Macaristan’ın başkenti ve en büyük şehri olan Orta Avrupa’nın en güzel şehirlerinden kabul edilen Budapeşte’nin tarihi hakkında kısa bilgi.
Budapeşte Macaristan’ın başkenti ve en büyük şehridir. Tuna Nehri’nin karşılıklı iki kıyısını kaplayan Buda ve Peşte şehirlerinden meydana gelmiştir. Nehrin akış doğrultusuna bakıldığı zaman sağda kalan bölüm Buda, soldaki Peşte’dir.
Milattan önceki yıllarda Keltler Tuna’nın sağ kıyısında bir şehir kurmuşlardı. M. S. II. yüzyılda burayı işgal eden Romalılar şehre Aquincum adını verdiler. Budapeşte IV. yüzyıldaki kavimler göçü sırasında, Hunlar, Doğu Gotlar, Avarlar ve Macarlar tarafından işgal edildi (896). Buda, Aquincum’un yerine kuruldu, 1156’da da piskoposluk merkezi oldu. 1241’de önce Peşte, sonra da Buda Moğollar’ın istilasına uğrayarak yakılıp yıkıldı. XIV. yüzyıldan itibaren Buda’nın önemi gittikçe arttı, şehir kalkındı. XV. yüzyıl ise Buda ve Peşte’nin parlak çağıdır.
Türkler’in şehri alması 1526 yılına rastlar. Kanuni Sultan Süleyman Macar ordusunu Mohaç‘ta yok ettikten sonra Buda’ya girdi. Kral Janos Szapolya Türkler’in müsaade etmesi üzerine Buda’yı işgal ettiyse de 1527’de rakibi Ferdinand’ın baskısı yüzünden çekilmek zorunda kaldı. 1529’da Kanun Sultan Süleyman burayı yeniden işgal ederek Janos’a verdi. 1540’ta Janos ölünce Ferdinand Buda’yı yeniden ele geçirmek sevdasına düştü. Bunun üzerine, Janos’un küçük oğlunun naibi Türkler’den yardım istedi. Türk ordusu 1541’de yeniden Peşte ve Buda’yı zaptetti, bu tarihten itibaren 1686’ya kadar Budapeşte Türk hakimiyeti altında kaldı.
1872 yılında Peşte ile Buda’nın bir tek şehir olması kabul edildi. Ondan sonra, hızla gelişmeye başlayan şehir 1919’da Romenler, II. Dünya Savaşı’nda da Almanlar ve Ruslar tarafından işgal edildi. Bilhassa 1944’teki savaşlar sırasında büyük hasar gören şehir, son büyük felakete 1956’da uğradı. Önceleri üniversitelilerin bir hareketi gibi görünen ayaklanma 23 Ekim 1956’da bir ihtilal şeklinde kendini gösterdi. Bu hareket Ruslar tarafından bastırıldı.
