Boer ne demektir? Boerler ile ilgili bilgiler ve ünlü Boer savaşları hakkında kısa bilgilerin yer aldığı yazımız.
BOERLER, Güney Afrika’daki Hollanda kökenli ve Protestan Fransız soyundan gelen sömürgeciler. Hollanda dilinde Boer “çiftçi” anlamına gelir.
17. yüzyılda Hollandalılar, Hindistan’a giden ticaret gemileri için bir üs olarak, Afrika’nın güney kıyılarını seçerek Kap’ta koloni kurdular (1652). Daha sonra, Hollanda’dan gelen sömürgeciler de buraya yerleşti. Aynı yüzyılda İskandinav ve Alman göçmenlerle Fransa’dan sınır dışı edilen Protestanların da buraya gelmeleriyle sömürgecilerin sayısı 20 bine ulaştı. Ülkenin iç bölgelerine doğru ilerleyen sömürgeciler, kanlı çarpışmalar sonunda yerli halkın (Hotantolar, Bantular, Zulular) bir bölümünü köleleştirerek topraklarına el koydular.
19. yüzyıl başlarında, Napolyon Savaşları’ ndan sonra İngilizler, buraların Fransızların eline geçmesini önlemek gerekçesiyle Kap bölgesini işgal ettiler. (1795). 1803’te yeniden Hollanda’ya verilen Kap, 1806’da ikinci kez İngilizler tarafından ele geçirildi. 1814 Paris Antlaşması Kap’ı bir İngiliz sömürgesi olarak tanıdı. 1820’de İngiltere bu topraklara çok sayıda İngiliz göçmeni yerleştirdi. İngilizlerin 1830’da toprak hakkını sınırlaması, 1834’te de köleliği yasaklaması üzerine binlerce Boer, kuzey ve doğuya doğru göç etmeye başladılar. 5 yıl süren göçler sırasında Zuluların güçlü direnişleriyle karşılaştılar. 1838’de Blood River Savaşı’nda Zuluları yenilgiye uğratarak ele geçirdikleri topraklarda Transvaal ve Oranj devletlerini kurdular.
1867’de Oranj ve Vaal ırmakları arasındaki bölgede elmas madenlerinin bulunması üzerine Boerlerle İngilizler arasında çekişme başladı. Boerler, Şubat 1881′ de önce Laing’s Neck’te daha sonra da Majuba Hill’de İngilizleri ağır yenilgilere uğrattılar. Aynı yıl ağustos ayında imzalanan Pretoria Barış Antlaşması ile İngilizler Boer cumhuriyetlerinin bağımsızlığını yeniden tanımak zorunda kaldılar.
Geniş altın ve elmas yataklarının bulunması İngilizlerin özellikle de Cecil Rhodes’in ilgisini çekti. Güney Afrika’ yı tümüyle ele geçirmek isteyen İngilizler, Beçuanaland (günümüzdeki adıyla Bostwana) ve Rodezya’yı (günümüzdeki Zimbabve ve Zambiya) aldılar.
Boerler Savaşı. Boerlerle İngilizler arasında yapılan savaş (1899-1902). 11 Kasım 1899’da Boer birlikleri Natal’e saldırarak Mafeking, Kimberley ve Ladysmith’deki İngiliz garnizonlarını kuşattılar; Stormberg, Megersfontein ve Calensa çarpışmalarını kazandılar. Lord Roberts yönetiminde ek güçlerle saldıran İngilizler, Paderberg’deki Boer birliklerini yendiler. Daha sonra saldırıya geçen İngiliz birlikleri, Boer birliklerini Modder kıyısında ağır bir yenilgiye uğratarak geri çekilmek zorunda bıraktılar.
İngilizlerin Oranj ve Transvaal’i ele geçirmelerinden sonra (1900) küçük çarpışmalarla süren bu savaş, İngilizlerin acımasız yöntemleriyle karşılık buldu.
Boerler yenilgiyi kabul ederek barış istediler. Barış antlaşması 13 Mayıs 1902’de Vereening’de imzalandı. Lord Kitchener’in acımasız uygulamalarıyla 25 bin Boer, aileleriyle birlikte toplama kamplarında yok edildi. 1906’da İngilizler, Boer devletlerini kendi kendini yöneten özerk birer sömürge durumuna getirdiler. 1910’da bu sömürgeler Natal ve Ümit Burnu sömürgeleriyle birleştirilerek Güney Afrika Birliği oluşturuldu.
