Borçtan kurtulma davası nedir, nasıl açılır? Borçtan kurtulma davasının özellikleri, açılması hakkında bilgi.
Borçtan Kurtulma Davası
> Borçlunun imzaya itiraz etmesi halinde alacaklı, icra mahkemesinden itirazın geçici kaldırılmasını isteyebilir. İcra mahkemesi itirazın geçici kaldırılmasına hükmederse borçlunun malları muvakkaten (geçici olarak) haczedilir. Ancak icra mahkemesinin itirazın kaldırılması kararı maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmediğinden borçlu genel mahkemelerde borçtan kurtulma davası açabilir.
> Borçlu, itirazın geçici kaldırılması kararının kendisine tefhim ve tebliğinden itibaren 7 gün içinde borçtan kurtulma davası açmalıdır. Borçlu bu süre içinde dava açmazsa, itirazın geçici kaldırılması kararı kesinleşir ve haciz kesin hacze dönüşür.
> Borçtan kurtulma davası bir tür menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davası var, olduğu iddia edilen bir ilişkinin olmadığının tespiti için açılan davadır. Mesela borçtan kurtulma davasında borçlu, alacaklı ile arasındaki borç ilişkisinin olmadığını iddia etmektedir.
> Borçtan kurtulma davası yukarıda da değinildiği üzere 7 günlük hak düşürücü süreye tabidir. Bu süreye uyulup uyulmadığı mahkemece re’sen incelenir.
> Borçtan kurtulma davasında görevli mahkeme dava konusu alacağın miktarına göre asliye ya da sulh hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkeme alacaklının yerleşim yeri mahkemesi ya da icra takibinin yapıldığı yer mahkemesidir; yani borçlu bu davayı alacaklının yerleşim yerindeki ya da icra takibinin yapıldığı yerdeki asliye/sulh hukuk mahkemelerinde açabilmektedir.
> Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere borçtan kurtulma davası borçlu (davacı) tarafından alacaklıya karşı (davalı) açılmaktadır. Borçtan kurtulma davasının görülebilmesi için borçlunun dava konusu alacağın %15’i oranında bir teminat göstermesi gerekmektedir ki aksi halde dava reddolunmaktadır. Borçtan kurtulma davasında borçlu, borcu olmadığını iddia etmektedir ve alacaklı, alacağın varlığını ispat etmekle yükümlü olmaktadır.
> Borçtan kurtulma davasının açılması ile borçlunun itirazıyla duran icra takibi itirazın geçici kaldırılmasından sonra da borçtan kurtulma davası sonuçlanıncaya kadar durmaya devam etmektedir. Yani, borçlunun imza itirazında bulunması ile icra takibi durmaktadır; itirazın geçici kaldırılması ile 7 gün içinde borçlu, borçtan kurtulma davası açarsa icra takibi dava sonuçlanıncaya kadar durmaya devam etmektedir.
> İcra mahkemesinin borçtan kurtulma davası sonucunda iki türlü karar verebilmesi mümkündür:
***Borçlunun davayı kazanması: Bu durumda borçlunun takibin borçlusu olmadığı ispatlanmış olduğundan icra takibine devam olunmaz. Borçlu haklı çıktığından; yani aslında borçlu olmadığı halde icra takibine maruz bırakıldığından, icra mahkemesi dava konusu meblağın % 40’ından az olmamak üzere alacaklıyı tazminat ödemeye mahkum eder. Bu tazminat için borçlunun talebi gereklidir ve alacaklının kötü niyetli olması şart değildir. Borçlunun davayı kazanması halinde yargılama giderleri alacaklıya yüklenir.
***Borçlunun davayı kaybetmesi: Borçlunun davayı kaybetmesi, borçlunun itirazında haksız olduğu anlamına gelecek; yani itiraz ettiği borcun varlığı ispatlanmış olacaktır. Bu nedenle itirazın geçici kaldırılması kesin kaldırılmasına dönüşecek, geçici haciz de kesin hacze dönüşecektir. Davayı kaybeden borçlu, alacak miktarının %40’ından az olmamak üzere tazminat ödemeye mahkum edilecektir.
NOT
Borçtan kurtulma davası sonucunda verilen karar maddi anlamda kesin hüküm teşkil eder. Bu nedenle davayı kaybeden tarafın dava konusu uyuşmazlığı bir daha dava konusu yapması söz konusu olamaz. Yani davayı kaybeden borçlu alacaklıya karşı aynı alacaktan ötürü istirdat yahut menfi tespit davası açamaz.
