Birleşmiş Milletler Günü, Birleşmiş Milletler Teşkilatının Görevleri ve Yapısı

Birleşmiş Milletler ne zaman ve ne amaçla kurulmuştur? Birleşmiş Milletler günü ne zaman kutlanır, hakkında bilgi, teşkilatın yapısı, önemi.

Birleşmiş Milletler Günü

Birinci Dünya Savaşı’nın acı sonuçları, milletleri barış içinde birbirine yaklaştırdı. Ancak bu yaklaşıma çok az devlet katıldı. Milletler arasındaki anlaşmazlıkların barışçı yolla çözülmesini sağlamak için 1919 yılında Milletler Cemiyeti kuruldu. Fakat bu cemiyet, az sayıdaki kurucu üye milletlerin dışındaki milletlerce pek benimsenmedi. Ayrıca İkinci Dünya Savaşı’nın çıkmasını da önleyemedi. İkinci Dünya Savaşı, milletleri daha çok barışa yöneltti. Yirmi altı ülkenin temsilcileri, Amerika Birleşik Devletleri’nin San Francisco şehrinde toplandı İnsanlığı savaşın kötü sonuçlarından korumak, barışı kurmak için karar aldılar. Bu konuda ortak bir bildiri yayınladılar. Birleşmiş Milletler Yasasını hazırladılar. Bu yasa 24 Ekim 1945 tarihinde onaylandı. Böylece Birleşmiş Milletler Örgütü kuruldu. Kuruluş tarihi olan 24 Ekim günü de “Birleşmiş Milletler Günü” olarak kabul edildi.

Dünyanın hemen bütün milletleri, Birleşmiş Milletlere üyedir.

Türkiye ile birlikte bugün 156 devlet Birleşmiş Milletlere üyedir. Üye devletlerin sayısı devamlı artmaktadır. 24 Ekimde kuruluşa üye bütün milletlerde Birleşmiş Milletler Günü kutlanır. Çeşitli yayın organlarında Birleşmiş Milletler kuruluşu ile amaçları açıklanır. Bugüne kadar barışa yaptığı katkılar anlatılır.

Yurdumuzda da Birleşmiş Milletler Günü özellikle okullarımızda kutlanır. Günün anlam ve önemi belirtilir. Birleşmiş Milletler Örgütünün görevleri, örneklerle açıklanır. Barışla ilgili güzel sözler söylenir. Dünya barışının güçlenmesi ve milletler arası ilişkilerin geliştirilmesinin yolları ve önemi açıklanır.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TEŞKİLATI

Birleşmiş Milletler Anayasası’nın girişinde ve birinci maddede yer alan amaçlar şunlardır.

1- Savaş belasından, gelecek insan nesillerini korumak
2- İnsan temel hak ve hürriyetlerini sağlamak
3- Milletler arası eşitliği gerçekleştirmek
4- Adaleti sağlayıp, anlaşmalara uyulmasını temin etmek
5- Sosyal ilerlemeyi kolaylaştırmak, daha iyi yaşama şartları yaratmaktır.

Birleşmiş Milletler, bu amaçları gerçekleştirerek, Dünyadaki milletlerin barış içinde ve birlikte yaşamalarını sağlar. Milletler arası anlaşmazlıkları barışçı yollarla çözmeye çalışır. Barışı sağlayacak ekonomik ve sosyal kalkınmayı dünyada gerçekleştirecek tedbirler alır.

Birleşmiş Milletlere üye olan milletler, anayasaya bağlı kalarak birtakım yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Anayasa ilkelerini sürekli olarak çiğneyen üye ülke, üyelikten çıkarılabilir.

Kaynak: commons.wikimedia.org

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TEŞKİLATININ YAPISI

Birleşmiş Milletler Teşkilatı, altı ana organ ve bu ana organlara bağlı kuruluşlarla çalışan çok büyük bir teşkilattır. Ana organları kısaca tanıyalım:

1- GENEL KURUL: Bütünüyle devletlerin temsilcilerinden meydana gelir. Her üye milletin genel kurulda en çok beş temsilcisi bulunabilir. Genel Kurul, Birleşmiş Milletler Anayasası çerçevesinde bütün işlerin ve sorunların görüşüldüğü yerdir. Bu konularda güvenlik konseyine ve üye devletlere tavsiyelerde bulunabilir. Bununla birlikte:

a: Milletler arası barış ve güvenliğin savunulması konusunda genel kuralların incelenmesi ve tavsiyelerde bulunulması
b: Silahsızlanmanın düzenlenmesi
c: Kendisine sunulan sorunların incelenmesi görevlerini yerine getirir.

Genel Kurul, ayrıca Güvenlik Konseyinin ve diğer organların raporlarını, kuruluşun bütçesini inceler ve onaylar. Gelirleri toplar, yeni üyelerin seçimini veya üyelikten çıkarılmasına karar alır.

Genel Kurul, yılda bir kere olağan olarak toplanır. Gerektiğinde Güvenlik Konseyinin, üyelerin veya Genel Sekreter’in isteği üzerine olağanüstü toplantılar yapılır. Genel Kurulda her üye devletin bir oyu vardır.

