Çelebi Mehmet Dönemi Önemli Olayları, İsyanları, Savaşları

0
Advertisement

Osmanlı Padişahlarından Çelebi Mehmet döneminde hangi siyasi olaylar, faaliyetler yapılmıştır? Mehmet dönemi isyanlar, savaşlar, antlaşmalar ve gelişmeler.

ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ (1413 – 1421)

Çelebi Mehmet, Anadolu’da Türk birliğini yeniden sağlamak amacıyla dış politikada daha çok barış yanlısı bir yol izledi. Böylece önce içeride kaybedilen devlet otoritesini yeniden kurmayı amaçladı.

Anadolu’daki Türk siyasi birliğini yeniden kurması karşısında en önemli rakibi Karamanoğulları’ydı. Aynı zamanda Yıldırım Beyazıt’ın kız kardeşinin oğlu olan Karamanoğlu Mehmet Bey, Fetret Devri’nde yaşanan yönetim boşluğundan yararlanarak, Osmanlı topraklarından bir kısmını ele geçirmişti. Mehmet Çelebi önce Aydınoğulları’ndan İzmir’i, sonra Karamanoğulları’ndan Akşehir, Beyşehir ve Seydişehir’i aldı.

Menteşeoğulları ve Tekeoğulları da Osmanlıya bağlılıklarını bildirdiler. Ardından Saruhanoğulları Beyliği’ni Osmanlı topraklarına katan Mehmet Çelebi, Candaroğulları’ndan da Samsun’u aldı. Bu faaliyetler sonucunda Osmanlı Devleti Anadolu’da yeniden en önemli siyasi güç olmayı başardı ve doğudaki Akkoyunlu ve Karakoyunlu devletleriyle yeniden komşu oldu.

Çelebi Mehmet

Çelebi Mehmet

Balkanlardaki Faaliyetler

Fetret Devri’nde Osmanlı Devleti’nden ayrılmış olan Eflak ve Bosnalılar, yeniden Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Eflak’ın alnması, Osmanlı Devleti ile Macarlar arasında savaşlara neden olmuştur.

Balkan topraklarındaki faaliyetler devam ederken Ege Denizi’nde de Venedikliler ile hakimiyet mücadelesi başlamıştı. Osmanlı Devleti’nin Saruhan, Aydın, Menteşe, Teke beyliklerini alması nedeniyle Ege Denizi’nde tekrar güçlenmesi üzerine Venediklilerle ilişkiler gerginleşti. Venedik ve Osmanlı gemileri arasında bazı küçük çatışmalar yaşandı. Bunların sonucunda Osmanlı donanması ile Venedikliller arasında 1416’da ilk deniz savaşı yapıldı. Osmanlılar bu savaşı kaybetti Fakat bu yenilgi, deniz gücünün ne kadar önemli olduğunun daha yakından anlaşılmasını sağladı.

Advertisement

Şeyh Bedrettin İsyanı (1420)

Mehmet Çelebi döneminin en önemli olaylarından biri de Şeyh Bedrettin ve taraftarlarının çıkardığı isyandır. Daha önce din eğitimi almış olan Şeyh Bedrettin, iran’da bulunduğu sırada buradaki bazı akımlardan etkilenmiş, Fetret Devri’nin ortaya çıkardığı bunalımlı ortamda düşüncelerini yaymak için faaliyet başlatmıştı. Osmanlı Devleti, Şeyh Bedrettin’in fikirlerinin toplumsal yapıya ve islam dininin temel kurallarına aykırı olması nedeniyle engellemeye çalıştı.

Şeyh Bedrettin’in adamlarından olan Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal, Osmanlı Devleti’ne karşı İzmir ve Manisa’da 1419’da ayaklanma başlattılar. Şeyh Bedrettin ise Balkanlar’ın Deliorman bölgesinde isyan çıkardı. Şeyh Bedrettin, Mehmet Çelebi’nin gönderdiği kuvvetler tarafından yakalanarak yargılandı ve 1420’de Edirne’de idam edildi.

Şeyh Bedrettin isyanı, Osmanlı Devleti’nde dini ve toplumsal içerikli çıkan ilk isyandır.

