Bitkilerde sap ne işe yarar? Bitkilerdeki sap çeşitleri, özellikleri, görevleri hakkında bilgi.
BİTKİLERDE SAP
Bitkilerin dallarını, yapraklarını, çiçeklerini taşıyan kısmıdır. Çimlenen bir tohumda kök aşağıya doğru uzarken, sap da yukarıya doğru yükselip toprağı deler, meydana çıkar. Zamanla gelişen sap kuvvetlenir, dış etkilere karşı direnci artar, üzerinde meydana gelen yapraklarla, çiçeklerle, meyve verecek hale gelir.
Olgun bir gövdenin kesiti, genel olarak, silindir biçimindedir. Üzerinde tomurcukların, yaprakların çıktığı hafif şişkince yerlere «düğüm» denir. Sapın en üst noktasındaki tepe tomurcuğu bitkinin en önemli kısımlarındandır, çünkü bitki buradan yeni hücreler meydana getirerek büyür. Bu tomurcuk koparılırsa bitki bir daha büyümez. Bundan dolayı bitkilerin tepesi kat kat yapraklarla korunmuştur. Düğümler sapın alt taraflarında daha seyrek, yukarı taraflarında daha sıktır. Yaprak tomurcukları sivricedir. Her dalın ucunda kendi tepe tomurcuğu bulunur.
Sap Çeşitleri
Saplar yapılışlarına, dallarının durumuna göre üçe ayrılır:
1. — Otsu Saplar: Fasulye, yonca gibi, direnci az, kolayca eğilip bükülebilen bitkilerin sapları bu çeşittir. Bunlara «otsu bitkiler» de denir.
2. — Odunsu Saplar: Ormanlarda yetişen ağaçlar, meyve ağaçları gibi, kısaca «ağaç» dediğimiz bitkilerin sapları bu biçimdir.
3 — Yumru Saplar: İçinde besin maddeleri depo edilmiş saplardır. Patates gibi bitkilerin toprak altında şişmiş gövdeleri bu çeşit saplardandır.
Saplar biçimlerine göre de, beşe ayrılır:
1. — Dik Saplar: Ağaçlar, ayçiçeği, şeker kamışı gibi…
2. — Tırmanıcı Saplar: Duvar sarmaşığı, asma, fasulya gibi.
3. — Toprakaltı Sapları: Patates, yerelması, soğan, lâle… Mor zambak gibilerinin toprakaltında uzayıp gideri saplarına «rizom»; patates, yerelması gibi besin deposu görevi görenlerine «yumru»; soğan, lâle, sarımsak vs. gibi olanlarına da «soğan» denir.
4. — Suiçi Sapları: Nilüfer vs. gibi su içinde yaşayan bitkiler.
5. — Sülük Biçimi Saplar: Asmalar Sülüklerin her biri daldır.
Sap (gövde) bitkinin en önemli kısımlarındandır. Kökte bulunan emici tüyler gövdede yoktur. Üzerini örten kabuk az gelişmiştir, klorofillidir.
