Cemel Vakası Nedir? Cemel Savaşı Neden ve Sonuçları Hakkında Bilgi

Cemel Vakası (Cemel Savaşı) nedir? Cemel Savaşı kimler arasında olmuştur? Cemel Savaşı neden ve ne zaman olmuştur, hakkında bilgi.

Kaynak : pixabay.com

Cemel Vakası; İslâm tarihinde halifelik için yapılan ilk iç savaştır (656).

Öldürülen Halife Hz. Osman‘ın yerine Hz. Muhammed‘in amcaoğlu ve damadı Hz. Ali‘nin halife seçilmesini onaylayan sahabelerden Zübeyr ve Talha daha sonra buna karşı çıktılar. Karşı çıkanlar arasında Hz. Muhammed‘in eşlerinden Hz. Ayşe de vardı. Hz. Ayşe, Osman‘ın öcünü almak için halkı ayaklanmaya çağırdı. Zübeyr, Talha, Ömer’in oğlu Abdullah, Yemen Valisi Ya’la, Basra Valisi Abdullah ve Emevilerden Mervan bin Hakem, Ayşe‘nin çevresinde toplanarak yandaşlarını çoğaltmak üzere Basra’ya gidip kenti ele geçirdiler. Hz. Ali de Medine’de kendini güvencede görmediğinden oğlu Hasan’ın uygun bir ortam hazırladığı Kûfe’ye doğru yola çıktı. (Ekim 656), orada topladığı kuvvetlerle Basra üzerine yürüdü. Ayşe ve yandaşlarına yapılan uyarılar sonuç vermeyince savaş başladı. 4 Aralık 656’da Basra yakınlarında Hureybe’deki savaştan önce Hz. Ali‘nin kendisine söylediği sözlerden etkilenen Zübeyr ayrıldıysa da Medine’ye giderken yolda öldürüldü. Ayşe, Ya’la’nın kendisine verdiği Askar adlı bir deveye binerek yandaşlarını yüreklendirmek amacıyla savaşa katıldı. Çatışma, Ayşe’nin bindiği deve çevresinde geliştiği için bu savaşa Cemel (Deve) Vakası dendi, savaş Hz. Ali‘nin zaferiyle sonuçlandı. Talha öldürüldü, Ayşe tutsak edildi. Devenin yularını tutan Beni Zabba kabilesinden yetmiş kişinin eli kesildi. Ayşe güçlü gördüğü Hz. Ali‘nin yanında kalıp seferlere katılmayı önerdiyse de Medine’ye gönderildi. Ayşe‘nin yandaşlarından 13 bin, Hz. Ali‘nin ordusunda da 5 bin kişinin öldüğü söylenen bu savaştan sonra halifelik merkezi Küfe oldu. Hz. Ali, Suriye Valisi Muaviye’ye karşı savaşmak için uygun bir ortam yaratmış oldu.

Kaynak 2

İslam tarihindeki ilk iç savaştır. 656’da öldürülen Hz. Osman’ın yerine, bu makamı Peygamber’in vefatından beri isteyen Hz. Ali‘nin halife seçilmesi, bazı çevre ve kimselerce çok kötü karşılanmıştı. Bunların içinde Peygamber’in en sevgili eşi (ilk halife Hz. Ebu Bekir’in kızı) Hz. Ayşe ile aşere-i mübeşşere den (yani Peygamber tarafından, Cennete gidecekleri müjdelenen 10 kişi) ikisi olan Zübeyr’le Talha’da vardı. Bunlara ikinci halife Hz. Ömer’in oğlu, Abdullah da hemen katılmıştı. Olayların hızlanması karşısında Hz. Ayşe, bu muhalefetten vazgeçmek istediyse de, etraftakiler bırakmadılar.

Bunun üzerine durumun kötüye gittiğini gören Hz. Ali, 4 Aralık 656’da Basra yakınlarında, muhalif orduyu karşıladı, savaş alanında Zübeyr’le karşı karşıya gelince de, müessir bir şekilde söz söyleyerek onu utandırdı. Zübeyr savaş başlamadan oradan ayrıldıysa da, Medine’ye giderken yolda öldürüldü.

Savaşın en şiddetli safhası Hz. Ayşe’nin devesi etrafında geçtiği için olaya “Cemel (deve) Savaşı” denir. Atılan oklardan devenin üstünde bulunan mahfe delik deşik olmuş, deveyi tutan 70 kişinin eli kesilmişti. Savaşta Talha öldürüldü  Hz. Ayşe esir edildi. Hz. Ali tarafından büyük ikram ve saygı gösterilerek Medine’ye gönderildi.

Bu savaşta Hz. Ayşe, Zübeyr ve Talha taraftarlarından 13000 kişinin öldüğü söylenir. Hz. Ali’nin ordusunda ise zaiyatın 5000 kişi olduğu tahmin edilmektedir.