Botsvana Nerededir? Özellikleri, Konumu, İklimi, Ekonomisi, Tarihi Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Ülkeler Rehberi Botsvana – Botsvana ile ilgili bilgi, başkenti, tarihi, ekonomisi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi

Botsvana Bayrağı

Kaynak: pixabay.com

BOTSVANA;

  • Yüzölçümü: 600.372 km2.
  • Başkenti: Gaborone.
  • Dil: Setsvana, İngilizce, Bantu dilleri.
  • Din: Hıristiyan % 60 (Katolik, Protestan, Anglikan, Lutheryen, vb), doğal dinler % 40.
  • Para birimi: 1 pula=100 thebe.
  • Başlıca kentleri: Francistown (65. 244), Serowe (46.600), Selebi-Phikwe (39.772), Mahalapye (40.700), Kanye (35.170).

Güney Afrika’da devlet. Batıdan Namibya, kuzeyden Namibya ve Zambiya, doğudan Zimbabve, güneyden Güney Afrika Cumhuriyeti ile çevrilidir; denizle bağlantısı yoktur. Ülkenin en büyük sınır komşusu Güney Afrika Cumhuriyeti’dir.

Yüzey Şekilleri;

Yüksekliği bin metreyi bulan çanak biçimli geniş bir tortul yayladan oluşan ülkenin ortası ve güneyi Kalahari Çölü; kuzeyi Zambezi Havzası’na bağlı Makarikari ve Okovango bataklık çukurlarıyla kaplıdır. Topraklarının büyük bölümünü kaplayan Kalahari Çölü, geniş kum kuşaklarından oluşur. Kuzeybatıdaki Okovango Bataklığı’nı, Angola’dan doğan ve Ngami Gölü’ne dökülen Okovango Irmağı oluşturur. Önceleri, göllerin bulunduğu kuzeydoğuda ise Makarikari Tuzlaları yer alır. Doğu bölgeleri, tepeler ve ovalarla örtülüdür. Okovango ile bazı küçük akışlı sular dışında iç bölgelere ulaşan ırmak yoktur. Ülkenin kuzey sınırında Çobe ve güneydoğuda Limpopo ırmakları, sürekli akarken, güneyde Molopo Irmağı, yılın bir bölümünde kurur.

İklim;

Yarı tropikal bir iklimin egemen olduğu ülkede, büyük sıcaklık farklılıkları görülmez. Ülkenin kuzey ucunda yer alan Kasane’de ortalama sıcaklık ocakta 25°C, temmuzda 18°C’ dir. Kış aylarında geceleri ısı sıfırın altına düşebilir. Ortalama yağış tutarı yılda 460 mm’dir; bu değer kuzeyde 690 mm’ye ulaşırken, Kalahari’de 230 mm’ye düşebilir. Yaz mevsimleri, genellikle daha yağışlı geçer (ekim-nisan). Zaman zaman görülen ciddi kuraklıklar, tarım ürünlerine zarar verip hayvanların topluca ölümüne yol açarken, insanları kıtlık sorunuyla karşı karşıya bırakır.

Botsvana

Kaynak: pixabay.com

Bitki Örtüsü ve hayvanlar;

Kalahari Çölü’nün güneybatısı kum te-pecikleriyle, öteki bölümleri savan düzlükleriyle kaplıdır. Dikenli çalılar ve seyrek otlardan oluşan savanlar, doğuya doğru yerlerini akasyalara bırakır. Güneybatıda cılız bozkırlar, kuzey ve kuzeydoğuda seyrek ormanlar, doğuda ot ve çalılıklar başlıca bitkilerdir. Çobe Irmağı’nın ormanlık vadisi, Çobe Ulusal Parkı olarak koruma altına alınmıştır. 11.000 km2 genişliğindeki parkın yanı sıra Afrika’daki doğal av alanlarının en büyükleri de Botswana’da bulunur. Ülkede; antilop, zürafa, zebra, fil, suaygırı, yaban sığırı, aslan ve timsahın yanı sıra pek çok kuş, yılan, akrep ve örümcek türleri yaşar.

