Cehri Ağacı nasıl bir ağaçtır? Cehri ağacının yararları nelerdir, ne için kullanılır, özellikleri ve yetiştirilmesi hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Cehri Ağacı
Tohumlarından boya elde edilen bir ağaçtır. Ülkemizde hemen hemen tüm bölgelerde yetişir, bir buçuk metre kadar yüksekliğindedir. Çok küçük yeşil, sarı veya beyaz çiçekler açar. 100 kadar türü vardır.
Bazı cinslerinin kabuğundan tıpta kullanılan maddeler çıkarılırsa da ülkemizde cehri daha çok boya elde etmek için yetiştirilir. Yarı olgunlaşmış bezelye büyüklüğündeki taneleri kurutulur. Bunların tadı- acı, kokuları da oldukça rahatsız edicidir. Kurutulan tohumlar kahve değirmeninde çekilir, alkolle, daha sonra da sülfürik asitle işlenir. Bu sırada boya maddesi olan sarı toz, eriyikten ayrılıp, dibe çöker. Cehri sarısı çok parlak ve tatlı bir sarıdır. Fakat ışığa ve kirece karşı dayanıksız olduğundan cehri yeni nesil boyalar yanında eski değerini kaybetmiştir.
Kaynak: common.wikimedia.org
Kullanımı
Çoğu türün meyvesi sarı bir boya içerir ve tohumlar protein açısından zengindir. Tohumlardan elde edilen yağlar, yağlama yağı, matbaa mürekkebi ve sabun yapımında kullanılır. Boya yapmak için birçok tür kullanılmıştır. R. purshianus kabuğu ve meyvesi sarı bir boya ve şap ile karıştırıldığında sanatta kullanılan yeşil bir boya verir. R. utilis, ipek ve yüne parlak yeşil bir renk vermek için kullanılan bir boya olan çin yeşilini sağlar. Başka bir tür olan Avignon buckthorn (R. saxatilis), meyveden yapılan sarı İran meyvesi boyasını sağlar.
Bazı türler demiyelinizan polinöropatilere neden olabilir.
Arındırıcı topalak (R. cathartica), geçmişte bir müshil olarak kullanılan yaygın bir Avrupa yerli türüdür. 17. yüzyılın ortalarında İngiltere’de tek yerli müshildi. Linnaeus’tan önce Spina Cervina olarak da biliniyordu. 3Spina Cervina’nın meyveleri siyahtır ve her biri dört tohumla birlikte yeşilimsi bir meyve suyu içerir; bu, onları, her biri sadece bir veya iki parça içeren kara kızılağaç ve kızılcıktan ayırt etmeye yarar. Şurubunun kıvırcık olduğu söylenir. Toksisitesi bunu çok riskli bir bitkisel ilaç yapar ve artık kullanılmamaktadır.
R. prinoides, tej adı verilen bir bal likörü yapmak için kullanıldığı Etiyopya’da gesho olarak bilinir.
Rhamnus alaternus türü, tıbbi kullanım için de bir miktar umut vaat ediyor.
