Cem Sultan Kimdir? Osmanlı Tarihinin Belki de En Tartışmalı Şehzadesi

0
Advertisement

Cem Sultan Kimdir? Osmanlı şehzadeleri arasında en tartışmalısı olan Cem Sultan’ın hayatı, biyografisi, dönemi hakkında bilgiler.

Cem Sultan

Cem Sultan Kimdir?

Osmanlı tarihindeki en tartışmalı Osmanlı şehzadesidir. 1459 yılında Edirne’de doğmuş 1495 yılında Napoli’de vefat etmiştir. Babası Fatih Sultan Mehmet, annesi Çiçek Hatun’dur. Dokuz yaşında Kastamonu Valiliği’ne atandı.

Eğitim ve öğrenimine özen gösterildi. 1474’te Karaman Valiliği’ne atandı. Bayındırlık çalışmalarına önem vererek Larende’de saray, cami, bedesten ve çarşı yaptırdı. 1476’da babası Fatih Sultan Mehmet, Teke sancak Beyi Çelebi Sultan ile birlikte onu Osmanlı-Rodos ilişkilerini düzenlemekle görevlendirdi. Rodos şövalyeleriyle yapılan görüşmelerden bir sonuç alınamadı.

Babası Fatih’in yeni ve bilinmeyen bir yöne sefer hazırlığı içerisindeyken ölümü (3 Mayıs 1481) Şehzade Cem’in yaşamında bir dönüm noktası oldu. Fatih’in ölümünden önce devlet adamları arasında II. Bayezit‘in de Cem’in de yandaşları vardı. Sadrazam Karamani Mehmet Paşa ve Gedik Ahmet Paşa gibi önde gelenler Cem’in tahta geçmesini istiyorlardı. Fatih de Şehzade Mustafa’nın ölümünden sonra küçük oğlu Cem’i Bayezit’e yeğler görünüyordu.

Taht Kavgası

Sadrazam Karamani Mehmet Paşa, padişahın ölümünü gizleyerek bir yandan Amasya Valisi Bayezit‘e haber iletirken öte yandan adamlarından birini Cem’e göndereerk onu İstanbul’a çağırdı. Cem’e gönderilen haberciyi Anadolu Beylerbeyi Sinan Paşa öldürttü. Bu arada Bayezit’i beklemekte olan yeniçeriler, sadrazamın tutumuna karşı ayaklanarak Karamani Mehmet Paşa’yı öldürdüler. Böylece gelişmelerden zamanında haber alamayan Cem’in yerine İstanbul’a yetişen Bayezit Osmanlı tahtına çıktı.

Advertisement

Saltanat hakkından vazgeçmeyen Cem, tahtı ele geçirmek için başkaldırdı. Konya’dan topladığı kuvvetlerle Bursa üzerine yürüdü. İlk çarpışmalarda Bayezit kuvvetlerini yenerek Bursa’ya girdi ve hükümdarlığını açıklayarak adına hutbe okutup para bastırdı. Vergi ve asker toplamaya başladı. Sorunu barışçı yollarla çözmek için de büyük halası Selçuk Hatun’u Bayezit’e elçi gönderdi. Selçuk Hatun Bayezit’e Rumeli ile yetinmesini söyleyerek imparatorluğun bölünmesini önerdi. Bayezit öneriyi kesinlikle geri çevirdi ve ordusunun başına Gedik Ahmet Paşa‘yı getirdi. İki ordu Yenişehir Ovası’nda karşı karşıya geldi. Yakup Bey’in ikiyüzlülüğü ve Bursa’da alınan tutsakların karşı yana geçip savaşa katılmaları durumu Cem Sultan’ın yararına geliştirdiyse de yanındaki Karamanoğlu beyinin savaş alanından çekildiğini görünce kaçmak zorunda kaldı. Yaralı olarak Konya’ya geldi. 28 Haziran 1481’de ailesi ve yanındaki 300 kişiyle yola çıktı.

