Bizmut Elementinin Bileşikleri ve Özellikleri

Bizmut elementi hangi elementlerle nasıl bileşik yapar? Bizmut’un bileşikleri, özellikleri, kullanım alanları nelerdir?

Bizmutin: BiH₃. Germanyum ve silisyum yarı iletkenlerinin yapımında kullanılır.

Bizmut (III) oksit: Bi₂O₃. Dezenfektanlarda, mıknatıslarda, cam yapımında, lastik vulkanizasyonunda, kâğıt ve plastiklerin yanmaz duruma getirilmesinde ve katalizör olarak kullanılır.

Bizmut tetroksit: Bi₂O. Makine yağlarının yapımmda kullanılır.

Bizmut (III) hidroksit: Bi(OH)₃. Ribonükleik asitlerin (RNA) hidrolizinde
ve plütonyumun ışınlanmış uranyumdan ayrılmasında kullanılır.

Bizmut (III) fluorür: BiF₃. Bizmut oksit ya dahidroksitin sulu HF’de çözülmesiyle hazırlanır ve bizmut pentafluorür elde edilmesinde kullanılır.

Bizmut (V) fluorür: BiF₅. Şiddetli zehirlidir. Deri, göz ve solunum yollarını tahriş eder. Fluorlama işlerinde kullanılır.

Bizmut (III) klorür: BiCl₃. Başka bizmut tuzlarının elde edilmesinde ve organik reaksiyonlarda katalizör olarak kullanılır.

Bizmut oksiklorür: BiOCl. Kozmetiklerde pigment olarak, yapay incilerin yapılmasında, kuru pil katotlarında ve frengiye karşı ilaç olarak kullanılır.

Bizmut (III) bromür: BiBr₃.

Bizmut oksibromür: BiOBr. Kuru pil katotlarının yapımında kullanılır.

Bizmut (III) iyodür: BiI₃.

Bizmut oksiiyodür: BiOI. Kuru pil katotlarının yapımında kullanılır.

Potasyum bizmut iyodür: 4 KIBiI₃ ya da K₄BiI₇. Vitaminlerin ve özellikle tiyamin hidroklorürün ve antibiyotiklerin çözeltiden çöktürülmesinde kullanılır.

Sodyum bizmut iyodür: 2NaIBil₃ ya da Na₂Bil₅. Frengi tedavisinde kullanılır.

Bizmut (III) sülfür: Bi₂S₃.

Bizmut (III) nitrat: Bi(No₃)₃. Öteki bizmut tuzlarının elde edilmesinde, ışıldayan boyaların yapımında ve alkaloidlerin çöktürülmesinde kullanılır.

Bizmut subnitrat: Bazik bizmut nitrat, ışıktan korunarak saklanmalıdır. Kozmetik yapımında ve eczacılıkta kullanılır.

Bizmut (III) sülfat: Bi₂(S0₄)₃. Başka metal sülfatlarının analizinde kullanılır.

Bizmut (III) fosfat: BiPO₄ Optik camların yapımında ve plütonyumun fizyon ürünlerinden ayrılmasında kullanılır.

Bizmut subasetat: CH₃COOBiO.

Bizmut subkarbonat: (Bi0)₂C0₃. Seramik sırlarının yapımında ve plastiklerin yüzeyine inci görünüşü vermede kullanılır.

Potasyum bizmut tartarat: Frengi tedavisinde kullanılır.

Bizmut iyodosubgallat: C₇H₆BiIO₆. Enfeksiyonlara karşı veterinerlikte haricen kullanılır.

Bizmut subgallat: C₇H₅BiO₆. Eczacılıkta kullanılır.

Bizmut subsalisilat: HOC₆H₄COO BiO. Selülok, polistiren ve fenolformaldehit reçinelerinin yüzeyine inci parlaklığı verilmesinde, ısıya duyarlı fotokopi kâğıtlarının kaplamalarında, çeşitli plastiklerin içine renk kaybını önleyici olarak katılarak ve eczacılıkta kullanılır.

ALAŞIMLARI: Bizmut alaşımlarının küçük endüstride birçok uygulama alanı vardır. Başlıca element olarak bizmut içeren ve kolay eriyebilen alaşımlar kendilerini oluşturan metal sayısına göre iki gruba ayrılırlar: Bizmut yanında kalay ve kurşun içeren üçlü alaşımlar ve bizmut yanında kalay, kurşun ve kadmiyum içeren dörtlü alaşımlar. Dörtlü alaşımlara galyum ya da indiyum katıldığında erime noktası çok düşük alaşımlar ele geçer. % 55.5 bizmut ve % 44.5 kurşun, içeren Cerrobase alaşımı 124°C’de, % 50 bizmut, % 22 kalay ve % 28 kurşun içeren Rose alaşımıyla % 50 bizmut, % 25 kalay ve % 25 kurşun içeren Darcet alaşımı 96°C’de; % 50 bizmut, % 13.3 kalaya, % 26.7 kurşun ve % 10.0 kadmiyum içeren Lipowitz alaşımı ve % 50 bizmut % 12.5 kalay, % 25 kurşun ve % 12.5 kadmiyum içeren Wood alaşımı, 70°C’de erir. Kolay eriyen alaşımlar yangın alarmlarında kullanılan otomatik güvenlik düzeneklerinde uygulama alanı bulurlar. Bizmut soğutulduğu zaman genleşen nadir metallerden biridir. Genleşme miktarı erime sıcaklığındaki katı hacminin % 3.3’üne eşittir. Bizmuta kalay ve kurşun katıldığında genleşme etkisi ve erimiş metalin vizkozitesi (akışkanlığı) de azalır, döküm özellikleri iyileşir. Böylece köşeleri belirgin döküm parçaları dökülebilir. % 57 oranında bizmutla % 43 oranında kalay içeren ve 124°C’de eriyen alaşım, döküm parçalarında hiçbir genleşme oluşturmaz ve bu nedenle döküm işlerinde kullanılan ana modellerin yapımında kullanılır.

Kullanım Alanları: Bizmut bileşiklerinin yapılmasında donarken hacminin artması nedeniyle alaşımları, keskin kenarlı parçaların ve matbaa harflerinin dökümünde, düşük sıcaklıkta eriyen alaşımları yangın söndürücülerin emniyet subaplarıyla buhar kazanı emniyet subaplarının ve elektrik sigortalarının yapımında, düşük eriyen lehimlerin hazırlanmasında, çelik için tavlama banyolarında kullanılır. Bunların dışında dişçilikte ve çekirdek reaktörlerinde uran-223 ve uran-235 taşıyıcısı olarak kullanılır.