Bey kime denir? Osmanlı zamanın da Beylik ve beyler. Beylik ve Bey ünvanının kullanılması, hakkında bilgi.
Tuğrul Bey
Tarihimizde, hükümdardan sonra gelen, devlet idareciyle uğraşan muhtelif derecelerdeki görevlilere «Bey» unvanı verilirdi (Bu kelimeye Türkçenin birçok diyelekierinde Beg, Big, Bî, Biy gibi değişik şekillerde rastlanır.)
«Bey» unvanı, İslamlıktan önce olduğu gibi, sonra da Türkler arasında pek sık kullanılmıştır. Hatta çok kere küçük hanedanlara mensup prenslere hatta hükümdarlara verilmiştir. Seyrek olmakla beraber, bazı büyük Türk imparatorlarının da böyle anıldıkları olmuştur: Timur Bey, Uzun Hasan Bey gibi.
Osmanlılar’ın ilk çağlarında şehzadelere, hatta hükümdarlara «Bey» denilmiştir. Sonradan «bey», rütbece «paşa» dan bir aşağı dereceyi işaret etmek için kullanılmıştır. Alaybeyi (albay), sancakbeyi (tümgeneral) derecesindeki rütbelilere «bey», ancak beylerbeyi (orgeneral) derecesinde olanlara «paşa» denirdi. (XIX. yüzyıl başlarına kadar askeri ve mülkî rütbeler aynıydı), XIX. yüzyıl ortalarından itibaren mirlivalara «paşa», ancak miralay (albay) lara «bey» denmiştir. Osmanlı devletinin son zamanlarına kadar binbaşı, yarbay ve albay rütbelerini taşıyan subaylara «bey», binbaşıdan aşağı rütbeli subaylara «efendi» denirdi (Bunlar mektepli subaylar içindi; alaylı subaylara «ağa» denirdi).
«Beyefendi», «bey» in nezaketen mübalağalandırılmış şeklidir. Fakat Osmanlı hanedanından olan ve «Sultan» denilen prenseslerin erkek çocuklarına resmen «Beyefendi» denirdi.
Ortaçağ’ın sonlarında bilhassa Anadolu’da kurulan küçük Türk prensliklerine «beylik», bunların başlarındaki hükümdara «bey» denmiştir. Anadolu Selçuklu İmparatorluğunun parçaları üzerinde kurulan, içlerinde Karamanlı devleti gibi kudretlileri de bulunan bu beyliklerin hepsi Osmanlı İmparatorluğuna katılarak ortadan kalkmışlardır.
