Çandarlı İbrahim Paşa kimdir? Osmanlı sadrazamları Çandarlı İbrahim Paşa hayatı, yaptıkları, dönemindeki önemli olaylar hakkında bilgi.
İbrahim Paşa Hamamı
Çandarlı İbrahim Paşa
Çandarlı İbrahim Paşa; (ö. 25 Ağustos 1429, Edirne), Osmanlı sadrazamıdır. Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde ünlü vezirler ve din adamları yetiştiren Çandarlı ailesindendir. Fetret Devri’nden (1402-13) sonra devletin yeniden örgütlenmesinde önemli rol oynamıştır.
Çandarlı Kara Halil Paşa’nın oğlu, Ali Paşa’nın kardeşiydi. Medrese öğrenimini tamamlayarak kadı oldu. I. Bayezid (Yıldırım) döneminde (1389-1402) Bursa kadılığı yaptı. 1402’de Bayezid’in Timur’la savaşa girmesine askeri ve coğrafi nedenlerle karşı çıktıysa da onu bu kararından caydıramadı. Bir vakfiyede 1405’te de Bursa kadısı olarak görünen Çandarlı İbrahim Paşa, I. Bayezid’ in ölümünden sonra Edirne’de hükümdarlığını ilan eden Süleyman Çelebi’ye (Emir Süleyman) kadı ya da kazasker oldu.
Süleyman Çelebi’nin yerine geçen (1411) kardeşi Musa Çelebi ona vezirlik verdi ve yıllık vergi istemek üzere Konştantinopolis’e (İstanbul) gönderdi. Ama İbrahim Paşa geri dönmeyerek Bursa’da hüküm süren Çelebi Mehmet‘in (I. Mehmet) yanına gitti. I. Mehmed’in Fetret Devri’ne son vererek devleti tek yönetim altında birleştirmesinin (1413) ardından kazaskerliğe atandı, daha sonra da vezir oldu. Bayezid Paşa sadrazam olunca İbrahim Paşa da ikinci vezirliğe yükseltildi (y. 1420). I. Mehmed’in ölümünden (1421) sonra II. Murad ile I. Bayezid‘in oğlu Mustafa Çelebi (Düzmece Mustafa) arasındaki taht mücadelesinde II. Murad adına Bizans imparatorunun desteğini sağlamaya çalıştıysa da başarılı olamadı. Bayezid Paşa’nın ölümünden sonra sadrazamlığa getirildi (1421). Beş kişiden oluşan divan heyetini, biri kendisi olmak üzere iki kişiye indirdi. Divan heyetinin öbür üyesi Hacı İvaz Paşa ile. aralarında başlayan çekişme 1424’te Hacı İvaz Paşa’nın vezirlikten alınmasıyla sonuçlandı, İbrahim Paşa, devlet yönetiminde sağladığı nüfuzu yaşamının sonuna değin korudu.
Kaynak – 2
ÇANDARLI İBRAHİM PAŞA,
Osmanlı sadrazamı (? – Edirne 1429). Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa’nın küçük oğludur. Edirne’de kadılık yaptı. Musa Çelebi, kendisini Bizans’a gönderip yıllık vergiyi almakla görevlendirdiğinde bir daha Edirne’ye dönmedi ve Çelebi Mehmet’e katıldı. Çelebi Mehmet ile Amasya’ya gitti ve kazaskerlik görevini üstlendi. Çelebi Mehmet Bursa’ya gelince de vezir oldu.
II. Murat döneminde görevini sürdürdü. Sadrazam Bayezit Paşa’nın yerine sadrazam oldu (1421). II. Murat, divandaki beş üyeyi ikiye indirip İbrahim Paşa ile Hacı İvaz Paşa’yı görevde bırakınca, ikisi arasında şiddetli bir rekabet başladı. Daha sonra, Hacı İvaz Paşa divandan ayrılmak zorunda kaldığından, İbrahim Paşa, tek başına devlet işlerini yürütmeye başladı. 11 yıl sadrazamlık yaptı. İznik’e gömüldü.
Kaynak – 3
ÇANDARLI İBRAHİM PAŞA,
Osmanlı sadrazamı (Edirne 1429-İnebahtı 1499). Çandarlı Halil Paşa’nın küçük oğludur. 1451’de Edirne Kadılığı’na atandı. 1453’te babasının ölümü üzerine ailenin mallarına el konması ve görevinden alınması sıkıntılar çekmesine neden oldu. Fatih bir süre sonra, Çandarlı ailesini bağışlayıp devlet hazinesine alınan mallarını ve topraklarını geri verdi, İbrahim Paşa da yeniden Edirne Kadılığı’na getirildi. 1465’e kadar Edirne’de kadılık yaptı. Kazaskerliğe yükseltildi.
1468’de de Amasya’da sancakbeyi bulunan Şehzade Bayezit’ in lalağına atandı. II. Bayezit ile birlikte Kili ve Akkerman kalelerinin fethine katıldı. 1485’te Rumeli kazaskeri oldu, Şubat 1486’da vezirliğe atandı. 1487’de ikinci vezir, Ağustos 1498’de Hersekzade Ahmet Paşa‘nın yerine sadrazam oldu. İnebahtı Seferi’ne katıldı, kale ele geçirilmeden ordugâhta öldü. Cenazesi İznik’e getirildi ve babasının yanına gömüldü.
