Çankırı ili nerededir? Çankırı ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.
Yüzölçümü: 7.388 km2.
İlçeleri: Merkez, Atkaracalar, Bayramören, Çerkeş, Eldivan, Ilgaz, Kızılırmak, Korgun, Kurşunlu, Orta, Şabanözü, Yapraklı.
Batı Karadeniz’in iç kesimiyle İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alan il ve bu ilin merkezi kenttir. Kuzeyden Kastamonu, kuzeybatıdan Karabük, batıdan Bolu, güneyden Ankara ve Kırıkkale, doğudan Çorum illeriyle çevrilidir.
Yüzey Şekilleri; İlin başlıca yer şekillerini, genelde kuzeydoğu, güneybatı doğrultulu sıradağlarla, bu dağlar arasında aynı yönde uzanan ova görünümlü geniş vadiler oluşturur. İl topraklarının büyük bölümü, Kuzey Anadolu’yu baştan başa geçen dağ sıraları içinde kalır. Kuzeyde, bazı dorukları 2.000 m’yi aşan Ilgaz Dağları üzerindeki en yüksek nokta, il sınırları içindeki Avlağın Tepe’dir (2.312 m). Güneyde uzanan Köroğlu Dağları üzerindeki başlıca yüksek noktalar ise, batıda Bolu il sınırında Kütüklü Dağı (1.875 m), güneyde Ankara ili sınırında Işık Dağ (1.998 m), Şabanözü’nün batısında Eldivan Dağ(1.786 m) ile doğuda Çorum il sınırında Erikli Dağ (1.404 m) ve Öbek Dağı’dır (2.013 m). Bu dağ sıraları arasında uzun bir ova biçimi almış ırmak (Gerede Çayı, Devroz Çayı, Kızılırmak) vadileri, ilin alçak ve düz bölümlerini oluşturur. En önemli ırmaklar; ilden doğan ve Kızılırmak’a karışan Devrez Çayı, Filyos (Yenice) Çayı’na katılan Gerede (Ulusu) Çayı ve ilin güneydoğusunda, An-kara-Kırıkkale sınırının bir bölümünü çizerek Çankırı İli’ne geçen Kızılırmak’tır. Köroğlu Dağları’ndan kaynaklanan Devrez Çayı (186 km), ili kuzeydoğu-güneybatı yönünde boydan boya keserek, Ilgaz’ın doğusunda Kastamonu’ya girer. Bolu’da Seben Dağları’ndan doğan Gerede Çayı (260 km), Bayındır’ın güneybatısında ile girerek, kuzeybatı kesimini boydan boya geçer. Ilgaz’ın kuzeybatısında bir süre Kastamonu ile sınır oluşturur. Daha sonra kuzeye yönelerek Karabük topraklarında Filyos Çayı’na katılır. Yağmurlar ve kar erimesinden dolayı ırmakların tümünün suları ilkbahar ve kış aylarında kabararak taşkınlara yol açar.
İklim ve Bitki Örtüsü; Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesi arasında yer alan ilde, Karadeniz ikliminden çok İç Anadolu Bölgesi’nin karasal iklimi egemendir. Kışlar soğuk ve yağışlı; yazlar, ova tabanlarında sıcak, yüksek yaylalık kesimlerde serin geçer. Yaz ve kış sıcaklıkları arasındaki fark yüksektir. Yıllık ortalama sıcaklık 11.5°C’dir. En soğuk ay 0.2°C ortalamayla ocak, en sıcak ay 23.3°C ortalamayla temmuzdur. İklimin karasal özelliği, kışın çok düşük, yazın çok yüksek sıcaklıklara yol açar. Bugüne kadar ölçülen en düşük sıcaklık değeri -25°C, (24 Ocak 1980), en yüksek sıcaklık değeri 41.8°C’dir (1 Ağustos 1954). Sıcaklığın yılda ortalama 94 gün 0°C’nin altına düştüğü ilde, yıllık ortalama yağış tutarı 397.2 mm’dir. Doğal bitki örtüsü yer yer değişiklik gösterir. Ormanlık alanlar, dağlık kesimde yer alır. İç bölümler ise yüzyıllar boyu süren yok etmeler sonucu, bozkıra dönüşmüştür. Kuzey ve güneybatıda, ovalık alanların kenarlarından, dağların eteklerine doğru meşe çalılıklarıyla başlayan bitki örtüsü, yerini yükseklerde karaçam, sarıçam ve köknarlardan oluşan iğne yapraklı ağaçlara bırakır. Kuru orman özelliğindeki bu ormanlarda, ormanaltı örtüsü yok denecek kadar seyrektir. Güneyde ovalık ve yaylalık alanlarda, bozkır görünümü yaygındır. Bozkır alanlarda, az da olsa yer yer yok etmelerden kurtulmuş orman kalıntıları vardır. İl merkezi yakınındaki Karşıyayla Tepesi’ndeki karaçam topluluklarıyla Eldivan Dağı’nda meşe ve karaçamlardan oluşan orman kalıntıları, bugün çıplak olan bu alanların, önceleri ormanlarla kaplı olduklarının kanıtıdır.
Ekonomi; İl topraklarının % 24’ü ekili-dikili alanlara ayrılmıştır. 168.830 hektarlık yer kaplayan tarım alanlarının 121.600 hektarında tahıl tarımı; 40.830 hektarında endüstri bitkileri, 3.370 hektarında yumru bitkiler ekimi yapılır. Tahıl türleri içinde buğday 84.750 hektarlık ekim alanıyla ilk sırayı alır. Buğdayı, 35.450 hektarla arpa ve 253 hektarlık ekim alanıyla mısır izler. Pirinç ekimi, vadi tabanlarında, özellikle Devrez Çayı Vadisi’ nde yoğundur. Baklagillerden; mercimek, fiğ, kurufasulye, nohut yaygın olarak yetiştirilir. Başlıca endüstri bitkisi olan şekerpancarı, Kastamonu ve Ankara Şeker fabrikaları için üretilir. Patates ekiminin de önem kazandığı ilde, sulak vadi tabanlarında sebzecilik yapılır. Son yıllarda büyük gelişme gözlenen meyve yetiştiriciliğinde, elma, armut, üzüm üretimi her geçen yıl artmaktadır.
Küçükbaş hayvan besiciliğinin otlak hayvancılığı biçimi yaygındır. Yüzölçümünün % 31.4’ünü otlak alanlar oluşturur. Koyun ve tiftik keçisi yaygın olarak yetiştirilir Kıl keçisi azdır. Büyükbaş hayvanlardan inek sayısı yüksektir. Yerli cinslerin beslendiği kümes hayvanları sayısı iç tüketime yöneliktir (yılda 23.6 milyon adet yumurta). Bütün ilçelerde yaygın bir etkinlik olarak arıcılık, önemli bir gelir kaynağı oluşturur. Ayrıca, Devrez, Gerede çaylarında; sazan, alabalık vb tatlısu balıkları avlanır. Endüstri gelişmemiştir. Un, kereste, çeltik, kiremit fabrikaları vb kuruluşların yanı sıra, kayatuzu, alçı, tebeşir, deri, hayvan ürünlerini işleyen yapımevleriyle, marangoz ve taşıt onarım atölyeleri vardır. Bazıları işletilen geniş kayatuzu rezervleri, linyit, manganez, krom, amyant, manyezit, demir, başlıca doğal kaynakları oluşturur.
