Manometre Nedir? Bourdon Manometre Nedir? Ne İşe Yarar? Özellikleri

0
Advertisement

Manometre nedir? Manometre basıncı nasıl tanımlanır? Manometre çeşitleri nelerdir? Bourdon manometresi nedir ve nasıl çalışır?

Kapalı bir kapda bulunan gazların basıncını ölçmeye yarayan araçtır. Bunların en basiti U şeklinde cam bir borudur. Borunun içine ya cıva, ya da başka bir sıvı konur. Sonra borunun bir ucu içindeki basınç ölçülecek kaba bağlanır. Kapdaki gazın basıncı ile U borusundaki sıvıların yeri değişir. İki sıvı yüzeyinin aralarındaki yükseklik farkı sıvının yoğunluğuyla çarpılırsa, gaz basıncının hava basıncından ne kadar büyük olduğu anlaşılır. Bu değere «manometre basıncı» denir. Bu çeşit manometrelere de «açık manometreler» adı verilir.

Kapalı manometrelerde ise U şeklindeki tübün bir ucu kapalıdır, öbür ucu basıncı ölçülecek kaba bağlanır. Bu manometreyle bulunan basıncın içinde hava basıncı da vardır. Buna «mutlak basınç» denir. Kapalı manometrelerle, açıklarla ölçülenden daha büyük basınçlar ölçülebilir.

Manometre, gaz basıncını ölçen aygıt, Düşük basınçlarda en uygun ve doğru ölçümü yapar. En basit biçimi U borudur. İçinde cıva ya da başka bir sıvı bulunur. Gaz basıncı iki boruda da eşit olduğundan, borulardaki sıvı aynı düzeyde olur. Borunun bir ucu gaz kaynağına bağlıdır, öteki ucu ise açıktır. Düzeyler arasındaki fark, ölçülen gazın basıncını belirler. Manometrenin bir başka türü de eğik borudur. Bu türde, ölçeğin bulunduğu boru, dikeyden geniş bir açıyla eğikleşmiştir. Basınçtaki küçük bir değişme, manometre sıvısının dikey düzeyinde küçük bir değişmeye neden olur.

Bourdan Manometresi.

Endüstride, özellikle buhar basıncının ölçülmesinde kullanılır. Bu manometrede daire parçası biçiminde kesiti olan ve basınçla hareket edebilen bronz bir tüp vardır. Tüpün bir ucu sabittir. Öbür ucu ise mekanik bir donanım aracılığı ile göstergeye bağlanmıştır. İçeriden bir basınçla karşılaşınca tüpün kesiti dairesel olmaya çalışır, bunun için de biraz açılır. Bu açılma sonunda gösterge de hareket eder, önceden işaretlenmiş taksimat üzerinde kabın basıncını gösterir.

Advertisement

Basınçlı hava veya başka sıkıştırılmış gazların kullanılmakta olduğu yerlerde genel olarak Bourdon manometresi de bulunur. Gaz basıncını ölçmek için tertip edilmiş sağlam yapılı bir cihazdır (icabında sıvıların basıncını ölçmek için de kullanılır). Otomobil lastiklerindeki havanın basıncını ölçmek için kullanılan bazı manometreler de bu tipdendir.

Kenarında çepe çevre numaralar ve ortasında göstergesi olan taksimat dairesi ile dışarıdan hemen hemen bir saat kadranını andırır. Gösterge santimetre kare başına kilogram olarak basıncı gösterir. Başka basınç birimleri de kullanılabilir fakat bu en çok kullanılanıdır.

Genel olarak bakırdan yapılmış bir basınç ileten boru manometreyi, basınç; ölçülecek olan gazın bulunduğu yere bağlar. Manometrenin içinde, basıncı ölçülecek olan gaz, yarım daire veya spiral halinde bükülü bir boru şeklindeki bükülmüş bir metal tüpe girer. Bu esnek tüp eliptik (yumurta şeklinde) kesittedir. Tüpün öbür ucu sızmaz bir şekilde kapatılmıştır, öyle ki gaz tüpü doldurabilir fakat içinden akıp geçemez. Borunun kapalı ucu serbestçe hareket edebilir fakat gaz giriş tarafı tespit edilmiştir bu yüzden hareket etmesine imkan yoktur.

Yüksek basınçlar borunun hafifçe doğrulmasına sebep olurlar. Basınç düşürülünce boru tekrar bükülür. Esnek tüp tıpkı çocukların, kağıt bir spiralden ibaret olan ve içine üflendiği zaman açılan, sonra tekrar kıvrılan, oyuncakları gibi hareket eder. Bir dizi dişli çark ve manivelalar borunun serbest ucunun hareketini gösterge hareketi haline çevirir böylece gösterge basıncı göstermek üzere döner.

Her manometre belirli bir basınç aralığında çalışmak üzere yapılmıştır. Bronz borular düşük basınçlar için kullanılır çünkü bunlar kolaylıkla doğrulurlar. Fakat şayet boru bu kadar çok düzleşecek olursa tekrar eski ilk şekline dönemeyeceği için manometre bozulur. Bu sebepten, bronz tip manometre santimetre kare başına 200 kilogramın üzerindeki basınçlar için kullanılamaz. Çelik santimetre kare başına 700 kilogram kadar olan basınçlar için kullanılır ve santimetre kare başına 5000 kilograma kadar olan yüksek basınçlar için, paslanmaz çelik kullanılır.

Aşındırıcı cisimlerin manometreye girmesi gaz deposuna giden boru üzerine bir yağlı veya sulu süzgeç koymakla önlenir.

Advertisement


Leave A Reply