Boks nedir? Boks nasıl bir spordur? Boks kuralları, tarihçesi, ilk ortaya çıkışı hakkında bilgi.
Boks; belirli kurallar içinde iki kişinin özel eldivenlerle yumrukla dövüşme sporudur. İÖ 684’te olimpiyatlara alınan boks, büyük gelişme göstererek en gözde sporlardan biri durumuna geldi. Önceleri çıplak yumrukla yapılırken, demir eldivenlerle yapılmaya başlayınca öldürücü nitelik kazandı. Bu gösteri yerini yumuşak eldivenlerle yapılan bugünkü boksa bıraktı.
Boks, çağdaş niteliğine en yakın biçimini 1819’da İngiltere’de aldı. 1849’da ise ABD’de yapılan küçük değişikliklerle günümüzdeki durumuna ulaştı. Bu konudaki ilke ve kurallar saptayan kişi ise İngiliz soylusu Guens Berry oldu. Ortaya koyduğu kurallar, 1892′ den sonra boks dünyasında geçerlik kazandı.
Profesyonelliğin kabul edilmesiyle boks sporu daha hızlı bir gelişme ve yayılma gösterdi. Bu arada, ring adı verilen boks alanından, pek çok ünlü boksör gelip geçti; çoğunluğu ağır ve orta sikletten: Dan Donnely, John L. Sullivan, James J. Corbet, Kidd Mc Coy, Gene Tunney, Jack Johnson, Jack Dempsey, George Carpentier, Primo Camera, Max Bear, James Bradock, Max Schmelling, Joe Louis, Henry Armstrong, Ray Sugar Robinson, Jake LaMotta, Rocky Marciano, Joe Walcott, Floyd Patterson, Archie Moore, Ezzard Charles, Sonny Liston, Marcel Cerdan, George Foreman, Muhammed Ali (Clay), Lary Holmes, Mike Tyson, vb.
Boks, amatör ve profesyonel olmak üzere önce iki ana dala ayrılır. Amatör boks 11, profesyonel boks ise 8 siklet üzerinden yapılır. Boksörler yalnız kendi sikletlerindeki boksörlerle dövüşürler. Amatör boksla profesyonel boks arasında bazı değişik uygulamalar vardır. Amatör maçlar üçer dakikalık üç raund üzerinden oynanırken profesyonel maçlarda raund sayısı on ya da on beş olabilir. Amatör boks maçları 3,66 m 4,90 m arasında kare bir ringte yapılırken, profesyonel boks maçlarında ringler 6,10 m ölçümünde kare bir alanı kapsar. Profesyonel boksta bir eldivenin ağırlığı 170-222 g arasındayken amatör boksta 228-340 g’dır. Profesyonel boksörler yalnız şort, amatörler ise şort ve atlet giyerler.
Ayrıca, 1984’ten başlayarak amatör boksörlerin maçlara “kask” adı verilen başlıklarla çıkmaları zorunluluğu getirilmişse de 1985’te bu zorunluluk kaldırılarak isteğe bağlı hale getirildi. Amatör boksta puan toplama; yumruğun ön yüzüyle rakibin yüz, boyun, göğüs ve belden yukarı bölümüne vurulan yumruklarla olur. Belden aşağı ve arkadan vurma yasaktır. Belden aşağı, enseye, elin içiyle, kafayla, bilekle, omuzla ve dirsekle vurmak yasaktır. Bunlara uymayan boksör oyun dışı bırakılır. Boks maçları sayıyla, nakavtla, hakem kararıyla, abondoneyle, oyun dışı bırakılmayla kazanılır ya da yitirilir.
