Benzen Türevleri ve Adlandırılması

Benzen türevleri nelerdir? Benzen türevlerinin adlandırılması, formülleri, yapıları, gösterilmesi hakkında konu anlatımı

Benzen Türevleri ve Adlandırılması

Bazı aromatik hidrokarbonlarda, aromatik halkaya bağlı alifatik yan zincirler bulunabilir. Bu tür hidrokarbonlara arenler denir. Genel formülleri $\displaystyle {{C}_{n}}{{H}_{2n-6}}$ dır. Benzendeki hidrojenler yerine atom ya da atom gruplarının bağlanması ile benzen türevleri oluşur.

1. Benzen halkasına bir atom ya da grup bağlı ise halkadaki tüm C atomları özdeş olduğundan numaralandırılma yapılmaz. Atom ya da grubun farklı karbonlara bağlanması durumunda bir izomer oluşmaz.

Her üç bileşik de metilbenzen (toluen) dir. $\displaystyle {{C}_{6}}{{H}_{5}}-C{{H}_{3}}$ kapalı formülü ile gösterilebilir. Benzenden bir hidrojen çıkması ile geriye kalan kısma fenil kökü denir. Fenil kökü Ph- ya da Φ ya da Ar-(halkada substitüentler varsa) şeklinde de gösterilebilir. Toluenden $\displaystyle {{C}_{6}}{{H}_{5}}-C{{H}_{3}}$ türeyen $\displaystyle {{C}_{6}}{{H}_{5}}-C{{H}_{2}}-$ grubuna benzil grubu denir.

2. İki atom ya da grup (iki yer değişen) benzen halkasındaki 1. ve 2. karbon atomlarına bağlanmışsa orto-(o-), 1. ve 3. karbon atomlarına bağlanmışsa meta- (m-), 1. ve 4. karbon atomlarına bağlanmışsa para- (p-) ön ekleri kullanılarak adlandırılan üç izomer ortaya çıkar.

Benzen halkasına farklı işlevsel gruplar bağlı ise karbon atomları işlevsel grupların öncelik sırasına göre numaralandırılır. İşlevsel grupların öncelik sırası aşağıda gösterilmiştir.