Tarsus, Adana ve Halep’e uğrayarak Mısır’da Memluk Sultanı Kayıtbay’a sığındı. Hac ziyareti için Hicaz’a gitti. Dönüşünde ağabeyi Bayezit’e mektup yazarak saltanattan kendine düşen payının verilmesini istedi. Bayezit mektubunda, bu isteğinden vazgeçerse kendisine 1 milyon akçe verileceğini bildirdi. Bu öneriyi kabul etmeyen Cem, Anadolu ile ilişki kurdu. Karamanoğlu Kasım Bey, halkın Bayezit’ten yüz çevirdiğini, tahta geçebilmek için koşulların uygun olduğunu bildirerek, Cem Sultan’ı Anadolu’ya çağırdı.

Bir süre sonra Cem Sultan Kayıtbay’dan izin alarak Anadolu’ya doğru yola çıktı.

Karamanoğlu Kasım Bey ile Adana’da buluşarak anlaşmaya vardılar. Kasım Bey ile birlikte Konya’yı kuşattıysa da halkın padişaha bağlı kalması yüzünden kenti alamadı. Ankara üzerine yürüyerek burayı almak istediyse de yine başarılı olamadı. Akşehir yoluyla Taşeli’ne geçti. Bu arada Bayezit, Kudüs’te oturması koşuluyla şehzadeliği dönemindeki gelirinin kendisine bırakılacağı önerisini iletti.

Cem, bunu da geri çevirdi. Mücadelesini Rumeli’de sürdürmek amacıyla Rodos Şövalyelerinden yardım istedi. Şövalyeler, Cem Sultan’ı Rumeli’ye geçirmek üzere üç gemiyi Anadolu kıyılarına gönderdiler. Cem, 18 Temmuz 1482’de Rodos’a geçti. Cem’den yararlanmak amacındaki Rodos Şövalyeleri anlaşmaya uymayarak Cem’i Fransa’ya gönderdiler. Cem Nice’de dört ay kaldı. Bu arada II. Bayezit, Gedik Ahmet Paşa‘yı (1482) ve Cem Sultan’ın oğlu üç yaşındaki Oğuz Han’ı öldürttü. Nice’de salgın bir hastalık çıkması üzerine Cem, Rodos Şövalyeleri tarafından Avrupa’nın değişik kentlerine götürüldü. Sonunda iki yıl kadar kalacağı Boislamy’ye yerleştirildi. Buradan kaçma yollarını aradıysa da Rodos Şövalyeleri daha sıkı önlemlerle önüne geçtiler. Fransa Kralı VIII. Charles, papanın isteğine ve Rodos Şövalyeleri ile yapmış olduğu anlaşmaya göre Cem’i Roma’ya gönderdi.

1490 başlarında Bayezit, Koca Mustafa Paşa ile Papaya Cem’i koruyup tutmasına karşılık yılda 40 bin altın vermeyi önerip üç yıllık ödeneği gönderdi. 1492’de Papa Innocentius öldü. Yerine geçen VI. Aleksandre, Bayezit’e gönderdiği elçiyle ödeneğin düzenli gönderilmesini anımsattığı gibi, 300 bin altın karşılığında Cem Sultan’ın öldürülebileceklerini de bildirdi. II. Bayezit öneriyi kabul etti. Fransa Kralı VIII. Charles da Roma’dan Cem’i alarak Kudüs’e karşı bir haçlı seferi düzenlemek amacındaydı. Yolda II. Bayezit’in papaya gönderdiği mektubu ele geçirdi. Papa ile varılan antlaşma gereğince, Cem’i yanına alan VIII. Charles, Napoli’ye doğru yola çıktı. Yolda hastalanan Cem, bir süre sonra Napoli’de öldü (25 Şubat 1495).

Cenazesi önce Kral Ferdinand’ın bahçesine gömüldü. II. Bayezit‘in ısrarlı istekleriyle 1499 başlarında Bursa’ya getirildi ve ağabeyi Mustafa-i Atik Türbesi’ne gömüldü. Cem Sultan çocukluğundan beri edebiyatla ilgilendi. Biri Farsça öteki Türkçe yazılmış iki divanı vardır. Cem, Osmanlı soyu içinde Farsçayı en iyi bilenlerden biridir. Şiirleri orta düzeydedir.

Advertisement


Leave A Reply