Lübnan’ın başkenti Lübnan’ın tarihçesi, Fenikelilerden günümüze Lübnan Beyrut’un tarihi, tarihçesi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Beyrut Tarihi
Beyrut’a ilk yerleşenler Fenikelilerdir. Roma İmparatoru Augustus kenti ele geçirdi. 551’de bir deprem sonucunda yıkılan kente 635’te Araplar yerleşti. 1110’da Haçlı işgaline uğradı ve Kudüs Latin Krallığı’nın yönetimine girdi. 16. yüzyılın başlarında Osmanlı topraklarına katılan kent, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransızlara bırakıldı, 1920’de Lübnan’ın başkenti oldu. 1941’de bağımsızlığına kavuşan Lübnan, 1973 Arap-İsrail savaşı’na katılmamasına karşın (Filistin Kurtuluş Örgütünün merkezi Beyrut’ta bulunduğundan) Filistinlilere yönelik saldırılara hedef oldu. 1975’te Lübnan solunun desteklediği Filistinlilerle, Hristiyanların desteklediği Falanjistler arasında çıkan iç savaş, 1976’da Suriyelilerin çoğunluğunu oluşturduğu Arap Barış Gücü’nün ülkeye gelmesiyle biraz yatıştı. 1978’de Güney Lübnan’ı işgal ettiyse de Birleşmiş Milletler gücü bölgeye gelince geri çekildi. 1982’de Güney Lübnan’ı yeniden ele geçiren İsrail Ordusu Filistinlilerin bulunduğu Doğu Beyrut’u kuşattı.
Uzun süren çatışmalar sonunda Beyrut’ta yaşayan Filistinli 8.000 mücahit, deniz yoluyla Lübnan’ dan ayrılmak zorunda kaldı (30 Ağustos 1982). 23 Ağustosta Lübnan cumhurbaşkanı olan Beşir Cemayel’in 14 Eylül 1982’de öldürülmesi üzerine İsrail bu kez Batı Beyrut’u işgal etti. 15 Eylülde tamamlanan işgalden sonra Filistinlilere ait on binlerce sivilin yaşadığı Sabra ve Şatila kampları da sarıldı. Bu kuşatmadan destek alan Hristiyan Falanjistler İsrail Savunma Bakanı Ariel Şaron’un açık desteğiyle Beyrut’taki İsrail karargahına 200 m uzaklıktaki Şabra ve Şatila, Filistin mülteci kamplarına baskın yaparak, 16, 17, 18 Eylül 1982’de binlerce Filistinli sivili öldürdüler. FKÖ gerillaları, Yaser Arafat ve binlerce Filistinli mülteci, Beyrut’tan ayrılmak zorunda kaldı.
1983’te Lübnan’da Raşit Kerami başkanlığında bir Ulusal Birlik Hükümeti’nin kurulmasından sonra, önce Beyrut’u boşaltan İsrail ve Suriye, daha sonra kademeli olarak Lübnan’ın içlerine çekildi. Kerami Hükümeti Beyrut uluslararası havaalanını açtı, kentte canlanma yeniden başladı. Ancak bu kez Dürzi-Şii birliği ile, İsrail desteğindeki Hristiyanlar arasında olagelen çatışmaların dağlardan Beyrut’a taşınması üzerine Beyrut’ta bir “Yeşil Hat” oluşturuldu (1984). Kentte sık sık top ve tankın kullanıldığı çatışmaların yanı sıra, sayıları 100-150’yi bulan ölüm olaylarına yol açan bombalı saldırıların önü alınamadı. 1975-1991 arasında Dürziler, Hristiyan Falanjlar, İran yanlısı Şii Hizbullah Örgütü, Suriye yanlısı Şii Emel Örgütü, Suriye ve İsrail askeri güçleri arasında egemenlik çekişmeleri ve terör eylemleri sürüp gitti; 15 yıldır süregelen (1975-1990) iç savaşta ölen 120 bin, yaralanan 200 bin insanın büyük bir bölümü Beyrut’ ta yaşamını yitirdi ya da sakat kaldı. 1991’de Lübanan Ordusu’nun denetimi ele geçirmesinden sonra kentte huzur sağlanabildi.
Kaynak 2
Beyrut, eski bir Fenike şehri üzerine kurulmuş, bir süre Romalılar’ın idaresinde kalmış, Araplar’ın Suriye’yi almalarından sonra bir Arap şehri olmuştur. İslâm hâkimiyeti zamanında çok kalkınmış, o devrin en önemli şehirlerinden olan Şam’ın iskelesi görevini görmüştür. Haçlı Seferleri sırasında bazen Müslümanlar’ın, bazen de Hıristiyanların eline geçtiğinden, fakir ve harap olmuştur. 1517’de Mısır-Suriye Türk Memluk İmparatorluğu’ndan Yavuz Sultan Selim tarafından alınarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.
1830-31 yıllarında Kavalalı Mehmet Ali Paşa Beyrut’u zaptetmiş oğlu İbrahim Paşa’nın Suriye seferi sırasında Türk, İngiliz ve Avusturya Müttefik Devletleri donanmaları Beyrut’u bombardıman etmiştir. 1918’e kadar aynı adı taşıyan ve bugünkü Lübnan’ın en büyük bölümü ile Kuzey Filistin’i kaplayan bir Türk vilayeti (genel valiliği) idi.
I. Dünya Savaşı sırasında Cemal Paşa tarafından Beyrut yeniden imar edildi. 1918’de Fransızlar’ın eline geçen Beyrut 1920’de Fransız mandası altında Lübnan’ın, 1943’te de Lübnan Cumhuriyetinin başkenti oldu.