Ekonomi;

Tarım ve Hayvancılık: Altyapı ve girdi kullanımının zayıflığı nedeniyle, tarım sektöründe verimlilik düşüktür. Ülkedeki 3.5 milyona yakın canlı hayvan varlığının dağılımında büyük eşitsizlik vardır ve toprak erozyonunu önlemek için getirilen yeni otlatma programı pek başarılı olmamıştır. Ancak, Lome Antlaşması (1975-1980) çerçevesinde, Avrupa Topluluğu’na hayvan ürünleri dışsatımında önemli bir ayrıcalık elde eden Botsvana, AB’ne 25 milyon dolarlık et ürünleri satmaktadır. Başlıca tarımsal ürünler; mısır, sorgum, yerfıstığı, yumru ve kök bitkileri, buğday, sebzeler, meyvelerdir.

Advertisement

Doğal Kaynaklar: Dünyanın en büyük dördüncü elmas üreticisi olan Botsvana’da, öteki önemli doğal kaynaklar nikel-bakır, linyit kömürü, asbest, manganez ve uranyumdur. Ancak, uranyum üretimine henüz geçilememiştir. Elmas üretimi ise tümüyle De Beer Botswana Madencilik Şirketi’nin (Debsvana) elindedir. Madencilik giderek gelişen bir sektördür. Dışsatımın % 50’sini elmas, geri kalanının büyük bir bölümünü bakır, nikel, kömür ve et oluşturur. Petrol ve ürünleri, makine, ulaşım araçları ve besin, dışalım ürünlerini oluşturur.

Tarihi

Güney Afrikalı Zenci halklarına Beçuana denilmesi nedeniyle, önceleri Beçuanaland olarak adlandırılan Botsvana’ya, İlk Tsvana topluluğu 17. yüzyılda geldi. Tsvanaların bir araya gelmesiyle daha önceleri Afrika’nın büyük bir bölümüne yayılmış bulunan Boşimanlar, Kalahari Çölü’ne sürüldü. 19. yüzyıl başında Avrupalılar ve Hıristiyan misyonerler ilk kez bölgeye yerleştiler. Tsvanalar çıkarlarını korumak için hem Beyazlarla hem de Matabele ve Zulu gibi saldırgan Bantu boylarıyla çarpıştılar. 1860’lardan başlayarak İngilizlerin koruması altına girmek isteyen boy başkanları, 1870’lerde bugünkü Francistown çevresinde altın bulunması sonucu Transvaal ile çekişme içine girdiler.

Başlıca Tsvana boylarından olan Bamangvato’nun başkanı büyük Khama’nın Tsvana topluluklarının bir araya gelmesinde, boy topraklarının savunulmasında, Hıristiyanlığın yayılmasında ve Güney Afrika etkinliğinin kırılmasında önemli katkıları oldu. Boy başkanlarının İngiliz yönetimi altına girmek için ilk başvuruları kabul edilmediyse de, 1885’te, ülkenin kuzey bölümü koruma altına alındı. Aynı yıl Molopo Irmağı’nın güneyindeki topraklar Büyük Britanya’ya bağlı bir krallık sömürgesi haline getirildi. 1891′ de koruma altındaki topraklar, kuzeyde Zambezi Irmağı’na kadar genişletildi, 1895’te Molopo Irmağı güneyindeki bölge Güney Afrika’ya bağlandı.

1895’te Büyük Britanya’ya giden boy başkanlarından Khama, Sebele ve Bathoven krallığın korunmasının sürmesini sağladılar.İngiliz Hükümeti’nin temsilcisi olan bir görevlinin yönetimindeki ülkede, 1923’te Khama’nın ölümünden sonra, nedeniyle, 1926’dan 1950’ye kadar vekillik görevini sürdüren Tshekedi Khama, Hıristiyanlığı yayma ve Güney Afrika’dan korunma politikasını sürdürdü. 1950’de kanlı ayaklanmalar birbirini izlerken, Güney Afrika’nın baskısıyla sürgüne gönderilen Seretse Khama, Afrikalıların ırkçılık ve sömürgeciliğe karşı mücadelesinin simgesi haline geldi.

