Budizm nedir? Budizm yada Budacılık öğretileri, özellikleri, Buda kimdir? Budizm hakkında bilgi.
Budizm; Buda’nın (İÖ 563-483) oluşturduğu gizemsi dünya görüşü ve dindir. Doğaüstü kişileşmiş bir Tanrı düşüncesi yerine salt varlığı koyarak, onun insanda arzu biçiminde belirdiğini, bundan da ıstırabın doğduğunu ıstıraptan kurtulmak için var olmaktan vazgeçmek gerektiğini ileri sürer. Var olmaktan vazgeçmek şu yolla olur: İnsan, bir arınma varlığıdır. Ölümsüzlük, mutluluk, yücelik, bilgelik, doğruluk bu arınmayla ilişkili ve bağlantılıdır. Arınan kişi, kendi gövdesinin egemenliğinden kurtularak benliğinin özü demek olan ruhunun aydınlığından mutluluğa doğru uzanan yolu bulur. Ruh göçümüyle insan, ruhunun yeniden bedenleşmesini, tanrılara yalvarıp kurban keserek değil, günahsız iyi davranışlarıyla sağlayabilir.
Budacılıkta Dört Yüce Gerçek vardır.
- Acı Çekme Gerçeği (İnsanları kendilerine bağlayan bütün nesneler ıstırap kaynağıdır. Yaşam, ıstıraplarla doludur. Zevk ve sefa yalandır);
- İstek Gerçeği (Istırap; istek, tutku ve açgözlülükten kaynaklanır);
- Acının Yok Edilmesi Gerçeği (Istırap, her türlü istekten el çekmekle, yaşama isteğinin de öldürülüp “Nirvana” ya ulaşmakla yok edilebilir);
- Acının Yok Edilmesini Sağlayan Sekiz Katlı Yol-Soylu Patika Gerçeği (Yaşam isteğini yok ederek bu “sekiz yol”u geçenler Nirvana’ya mutluluk ve sonsuz esenliğe-kavuşurlar).
Bu sekiz yol, şunlardır: Doğru görüş, doğru düşünce, doğru konuşma, doğru eylem, doğru yaşama, doğru özen ve zihni doğru olarak bir noktada toplama. Sekiz Katlı yol, ayrıca üçe ayrılır: 1- Ahlak (Şila): Doğru konuşmak, davranmak ve yaşamak; 2- Akıl disiplini (Samati): Gücü doğruya kullanmak, iyi şeyler düşünmek ve akılla gücü iyi eylemlerde bulunmak için birleştirmek; 3- İçgüdüsel olarak iyi yorum ya da aklı iyiye yormak (prajna). Budacılıkta manastırlar, çağdaş üniversiteleri andırır. Düşüncenin bir enerji olduğuna ve bu gücün çoğaltılıp, tıpkı elektrik enerjisi gibi depolanabileceğine inanılır. Rahip adayları Budacılığa ancak 16 yaşını geçtikten sonra alınır, saçları kazıtılır ve On Budacılık Buyruğunu öğrenirler.
Bu On Buyruk, şunlardır:
Öldürmeyeceksin; sana verilmeyeni almayacaksın; kimseyi aldatmayacaksın; içki içmeyeceksin; az yemek yiyecek ve öğleden sonra hiç yemeyeceksin; şarkı söyleyenleri, sahnede oynayıp dans edenleri seyretmeyeceksin; süslü giysiler, süs eşyası ve koku kullanmayacaksın; rahat ve süslü yatakta yatmayacaksın, altın ve gümüş almayacaksın.
Advertisement
Adaylar, ancak 20 yaşına geldiklerinde, evli değillerse, borçları yoksa, sağlık durumları yerindeyse rahip (bhikhu) olabilirler. Rahip olanlara bir ustura, sarıya da turuncu renkte üç bez elbise, bir su süzgeci, bir dikiş iğnesi, bir sadaka çanağı verilir. Rahipler, verilen bu eşya dışında başka hiçbir şeye sahip olamazlar. Ancak, Budacılığa bir and ile bağlı değildirler. İsteyen başka bir dine geçebilir. Hırsızlık, dolandırıcılık ve zina Budacılıktan atılmak için yeterli nedenlerdir.
Budacılıkta başlıca dinsel uygulama, kutsal emanetlere ve heykellere tapma; Kapilavausta, Bodh Gaya, Kusinara, Benares denilen belli yerleri ziyaret et me ve vaazlardır. Budacılıkta tapınaklar herkese açıktır. Budacılığı oluşturan düşünceler, Buda’nın Nirvana’ya erişmesinden (ölümünden) sonra inananlarınca topuna birden Tripitaka (Üç Bilgelik Sepeti) denen üç kutsal kitapta toplandı.
Zamanla Buda’nın düşüncelerini yorumlama konusunda önemli ayrılıklar başgösterdi ve gitgide artan sayıda Budacı mezhep ortaya çıktı. Bununla birlikte Budacılık temelde iki ana mezhebe ayrılır: Teravada (gelenekçi) ile Mahayana (yenilenmiş). Bunlardan Teravada, kuralcılığı ve ahlak yanının ağır basmasıyla dikkat çeker. Tek tanrılı dinlerde Budacılık ile ilgili görüş şöyledir: Başta Tanrı kavramının olmayışı nedeniyle Budacılık bir din ya da inanç sistemi olmaktan çok, dünya yaşamında insanın ulaşması gereken olgunlukları, belli bir sistem içinde sunan bir felsefe okuludur.
Budizm
Üstelik, tek tanrılı dinlerin hepsinde de var olan temel öğeler (Peygamber, Ahiret, Kitap vb) de Budacılık’ta yoktur. Sözü edilen Dört Yüce Gerçek ve mutluluğa ulaşmak için önerilen Sekiz Yol, insanı beden, zihin ve sinirsel yapı olarak belli bir düzeye getirmekle birlikte o noktada bırakmakta, bir dinden asıl beklenen ruhsal ilerleyişi sağlayamamaktadır. Tek tanrıcıların bu eleştirilerine karşılık, Budacılık’ın Yunan ve Batı felsefesini geniş ölçüde etkilediği kabul edilir. Budacılık, Brahmancılıkla çekişmesinden Hindistan’da yenik düştü fazla gelişemedi. Buna karşılık Myanmar Birliği’nde (eski Birmanya) nüfusun % 90’ı, Tayland’da % 89’u, Sri Lanka ve Japonya’da % 60’ı, Çin’de % 17’si Budacıdır. Ayrıca Hindistan, Pakistan, Filipinler ve Nepal’de de Budacılar vardır. Günümüzde dünyada yaşayanların % 6.6’sı Budacıdır.
