Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra hangi antlaşmalar imzalanmıştır? Antlaşmaların tarihleri, maddeleri ve önemleri hakkında bilgi.
Birinci Dünya Savaşı’nda Sonra İmzalanan Antlaşmalar
Versay Barış Antlaşması Kapağı
Versay Antlaşması (28 Haziran 1919)
- Almanya ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Almanya, Alsas Loren topraklarını Fransa’ya geri verdi. Almanya’nın bir kısım toprakları ve sömürgeleri İtilaf Devletleri arasında paylaştırıldı.
- Almanya’ya askeri, siyasi ve ekonomik kısıtlamalar getirildi ve böylece Almanya’nın yeniden güçlenmesi engellenmeye çalışıldı.
Versay Antlaşması, Almanya’nın kayıtsız şartsız teslim olmasına ve daha sonraki yıllarda II. Dünya Savaşı’nın tohumlarının atılmasına neden olmuştur.
Sen Cermen (St. Germain) Antlaşması (10 Eylül 1919)
- Avusturya ile İtilaf (Anlaşma) Devletleri arasında imzalandı.
- Avusturya ve Macaristan, iki ayrı devlet durumuna getirildi.
- Avusturya toraklarının bir kısmı, Çekoslovakya ve Yugoslavya adıyla kurulan yeni devletlere verildi.
- Almanya ile birleşmemesi ile ilgili maddeler imzalatıldı.
- Savaş tamiratı adı altında, ağır bir savaş tazminatı yüklendi.
Nöyyi (Neuilly) Antlaşması (27 Kasım 1919)
- Bulgaristan ile itilaf Devletleri arasında imzalandı.
- Bulgaristan’ın topraklarının bir kışımı Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’ya verildi.
- Bulgaristan, Batı Trakya’yı Yunanistan’a bıraktı böylece Ege Denizi ile bağlantısı kalmadı.
- Savaş tamiratı adı altında, ağır bir savaş tazminatı yüklendi.
- Ekonomik, askeri ve siyasi kısıtlamalar getirildi.
- I. Dünya Savaşı sonrasında bağımsızlığını kazanan Macaristan’da iç karışıklıklar yaşanması nedeniyle bu devletle imzalanan antlaşma diğerlerinden daha geç imzalanabilmiştir.
Rıza Tevfik (en solda) Sevr Antlaşması’ndaki diğer üç temsilci ile; sadrazam Damat Ferid Paşa, Osmanlı eğitim bakanı Mehmed Hâdî Paşa ve büyükelçi Reşad Halis; Bir Müttefik savaş gemisinde onları Paris Barış Konferansı’na götürüyor – Kaynak: commons.wikimedia.org
Sevr (Sevres) Antlaşması (10 Ağustos 1920):
- Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı.
- Osmanlı topraklarının stratejik önemi nedeniyle bu antlaşmanın imzalanması diğerlerinden çok daha sonraya bırakıldı. Mondros Ateşkesi sonrasında yapılan işgallerle Osmanlı Devleti daha zor şartlarda bir barış antlaşması imzalamak zorunda bırakılmıştır. Böylece, Osmanlı topraklarının paylaşımını daha da kolaylaştırmak istemişlerdir.
Antlaşmanın bazı maddeleri şunlardır:
- Azınlıklara verilen ayrıcalıklar genişletilecek,
- Kapitülasyonlar yeniden uygulamaya konacak,
- İstanbul ve Boğazlar İtilaf Devletleri’nin yönetimine bırakılacak,
- Boğazlar, İtilaf Devletleri temsilcilerinden oluşan ve Osmanlı temsilcisinin yer almadığı uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek,
- İstanbul Osmanlı Devleti’nin başkenti olmaya devam edecek fakat azınlıklara kötü davranılırsa Osmanlı’nın elinden alınacak,
- Osmanlı Devleti’nde zorunlu askerlik kalkacak, asker sayısı sınırlandırılacak,
- Osmanlı toprakları İtalya, Yunanistan, Fransa ve İngiltere arasında paylaştırılacak,
- Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Ermenistan ve Kürdistan adıyla iki devlet kurulacak,
Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne Anadolu’da küçük bir toprak parçası bırakıldı.
Bu maddelerle, siyasi askeri ve ekonomik alanlardaki bağımsızlığı elinden alınıyordu.
İtilaf Devletleri’nin gerçek amaçları ortaya çıktı. Kurtuluş için savaşmaktan başka çare olmadığı anlaşıldı, Anadolu’daki direnişin haklılığı ispatlandı.
Bu antlaşma, Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanmadığı için hukuken geçersiz bir antlaşmadır ve hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir.
İtilaf Devletleri bu antlaşmanın hukuken geçerli olabilmesi için TBMM tarafından imzalanmasını sağlamaya çalıştılar, fakat başaramadılar.