2- GÜVENLİK KONSEYİ: Beşi daimi, altısı değişen onbir üyeden kurulur. Daimi üye devletler: Çin, İngiltere, Rusya, Fransa ve Amerika’dır. Diğer altı üye Genel Kurulca iki yıl süre için daimi üye olan devletler dışındaki üye devletlerden seçilir. Güvenlik Konseyi’nin ana görevi, milletler arası barışın kurulup, korunmasıdır. Konsey, yıllık çalışmalarını bir raporla Genel Kurul’a bildirir.

Üye devletler, Güvenlik Konseyi’nin kararlarına uymak ve yerine getirmek zorundadırlar. Koonseye üye devletlerin bir oyu vardır. Kararlar en az yedi oyla alınır. Ancak kararlarda daimi üye devletlerin beşi de olumlu oy kullandıkları zaman olumlu sonuçlu alınır. Daimi beş üye devletten birinin oy vermemesi veya olumsuz oyu, o kararı veto etmek demektir. Veto edilen kararlar geçerli olamaz.

Daimi üyelerden biri toplantıya katılmamakla veya toplantıyı terk etmekle konseyin çalışmalarını engelleyemez.

Güvenlik Konseyi’nin başlıca görevleri şunlardır:

1- Dünyadaki anlaşmazlıkların barış yoluyla çözülmesi için gerekli tedbirleri almak
2- Barışın tehdidi, bozulması, saldırganlık halinde siyasi ilişkileri kesmek, ekonomik ve sosyal baskı tedbirlerine başvurmak, ablukaya ve hatta silahlı müdahaleye kadar varan çarelere başvurulmasını kararlaştırmak. (Kore Savaşı buna bir örnektir) Bölge anlaşmaları yapmak.

Güvenlik Konseyi bu görevlerini çok sayıda kurulan komisyonlar yardımıyla yürütür.

3- EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY: Bu konsey Genel Kurula seçilen 18 üyeden meydana gelir. Görevleri:

1- Ekonomik, sosyal, kültürel, eğitim ve sağlık alanlarında milletler arası incelemeler yapmak, yaptırmak, üyelere tavsiyelerde bulunmak.
2- İnsan haklarına saygıyı gerçekleştirmek
3- Anlaşma tasarıları hazırlamak
4- Milletler arası toplantılar düzenlemektir.

4- VESAYET KONSEYİ: Henüz kendi kendisini idare edemeyecek durumda olan ülkelerin yönetilmesi ve kendi kendini idare edecek duruma getirilmesini gerçekleştirmek için çalışır. Bu amaçla, bazı ülkeler, vesayet anlaşmaları ile vesayet altına alınmaktadır. Bu sistemi denetlemek, gereken tedbirleri almak, ülkenin gelişimi izlemek.

5- MİLLETLER ARASI ADALET DİVANI: Birleşmiş Milletlerin başlıca adalet organıdır. Birleşmiş Milletlere üye ülkeler, bu divanın da üyesidirler. Verilecek kararları önceden kabul etmişlerdir. Taraflardan birisi, alınan karara uymazsa, diğer taraf konuyu Güvenlik Konseyine getirebilir. Güvenlik Konseyi ayrıca divanın görüşlerini alabilir.

6- SEKRETERLİK: Birleşmiş Milletlerin idari bir organıdır. Başında Güvenlik Konseyince tavsiye edilmiş ve Genel Kurulca seçilmiş Genel Sekreter bulunur. Birleşmiş Milletler Teşkilatının en yüksek memurudur. Bütün toplantılara, Genel Sekreter olarak katılır. Görüşmelere ve anlaşmazlıklara sık sık müdahale eder.

Birleşmiş Milletler Teşkilatının çalışan memur sayısı, üç binin üzerindedir.

Birleşmiş Milletlerin Bayrağı: mavi bir zemin üzerinde etrafı beyaz zeytin yapraklarıyla çevrili bir yer küreden meydana gelir. İnce ince çizgili daireler enlemleri temsil eder. Daireleri enine bölen çizgiler de boylamları temsil eder.

Yazı – 2

TARİHÇESİ, ANLAM VE ÖNEMİ:

Bugün dünyada var olan milletlerin birbirleriyle hemen her alanda ilişki kurup, sorunlarını barışçı yollarla çözmeleri gereği herkes tarafından kabul edilmektedir. Böylece her devlet kendi bireylerine barış ve özgürlükle birlikte rahat ve huzur da verebilecektir.

Oysa tarihte milletlerin birbirlerine büyük kin ve düşmanlıklar beslemesi ve arkasından kanlı savaşların yapılması, dünyada milletlerin ortak çıkarlarını gözeten, amacı; barış, insan haklarının savunulması ve mutlu bir insanlık geleceği olup, tüm dünya milletlerini bir araya getiren bir örgüte ihtiyaç duyulması sonucunu doğurmuştur.

