının doğusunda bölge. Yüzölçümü 214.483 km2. Ganj ve Brahmaputra ırmaklarının suladığı alüvyon ovasıyla bu ırmakların oluşturduğu dünyanın en büyük deltası (140.000 km2) burada yer alır.
Bölgenin iç kesimleri, dorukları 3.500 metreyi aşan dağlarla, kıyılar sundarbanlarla (bataklıklar, küçük adacıklar, haliçler), delta ise yırtıcı hayvanların barındığı tropikal ormanlarla kaplıdır. Sundarban, Ganj ve Brahmaputra ırmaklarıyla kollarının değişken akımları (debileri), çığır değiştirmeleri, tropikal iklim koşullarının getirdiği yağmur taşıyan muson rüzgarları sonucu oluşmuştur. Güneybatıdan esen musonların etkisinde, haziran-ekim arasında yoğun yağış alan Doğu Bengal’de (Bangladeş) sık sık su baskınlarıyla karşılaşılır. Baskınlar sonucu oluşan alüvyon birikiminin sürekli verimlileştirdiği topraklarda pirinç ekilir. Hindistan sınırları içerisinde kalan Batı Bengal, ırmak çığırlarından uzak olduğundan toprak fazla verimli değildir.
Bangladeş’in dünya üretiminde ilk sırayı aldığı jüt, bölgenin başlıca ürünüdür. 1947’ye kadar Bengal’in doğusunda yetiştirilen, işlenmesi ve satımı batıda Kalkita’da gerçekleştirilen jütün, bölgenin Doğu ve Batı Bengal olarak ikiye ayrılmasıyla, üretimi ve işlenmesi de ayrıldı. Günümüzde Bangladeş jüt endüstrisinin geliştirilmesi için çalışmalar yapmakta ve yeni fabrikalar açmaktadır. Şekerkamışı, tütün, çay, tahıl ekimi öteki tarım etkinlikleridir. Endüstri (demir-çelik, makine, dokuma, kimya), batıda ileri düzeydedir. Asansol ve Raniganj yöresinde maden kömürü; Kalküta yakınında demir çıkartılır. Kalküta önemli bir endüstri merkezidir. Çittagong, Dakka (Bangladeş) ve Kalküta (Hindistan) başlıca kentleridir.
Bölgede yaşayanlar, ırk açısından farklılık göstermez. Halkın hemen bütünü Bengalli’dir. Dravid kökenli olan Bengalliler, İÖ 1000 yıllarında Ganj Deltası’na yerleşip komşu halklarla karışmışlardır. Doğuda yaşayanlar ortaçağın sonlarına doğru İslamlığı seçmelerine karşın, batı bölgesindekiler Hindudur. Bu olgu, bölgenin bölüştürülmesinde (1947) temel alınmıştır. Bengal, Güney Asya’da dil birliğine sahip ender bölgelerdendir. Her iki Bengal’de de Sanskritçeden türeyen Hint-Avrupa kökenli dil olan Bengalce konuşulur.
Tarih. İÖ 3. yüzyılda Aşoka İmparatorluğu yönetimindeyken, 8 yüzyılda Budist Pala krallarının egemenliği altına girdi. 11. yüzyılda Hindu Sena Hanedanlığı, 13. yüzyılda Müslümanların eline geçti. 15. yüzyılda Moğol İmparatorluğu topraklarına katıldı. İngiliz Doğu Hindistan Şirketi’nin 1642’de bölgeye yerleşmesi ve Plassey Savaşı ile (1757) Müslüman egemenliği son buldu.
1858’de Büyük Britanya’ya bağlanan bölge, 1947’de Hindistan ve Pakistan’ın bağımsızlıklarını kazanmasıyla ikiye ayrıldı. Müslümanların çoğunlukta olduğu Doğu Bengal Pakistan’a, Batı Bengal ise Hindistan’a bırakıldı. Pakistan’dan çok uzakta kalması nedeniyle Doğu Bengal bölgesi 1971’de bağımsızlığını kazanarak Bangladeş adını aldı.
