Cebri İcra türleri ve çeşitleri nelerdir? Hukukta önemli bir yeri olan Cebri icra kaça ayrılır, özellikleri hakkında genel bilgi.
Cebri İcra Türleri
İki türlü cebr-i icra yolu vardır: İcra takibi (cüzi icra) ve iflas takibi (külli icra).
1. İcra Hukuku (Cüzi İcra)
İcra takibinde borçlu, kendisi hakkında takip başlatmış bir veya birkaç alacaklısına karşı, yalnızca borcu oranında malvarlığı ile sorumludur. Burada, alacaklının alacak hakkını elde edememesinden dolayı icra dairesine başvurması ile başlayan, borçlunun kendisine yapılan ihtarlara uymaması halinde borcu nispetinde malvarlığının icra dairesince haczedilip satılmasıyla devam eden ve nihayet borçluya ait malların satışından elde edilen paranın alacaklıya ödenmesiyle sona eren bir süreç söz konusudur.
2. İflas Hukuku (Külli İcra)
İflas takibinde borçlunun borcunu ödememesi halinde alacaklılardan bir tanesinin borçlusunun iflasını istemesiyle başlayan bir süreç vardır. Ancak burada borçlu tüm malvarlığıyla ve tüm alacaklılarına karşı sorumludur, ki bu nedenle bu yola külli icra denmektedir.
İki takip yolu arasındaki farklar kısaca şöyle özetlenebilir:
1. İcra hukukunda borçlu yalnızca kendisi hakkında takip başlatan alacaklılarına karşı sorumlu iken iflas hukukunda borçlu tüm alacaklılarına karşı sorumludur.
2. İcra hukukunda borçlu, borcu kadar malvarlığı ile sorumludur, iflas hukukundaysa borçlu tüm malvarlığı ile sorumludur; yani iflasına hükmedilen borçlunun tüm malvarlığı satılır ve tüm alacakları ödenir, eğer para artarsa bu borçluya iade olunur.
3. İcra hukuku kuralları bütün borçlular hakkında uygulanabilir. Oysaki iflas hukuku kuralları yalnızca iflasa tabi olanlar, özellikle de tacirler hakkında uygulanabilir. Bu yüzden icra hukukunun uygulama alanı iflas hukukundan daha geniştir.
4. İcra hukukunun konusu, yukarıda da bahsedildiği üzere, alacak hakkının gereğinin borçlu tarafından kendi rızası ile yerine getirilmemesi halinde devlet gücüyle yerine getirilmesidir. Öte yandan icra hukukunda borçlu borcu oranında malvarlığı ile yalnızca kendisine karşı icra takibi başlatmış alacaklısına karşı sorumludur.
5. İlamlı icra genelde konusu paradan başka bir şey olan alacak hakları için başvurulan bir takip yoludur. Mesela; taşınmaz teslimi, çocukla şahsi münasebet kurulması gibi. Konusu para olmayan alacak hakları için muhakkak ilamlı icraya başvurulmalıdır. Bunun yanında konusu para olan alacak haklarının bir ilama dayanması halinde de ilamlı icraya başvurulabilmektedir.