Bu amaçla Birinci Dünya Savaşından sonra küçükk devletlerin girişimiyle merkezi Cenevre’de olan bir Milletler Cemiyeti kurulmuştur. Fakat dünyadaki güçlü ve büyük devletlerin bu örgüte katılmaları sonunda, çalışmalarında etkisiz kalmıştır. Bunun üzerine İkinci Dünya Savaşı yıllarında, savaşın sorumlusu olarak görülen Almanya karşısında 1941 yılında Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere’nin birleşmesi, 1942’de Sovyetler Birliği, 1943’te Çin ve Fransa’nın katılmasıyla bu beş devlet arasında Birleşmiş Milletler Beyannamesi imzalandı. Böylece Birleşmiş Milletlerin temelleri atılmış oldu. Dünyayı derinden sarsan İkinci Dünya Savaşından hemen sonra ilk kurucu beş büyük devletin çağrısıyla 24 Ekim 1945’te 51 devlet tarafından Birleşmiş Milletler Anayasası imzalanarak yürürlüğe girmiştir.

Türkiye, 1945 yılında bu örgüte katılmış ve Birleşmiş Milletlerin 51 kurucu üyesi arasında yer almıştır.

Önderimiz Atatürk’ün ulusumuz ve tüm dünya uluslarınca benimsenen “Yurtta barış, dünyada barış” sözünün gereğini bugün Birleşmiş Milletler örgütü.de kendine rehber edinmiştir. Şu anda 159 üyesi bulunan Birleşmiş Milletler örgütü, tüm dünya devletlerinin çeşitli sorunlarına çareler arayıp, çözümler bulmayı amaçlayan çok büyük bir güce sahiptir. Dünyada bugüne değin bir Üçüncü Dünya Savaşı çıkmadıysa bunu başaran da bir bakıma Birleşmiş Milletler örgütüdür.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÖRGÜTÜ VE AMAÇLARI

Birleşmiş Milletler örgütünün merkezi New York’tadır. Örgüte bağlı olarak çalışan 6 yönetim bölümü vardır.

1 — GENEL KURUL: Örgüte üye bütün devletlerin katıldığı tek örgüttür. Üye devletlerin 5 temsilcisi bulunur ve yılda bir kez toplanır. Dünyadaki milletlerin birbirleriyle barış içinde işbirliği yapmalarını sağlar.

2 — GÜVENLİK KONSEYİ: Dünya barışı ve milletlerin güvenliğinden sorumludur. 5 sürekli ve genel kurulun seçtiği 6 üye olmak üzere 11 üyeden oluşur. Daimi üyeleri: ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’doir.

3 — EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY: Genel Kurulun seçtiği 16 üyeden oluşur. Üyeler üç yıl süreyle seçilir. Birleşmiş Milletlerin ekonomik ve sosyal yönden daha yüksek duruma gelmesi için çalışmalar yapar.

4 — VESAYET KONSEYİ: Birleşmiş Milletler Anayasasına göre, henüz kendi kendini yönetemeyen milletlerin, ekonomik, sosyal ve kültürel ilerlemelerini sağlamak Vesayet Konseyi’nin görevidir. Konsey 5 daimi üye ve vesayet ilan eden devletlerin üyelerinden oluşur.

5 — MİLLETLERARASI ADALET DİVANI: Birleşmiş Milletler örgütünün mahkemesidir. Güvenlik Konseyi ve Genel Kurulca seçilmiş 15 yargıçtan kurulur. Hollanda’nın Lahey şehrinde, 9 yıl süreyle çalışır.

6 — SEKRETERLİK: Güvenlik Konseyinin önerisi ile Genel Kurul tarafından seçilir. Bu bölümün yöneticisi, tüm kurullara “Genel Sekreter” unvanıyla katılır ve bu kurullar tarafından kendisine verilen görevleri yerine getirir. Birleşmiş Milletler örgütünün çalışmaları hakkında Genel Kurul’a yıllık raporlar sunar.

Dünyayı ilgilendiren birçok sorunla ilgili olarak faaliyet gösteren ve Birleşmiş Milletlere bağlı olan diğer kuruluşlar da şunlardır:

• 1 — UNESCO: Birleşmiş Milletler, Bilim, Kültür ve Eğitim Örgütü.
• 2 — ICAO: Milletlerarası Sivil Havacılık Örgütü.
• 3 — FUND: Milletlerarası Para Fonu.
• 4 — WHO: Dünya Sağlık Örgütü.
• 5 — BANK: Milletlerarası Kalkınma ve Gelişme Bankası.
• 6 — FAÖ: Milletlerarası Gıda ve Tarım Örgütü.

Ayrıca bu kuruluşlara bağlı olarak çalışan ve uluslararası etkinlikler gösteren başka yan kuruluşlar da vardır.

Birleşmiş Milletler’in amaçları şunlardır:

• A) Milletlerarası barışı korumak,
• B) Milletlerarası dostluk bağlarını güçlendirip, ekonomik, sosyal, kültürel problemleri çözmek,
• C) Barışın bozulmasında milletlerarası uyuşmazlıkları düzeltmek,
• D) Irk, din, dil ve cins farkı gözetmeksizin insan haklarına saygıyı geliştirmek.