Bir milletin kültürel değerleri nesilden nesile aktarılırken nasıl bir yol izlenir, kültürün devamlılığı nasıl sağlanır, nasıl aktarılır?
Foto : Uğur SAĞLAM / nkfu.com
Bir toplulukta süregelen gelenek, yaşayış, düşünce, sanat varlıklarının tümüne birden «kültür» denir, «milli kültür» dediğimiz zaman bir ulus topluluğunun tinsel (manevi) özellik, duyuş, düşünüş birliğini belirtmiş oluruz. Bu durumda kişi yaşadığı toplumun kültürünü bilir ve o kültür ile uyum içindedir. Ancak bu kültür o kişiye doğuştan gelen bir kalıtsal özellik değildir.
Herhangi bir toplumda bir çocuk doğduğunda dünyaya geldiği toplumun, milletin kültüründen bi haberdir. Ailesi, çevresi ve daha sonra okul hayatı boyunca içinde bulunduğu milletin kültürünü öğrenir. Böylelikle yeni nesle ait bireyler kültürlerini tanımış öğrenmiş olurlar. Bu bilgilendirme yada kültürü aktarma sürecinde en çok kullanılan kültür unsuru ise dildir. Birey aile içinde öğrendiği ana dili ile çevresini tanımaya ve iletişim kurmaya başlar. Dil aynı zamanda bir kültür unsurudur. Böylelikle ilk unsuru öğrenir ve bu dili kullanarak diğer kültürel özellikler, yaşam şekillerini de öğrenmeye devam eder.
Yine ailesinin içinde öğrendiği davranış, giyim, yiyecek gibi diğer yaşam şekilleri de kimi zaman görerek, kimi zaman ise dil yoluyla öğrenilir. Okul çağı geldiği zaman ise okuma yazma gündeme gelir. Okul çağındaki çocuk içinde bulunduğu toplum hakkında daha fazla bilgi edinmeye başlar. Milli bayramlar ve tarih gibi diğer kültür öğelerini de öğrenmeye başlar. Bu hem okuldaki eğitim yoluyla hem de okuyarak gerçekleşir. Tabi bu bahsi geçen çocuk da ileride kendi çocuklarına aynı şekilde kültürünü aktaracak, yeni nesiller de o milletin kültürünü öğrenmeye ve yaşamaya devam edecektir.
Yazımızın başlığına Kısaca Cevap verecek olursak, bir milletin kültürel değerleri nesilden nesile
- Sözlü ve yazılı edebiyat
- Gelenek ve görenekler
- Dil, din
- Eğitim
- Aile ve sosyal çevre
- Tarihi kayıtlarla
- Müzik gibi yollarla aktarılır.
Kültür Nedir? Sözlük Anlamı
“Kültür” 1. Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekin
2. Bir topluma veya halk topluluğuna özgü düşünce ve sanat eserlerinin bütünü
“Doğrusu, teknik ve kültür her gün biraz daha ilerlemektedir.” – S. Birsel
3. Muhakeme, zevk ve eleştirme yeteneklerinin öğrenim ve yaşantılar yoluyla geliştirilmiş olan biçimi
“Bir memlekette kitap kültürü ne kadar zenginse günlük konuşma da o kadar zengin olur.” – M. Kaplan
4. Bireyin kazandığı bilgi
“Tarih kültürü kuvvetli bir kişi.”
5. Tarım
6. Uygun biyolojik şartlarda bir mikrop türünü üretme
“Mikrop cinsinden canlı bir varlığın muayyen bir ortam içinde çoğalmasına da kültür denilir.” – M. Kaplan
“kültür akımı ” Bir toplumun kültüründen bazı ögelerin başka bir topluma geçişi
“Yeryüzünde gelişmiş ve az gelişmiş toplumlar bulundukça ister istemez gelişmişten az gelişmişe doğru bir mal ve kültür akımı olacaktır.” – O. Rifat
- “kültürfizik”
Jimnastik - “kültür ortamı ”
Besi yeri - “kültür uçurumu ”
Kültürler arasındaki büyük fark
“Batı ile aramızda ne geniş bir kültür uçurumu bulunduğunu yeniden fark ettim.” – R. Erduran - “sözlü kültür ”
Sözlü olarak aktarılan kültür ögelerinin tamamı - “örgüt kültürü ”
Çalışan personelin davranışlarını ve çalışılan yerin genel görüntüsünü şekillendiren, simgeler aracılığıyla öğrenilebilen ve öğretilebilen, kuşaktan kuşağa aktarılan, değişebilir nitelikteki değer, düşünce ve kurallar bütünü - “kültür varlıkları ”
Bir bölgede bulunan maddi kültür ürünleri veya eserleri - “kültür sarayı ”
Kültür merkezi - “kültür göçü ”
Bir kültür motifinin veya kültürel bir uygulamanın bir başka kültüre geçmesi - “kültür balıkçılığı ”
Özel olarak hazırlanmış havuzlarda bilimsel yöntemlerle balık üretme işi - “kültür bitkileri ”
İnsanlar tarafından yetiştirilen bitkilerin bütünü - “kültür mantarı ”
Yemek için özel olarak üretilen mantar - “kültür sitesi ”
Kültür merkezi - “kültüre alma ”
Küf mantarı çeşitleri ve bakteri gibi mikroorganizmaların bir kültür ortamında üretilmesi işlemi - “yığın kültürü ”
Toplumsal yapı ayrılıkları gözetilmeksizin televizyon, radyo, sinema, basın vb. kitle iletişim araçlarıyla yaygınlaştırılan kültür - “popüler kültür ”
Belli bir dönem için geçerli olan, hızlı üretilen ve hızlı tüketilen kültürel ögelerin bütünü - “kültür şoku ”
Kültür bakımından büyük değişmeler karşısında şaşırma, olaylara akıl erdirememe
“Bizim kuşağın yaşamış olduğu kültür şokunun en çarpıcı belirtileri dilde değil, sözcüklerin yansıttığı kavramlarda.” – R. Erduran - “kültür merkezi ”
Kültüre ve kültürün gelişimine hizmet etmek amacıyla kurulmuş opera, tiyatro, sergi vb. etkinliklerin yapıldığı yer, kültür sarayı, kültür sitesi - “kültür çevresi ”
Bir ulusun başka ulusların kültürleriyle ilişki içinde gelişerek katmanlaşmış ve bağlılaşmış özelliklerinin bütünü veya bu özellikleri içinde barındıran ortam
