Bina akustiği nedir? Bina akustiğinin özellikleri, sesin yayılması, binaların dizayn edilmesi, bina akustiği hakkında bilgi.
BİNA AKUSTİĞİ
Bir konser salonu ya da bir tiyatro projesi yapan bir mimar, sadece oturacak insan sayısını, koltukların birbirlerine göre düzenlenişini, giriş ve çıkış kapılarının yerlerini ve havalandırma ve aydınlatma teferruatını düşünmez. Binanın akustiğini de önemle gözönüne alması gerekir. Ses dalgaları tam olarak, salondaki her koltuğa gidecekler mi? Çok fazla yansıma mı olacak, yoksa sesin büyük bir kısmı duvarlar ve tavan tarafından soğurulup gidecek mi?
Ses dalgaları doğru çizgiler boyunca giderler, ve kaynaklarından itibaren bütün doğrultularda dağılırlar. Işığa çok benzer bir tarzda, ses dalgaları da, çarptıkları yüzeyler tarafından yansıtılabilirler ya da soğurulabilirler. Böylece, parlatılmış sert yüzeyler sesi yansıtırlar, halbuki mat yumuşak yüzeyler sesi soğururlar. Konkav bir yüzey ses dalgalarının, küçük bir yüzey üzerinde toplamaya çalışır.
Özel bir cismin ses soğurma özellikleri farklı frekanslar için değiştiğinden, sesin, sahne üzerindeki kaynaktan salondaki her şahsa, tıkanıksız bir yoldan doğrudan doğruya gitmesi arzu edilir. Bu sebeple, mümkün olduğu takdirde, salonda sütunlar ve başka engeller bulunması önlenir. Modern inşa metodları, özellikle pre-kontren beton kullanılması, bu bakımdan faydalıdır.
Sesin son tonal kalitesi, dinleyiciye yansıma ile gelen ses dalgaları kesrine büyük ölçüde bağlıdır. Ses dalgasının her yansıyışında, sesin bir kısmı soğurulma ile kaybedilir. Böylece, bir kaç defa yansıdıktan sonra, ses tamamen sönecektir.Daima, ses kaynağı birdenbire durdurulsa bile, sesin yavaş yavaş sönmesi için bir zaman geçecektir. Bu zamana reverberasyon müddeti denir, ve orta büyüklükte konser salonları için uygun bir değeri 2 saniyedir.
Yansımaların genişliği kısmen salonun biçimine ve büyüklüğüne bağlı olacaktır, fakat keza, yansıtıcı ve soğurucu yüzeylerin tabiatına ve bağıl oranlarına da bağlı olacaktır. Duvarlardaki ve tavanlardaki, salondaki girinti ve çıkıntıların biçimleri, istenmeyen yansımalara sebep olabilirler ve önlenmeleri gerekir. Konser salonunun çatısının yüksekliği ve yüzeyinin eğriliği itina ile seçilmelidir ki, üzerine gelen ses dalgaları salonun mümkün olduğu kadar büyük bir alanı üzerine yansısınlar. Yoksa, yansıyan sesin direkt sesin yok edildiği «ölü» noktalarda bulunması tehlikesi vardır. Dizayn yaparken, iyi mimar tasarladığı konser salonunun akustik özelliklerini, ya modeller vasıtasıyla ya da sesin yansımasına ait kurallara dayanan hesaplarla kontrol edecektir. Modellerle test metodunda, salonun boyuna kesitleri yapılır ve bir su kabı içine konur. Sonra konser platformunun önüne karşılık olan noktada, su içinde titreşimler meydana getirilir. Kapta hasıl olan kırışıklık şekilleri, salonda arzu edilmeyen yansımalar vuku bulacak noktaları gayet iyi gösterirler. Eğer kusurlar varsa, dizaynın değiştirilmesi gereklidir.
Akustiğin iyi olması, salonun iç dekorasyonuna ve mefruşata büyük ölçüde bağlı olacaktır. Döşemede halılar, duvarlarda ve tavanda soğurucu malzemeler (meselâ sıva) kullanılması, ve koltukların uygun döşenmesi, akustiğin arzu edilen hale gelmesini tamamlayacaklardır. Boyanın ya da duvarı örten başka malzemenin akustik özellikleri, dekoratif değeri kadar önemlidirler. Duvarlara ve tavana, ses dalgalarını en arzu edilen doğrultulara çevirmek üzere, reflektörler (yansıtıcılar) ve benzeri cisimler takılabilirler. Ekseriya, yukarı doğru giden sesi salonun içerisine çevirmek üzere, platformun yukarısına reflektörler koymak gerekir.
Konser salonlarında dinleyiciler bulunması, bir çok konser salonlarının akustiği üzerine önemli bir etki yapar, zira dinleyicilerin kendileri de oldukça iyi soğuruculardırlar. Neticesiyle, yarı boş bir salonda ve tamamen dolu olan aynı salonda çalınan musikinin kaliteleri çok farklıdırlar. Bu özel problem, Londra’daki Royal Festival Hall’de, boş oldukları vakit de işgal edilmiş oldukları zamankine benzer soğurma özelliklerine sahip olacak tarzda dizaynlanmış devrilen koltukları ile, büyük ölçüde çözülmüştür. Bir binanın mükemmelliği, akustik özelliklerinde kendini göstermelidir. Bir tiyatroda, dinleyicilerin sahnede söylenenleri açıkça duymaları için, daha kısa bir reverberasyon müddeti gereklidir. (yani, yansımalar sayısı bir minimumda tutulmalıdır).