Bamangurato Boyu’ nun başkanlığı üzerindeki tüm haklarından vazgeçmesi sonucu, 1956’da ülkeye dönmesine izin verilen Seretse Khama, politik etkinliklerde önemli roller üstlendi. 1961’de hazırlanan anayasa gereği, yasama konseyi için ilk seçimler yapıldı. 1965’te yeni bir anayasa hazırlandı ve ülke özerklik kazandı. 30 Eylül 1966’da İngiliz Uluslar Topluluğu içinde bağımsız bir devlet olan Beçuanaland, Botsvana adını aldı. Quett K. J. Masire başkan seçildi.

1961 Anayasası, seçim yoluyla ilk yasama meclisinin oluşturulmasına olanak sağladı. Yasama meclisinin yanı sıra, çoğunluğunu memurların oluşturduğu bir yürütme meclisi kuruldu. 1965’te hazırlanan ve ırkçılığa karşı çıkan yeni bir anayasayla yeniden seçimler yapıldı. 1956’dan başlayarak ülke politikasında etkin rol oynayan Seretse Khama’nın kurduğu ve başkanı olduğu Beçuanaland Demokratik Partisi, meclisteki 32 milletvekilliğinden 29’unu kazanınca, Seretse Khama, başbakan, bağımsızlık sonrasında ise devlet başkanı oldu. Ilımlı bir politika izleyen Khama, partisinin gücünü giderek artırdı. Khama, 1980’de ölünce, yerine Ulusal Meclis’in seçtiği başkan yardımcısı Quett K. J. Masire (Botsvana Demokratik Partisi) geçti. Eylül 1984’te, Botsvana Demokratik Partisi ve Masire, iktidarını korudu. Zimbabve ile kurulan iyi ilişkiler, R. Mugabe’ nin muhaliflerinden J. Nkomo’nun, Botsvana’ya sığınması üzerine gölgelendi.

Advertisement

1985’te, Afrika Ulusal Kongresi’nin ülkede üslenmesi, Güney Afrika’nın sert tepkisini çekti. Bir yandan ekonomik ambargo tehdidi, öte yandan Güney Afrika’nın hava ve kara saldırıları, Masire yönetimini zor durumda bıraktı. 1986’da 20 üzerinde saldırı düzenleyen Güney Afrika, başta Afrika Birliği Örgütü olmak üzere, uluslararası birçok kuruluş tarafından protesto edildi. ABD’li insan hakları savunucusu Jessie Jakson, Gaborone’yi ziyaret ederek Güney Afrika’da ırk ayrımı politikasına son vermesini istedi (Ağustos 1986).

Mart 1987’de, Gaborone’de biraraya gelen 9 Güney Afrika ülkesi lideri, Güney Afrika ile ekonomik bağların koparılması konusunu görüştüler ve aynı yıl 15 Afrika ülkesi, Bostvana’ya ivedi besin yardımında bulundu. Ocak ve Nisan 1988’de, Afrika Ulusal Kongresi kamplarına yeni saldırılar düzenleyen ve dört kişiyi öldüren Güney Afrika askerlerinden ikisi tutsak edildi. Başkan Masire, Ağustosta Angola’ya ziyaretinde, uçağının Luanda üzerinde patlaması sonucu, olayı hafif yaralarla atlattı. Botsvana, olaydan Güney Afrika’yı sorumlu tuttu. Eylül’de Gaborone’yi ziyaret eden Papa II. J. Paul, barış için bölgedeki tüm ülkelere çağrıda bulundu.


Leave A Reply