Çelebi Mustafa İsyanı (1420)

Ankara Savaşı’nda Timur’a esir düşmüş olan Mustafa Çelebi, Timur’un ölümünden sonra Anadolu’ya gelmeyi başardı. Bizans’tan aldığı yardımla Rumeli topraklarına geçti ve padişahlığını ilan etti. Bunun üzerine Rumeli’ye geçen Mehmet Çelebi, Mustafa Çelebi’yi yenilgiye uğrattı.

Mustafa Çelebi kaçarak Bizans’a sığındı. Çelebi Mehmet, para karşılığında Çelebi Mustafa’nın Bizans’ta tutuklu bulunmasını sağladı. Ancak, Mehmet Çelebi’nin ölümünden sonra II. Murat döneminde Bizans, Mustafa Çelebi’ye destek vererek yeniden isyan etmesini sağlayacaktır. Bu isyan sırasında Mustafa Çelebi’nin yandaş toplamasını önlemek amacıyla, bu kişinin Yıldırım Beyazıt’ın oğlu olmadığı, söylenmiştir. Bu nedenle bu isyan, yalancı anlamına gelen, ‘Düzmece Mustafa İsyanı’ olarak da bilinmektedir.

MEHMET ÇELEBİ DÖNEMİNİN SİYASAL OLAYLARI (1413-1421)

Mehmet Çelebi, Osmanlı Devleti’nin 2. kurucusu sayılır. Tahta geçtiği zaman Osmanlılar Anadolu ve Rumeli’de toprak ve güç kaybına uğramışlardı.

Advertisement
  • a. İlk önce İzmir’i aldı.
  • b. Saruhan ve Menteşe beyliklerini yeniden Osmanlılara bağladı.
  • c. Karamanoğlu Beyliği üzerine sefere çıktı. Konya’yı kuşattı. Karamanoğlu Mehmet Bey padişaha bağlı kalacağına söz verdikten sonra kuşatma kaldırıldı.
  • d. Bağlılıktan çıkan Eflak Beyi yenilerek yıllık vergiye bağlandı.
  • e. Rumeli’de Osmanlı üstünlüğü yeniden sağlandı.

Bu sırada Anadolu’da büyük bir ayaklanma baş gösterdi.

Şeyh Bedrettin Ayaklanması

Şeyh Bedrettin, devrinin ünlü bilginlerindendi. Öğrenimini Mısır’da yaptıktan sonra Anadolu’ya gelmiş, Fetret Devri’n de Edirne’de padişahlığını ilan eden Musa Çelebi’ye kazaskerlik yapmıştı.

Şeyh Bedrettin ileri gelen müritleri aracılığıyla Manisa ve İzmir taraflarında etkili oldu. Çevresinde toplanan kalabalığın sağladığı güçle ayaklandı. Önce başarı kazandı; ancak, sonra yenilgiye uğrayıp yakalandı ve Serez’de yargılanarak idam edildi. (1420)

Şeyh Bedrettin’e göre insanlar arasında mal varlığı eşitliği esastır. Yeryüzü, bütün insanların ortaklaşa yararlanmaları gereken bir alandır. Bütün toplum kurumlarında kadın-erkek eşitliği esas alınmalıdır. Üretmeden tüketmek yasal değildir vb.

Mustafa Çelebi Olayı

Ankara Savaşı’nda, esir düşen Mustafa Çelebi, Timur’un ölümünden sonra Anadolu’ya gelerek taht için mücadeleye başladı.

Ancak, Mehmet Çelebi’nin gönderdiği kuvvetlere yenilince Bizans’a sığındı.

Bunun üzerine Mehmet Çelebi, Bizanslılarla anlaşmaya vardı. Buna göre Bizanslılar Mehmet Çelebi’yi hapsedecekler, buna karşılık Osmanlılardan her yıl para alacaklardı.

Bizanslılar Mustafa Çelebi’yi daha sonra II. Murat’a karşı kullanmışlardır.


Yorum yapılmamış

  1. teşekkürler. çok işime yaradı. zor bir ödevim vardı ve yardımcı oldu. ne çok uzun ne çok kısa. çok iyi.

Leave A Reply