Birinci Dünya Savaşının başlaması, Osmanlı Devletinin savaşa girmesi, Osmanlı Devleti’nin Almanya’nın yanında savaşa katılma nedenleri ve Almanya’nın Osmanlıyı yanında savaşa sokma sebepleri.
Sırp sorununu kökünden çözmek isteyen Avusturya, Almanya’nın da aynı görüşte olduğunu öğrenince Sırbistan’a 23 Temmuz’da sert bir nota verdi, içişlerine karışma hükümleri taşıyan bu nota, Rusya’nın Sırbistan’ı yalnız bırakırsa, Balkanlar ve boğazlar üzerinde Almanya-Avusturya egemenliği kurulacağı endişesiyle, Sırbistan’ı desteklemesi üzerine nota reddedildi. Rus desteğini sağlayan Sırbistan, seferberlik ilan edince de Avusturya Sırbistan’a 28 Temmuz’da savaş ilan etti. Uyarılarına rağmen Rusya’nın 30 Temmuz’da seferberlik ilan etmesi üzerine Almanya, 1 Ağustos’ta Rusya’ya savaş ilan etti. Aynı tarihlerde Fransa da seferberlik ilan etmişti.
Fransa’ya Belçika üzerinden saldırmayı planlayan Almanya, Belçika’ya bir nota vererek, bütün zararlarının ödeneceğini bildirip, toprak bütünlüğüne dokunulmayacağı konusunda güvence vererek, topraklarından geçiş izni istedi. Belçika, bunu reddedince de 3 Ağustos’ta Belçika’ya saldırdı. Bunun üzerine İngiltere, 4 Ağustos’ta Almanya’ya bir nota vererek Belçika’yı boşaltmasını istedi. Almanya bu isteği reddedince, İngiltere aynı gece Almanya’ya savaş ilan etti. Böylece Avrupa Savaşı çıkmış oldu. Başlangıçta hemen herkes bu savaşın 19. yüzyıldaki gibi cephe savaşları olacağını, en çok 1-1,5 yıl süreceğini sanıyordu.
1871’den beri Avrupa, uzun bir barış dönemi geçirmişti. Bu arada ekonomik ilişkiler, teknik buluşlar, savaş sanayisinin gelişmesiyle yeni savaş silahlarının tahrip gücü artmış, savaş yöntemleri değişmişti. Bu savaş, yalnız Avrupa topraklarında kalsaydı belki bu tahminler doğru çıkabilirdi. Fakat savaşın gerek yer, gerekse zaman bakımından sınırlarını büyüten bir olay oldu. Osmanlı İmparatorluğu, kısa bir süre sonra savaşa katıldı. Bu yüzden savaş bir Dünya Savaşı oldu. Daha savaş başladığı zaman kuvvetler dengesi, İtilaf Devletleri’nin tarafına ağır basıyordu.
Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın toplam nüfusu 120 milyon kadardı ve savaş için tüm kaynakları Avrupa’da sahip oldukları topraklardaydı. Halbuki İngiltere, Fransa ve Rusya’nın oluşturduğu İtilaf Devletleri’nin yalnızca Avrupa topraklarındaki nüfusu 238 milyondu.
Savaşın başlaması üzerine savaşa girerek Almanya’nın Uzak Doğu’daki sömürgelerini ele geçiren Japonya kısa süre sonra savaştan çekildi.
OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞA GİRMESİ
Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı öncesinde Trablusgarp ve Balkan Savaşları’ndaki eksiklerini tamamlamak için çalışmalara başladı. Diğer taraftan siyasi yalnızlıktan kurtulmak amacıyla diplomatik çalışmalara başlayan Osmanlı Devleti, son savaşlarda Almanya’dan umduğu yardımı alamadığı için İngiltere ve Fransa’ya yaklaşmaya başlamıştı.
Osmanlı Devleti’nin zayıf olması, çıkacak bir savaşta Osmanlı topraklarının paylaşılmasının söz konusu olması ve Rusya’yı kızdırmak istememesi İngiltere’nin Osmanlı Devleti’yle ittifak kurmamalarına neden oldu. Diplomatik yalnızlıktan mutlaka kurtulmak isteyen Osmanlı Devleti ise Almanya’ya yaklaştı.
Enver Paşa
Bunu etkileyen nedenler ise;
- İktidardaki İttihat ve Terakki Partisi üyelerinin Almanların savaşı kazanacağına inanmaları,
- Balkan Savaşları’nda İtilaf Devletleri’nin, Osmanlı Devleti’nin aleyhine bir politika izlemeleri,
- Rusya’nın boğazlar üzerindeki emelleridir.
Osmanlı Devleti’nin Almanya yanında diplomatik girişimlerinin devam ettiği sırada, savaşa girer girmez Almanya’dan yardım isteyeceği görüşü Almanları endişelendirdi. Ancak İngiltere’yle girişecekleri mücadelede boğazlar ve Hint Deniz yolunun önemi Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni müttefik olarak kabul etmesine neden oldu.
Osmanlı Devleti 2 Ağustos 1914’te Almanya ile imzaladığı anlaşma gereği 11 Kasım 1914 tarihinde savaşa girmiştir.
OSMANLI DEVLETİ’NİN ALMANYA’NIN YANINDA SAVAŞA KATILMA NEDENLERİ
- Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları geri almak istemesi
- İktidardaki ittihatçıların Almanya’nın ekonomik ve askeri gücüne büyük güven duymaları, dolayısıyla Almanya’nın savaşı kazanacağına inanmaları
- Alman desteği ile ülkenin kalkınabileceği inancı
- İttihat ve Terakki’nin Pantürkizm (Türk birliği) politikaları
- Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki emelleri
- Kapitülasyonlar ve Düyun-u Umumiye’den dolayı İngiltere ve Fransa’nın ekonomik baskısı altında bulunması
- Osmanlı Devleti’nin siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi
ALMANYA’NIN OSMANLI DEVLETİ’Nİ KENDİ YANINDA SAVAŞA SOKMAK İSTEMESİNİN NEDENLERİ
- Yeni cepheler açarak üzerinde yoğunlaşan İtilaf Devletleri baskısını hafifletme düşüncesi
- Musul-Kerkük petrollerinden faydalanmak istemesi
- Osmanlı halifesinin kutsal cihat fetvası yayınlamasını sağlayarak, Rusya’daki Türk ve Müslümanlar ile İngiliz ve Fransız sömürgelerindeki Müslümanların ayaklanmasını sağlamak istemesi
- İtilaf Devletleri’nin boğazlar yoluyla Rusya’ya yardım göndermesini engellemek istemesi
- Osmanlı toprakları üzerinden geçen İngilizlerin Uzak Doğu sömürge yolarını ele geçirmek istemesi
11 Ağustos 1914’te Goben ve Breslav adlı Alman gemileri İngiliz takibinden kaçarak Çanakkale Boğazı’ndan geçti. Osmanlı Devleti bu gemileri satın aldığını açıkladı. Ancak gemilerin 29 Ekim’de Rus limanlarını bombalaması, Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesine neden oldu. 2 Kasım’da Rusya, ardından da İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti’ne karşı savaş açtılar. Osmanlı Devleti de 11 Kasım 1914’te Rusya, İngiltere ve Fransa’ya savaş açtı.
