Cemil Topuzlu kimdir ve ne yapmıştır? Türk cerrahı olan Cemil Topuzlu’nun hayatı, çalışmaları ve başarıları, eserleri nelerdir?
Cemil Topuzlu (1866-1958), Cemil Topuzlu on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında yaşamış bir hekimdir. O uzun ömründe memleketine hem öğretim üyesi olarak hem de kurumlaşma konusunda hizmet etmiştir. O, İstanbul’da doğmuş ve Askeri Tıp Okulu’nda tıp eğitimini tamamladıktan sonra cerrahi ihtisası yapmıştır. O devlet tarafından cerrahi ihtisası için Avrupa’ya, Paris’e gönderilmiştir. Orada üç yıl Jules Pean’in asistanı olarak görev yapmıştır. 1890’da yurduna dönen Cemil Topuzlu Haydarpaşa Hastanesi’nde operatör olarak görev yapmıştır. O aynı zamanda Askeri Tıp Okulu’nda ders vermiştir. O gerek öğretim üyesi gerekse cerrah olarak büyük şöhret yapmıştır.
Cemil Topuzlu ülkesinde alanında yeni enstitülerin kurulmasında ön ayak olmuş; idareci olarak etkin görevler üstlenmiştir. O Zeynep Kamil Hastanesi’nde görev yaparken, bu hastanenin çocuklara ait özel hastane olmasını sağlamıştır. Bu yönde hastaneyi yeniden düzenlemiştir. Cemil Topuzlu ayrıca Şişli Çocuk Hastanesi’nin kurulmasını sağlamıştır. O hastanede cerrah olarak görev yapmıştır. Cemil Topuzlu, II. Abdülhamit’in özel doktoru olarak da sarayda görev yapmıştır.
Cemil Topuzlu Sivil ve Askeri Tıp Okulu’nun birleştirilmesinde ve tek tip tıp eğitimi yapılmasında büyük çaba harcamıştır. Okulun programının gözden geçirilerek, dönemin standartlarına uygun hâle getirilmesi konusunda büyük çaba harcamıştır. Böylece yeni anlayışa sahip, yeni eğitim programıyla eğitim veren bir tıp okulu ortaya çıkmıştır.
İstanbul, günümüzde de kabul edildiği üzere, üstelik o dönemde Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak, bütün düşünür ve bilim adamları için ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Cemil Topuzlu da İstanbul’a önem veren bilim adamlarından biridir. Bundan dolayı da o bu şehrin şehremini olarak makama geldiğinde elinden gelen çabayı göstermiş; şehrin daha iyi yaşam koşullarına sahip olması için çalışmıştır.
Kurtuluş Savaşı Başlıyor
Daha sonra bir süre, Cenova’ya giden Cemil Topuzlu, dönüşünde tekrar İstanbul şehremini makamına getirilmiştir. Ancak 1919’da Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla, Damat Ferit Paşa ile ters düşmüş ve görevinden ayrılmıştır. Bundan sonra da resmî görev almamıştır. Savaş sırasında Paris’e giden Cemil Topuzlu sadece mesleğini icra etmiştir.
Cemil Topuzlu iyi bir cerrahtır. Her ne kadar o birçok kurumun idareciliğini yapmışsa da, daima mesleğini icra etmek için vakit ayırmıştır. O özellikle septisemi ve asepsi üzerinde durmuş ve cerrahi müdahalede önemlerini vurgulamıştır. Ona göre sterilite cerrahi için en önemli dikkat edilmesi gereken noktadır. O meslektaşlarını bu konuda sık sık uyarmıştır.
Cemil Topuzlu cerrahi uygulama dışında tedavide masaj ve radyoterapinin önemi üzerinde durmuştur. Bu iki tedavinin zaman zaman bazı hastalıklarda cerrahiye göre alternatif olabildiğini savunmuştur. Cemil Topuzlu ilk defa beyin yaralarında x ışınlarını tedavide kullanmıştır.
Eserleri
Cemil Topuzlu hekim ve cerrah olarak birçok makale ve kitap kaleme almıştır. Bunlar arasında Seririyat-i Cerrahiye adlı eserinde belli başlı cerrahi müdahaleleri ve cerrahi müdahale yöntemlerini anlatmaktadır. Bu eserin yanı sıra kaleme aldığı makalelerde de araştırmalarının sonuçlarını vermektedir. Bunlardan birisi Fransızca olarak yazdığı Sutures des Plaies Arterielles 1897’de yayınlanmıştır.
Cemil Topuzlu’nun bir başka Fransızca Memoires et Observationes Medicales (1905) adlı eserinde cerrahi operasyonlarının sonuçlarını vermektedir.
Onun Türkçe olarak yazdığı 32 Sene Evvelki, Bugünkü, Yarınki İstanbul ve 80 Yıllık Hatıralarım (1951) daha çok mesleki anılarını anlatığı, dönemindeki Tıp okulunu, öğretim ve öğretim elemanlarını ve akademik yapılanma konusunda bilgi verdiği anı kitaplarıdır. Böylece biz o dönemindeki akademik hayatı ve eğitim sistemini ve zaman zaman da değerlendirilmelerini bulabiliyoruz.
Kaynak – 2
Cemil Topuzlu; (1868 – 1958). Tanınmış bir tıp ve idare adamımızdır. Şura-yı Devlet (Danıştay) Başkanlığında bulunmuş İskeçeli Ziya Paşa’ nın oğludur. İstanbul’ da doğdu. Galatasaray Lisesini bitirdikten sonra Askeri Tıbbiye’ ye girdi. 18 yaşında doktor yüzbaşı olarak mezun oldu. İsviçre’ye, Fransa’ya gitti. Paris’te üç yıl süren uzmanlık süresinden sonra yurda döndü, Tıp Fakültesi’ ne doçent oldu. Değerli bir operatör olarak çabucak ün kazandı, profesörlüğe yükseldi. Ameliyatlardaki yeni buluşlarıyla ünü yurt sınırlarını aşmıştı. Onun icadı olan birtakım cerrahlık aletleri, uzun süre, birçok memlekette başarı ile kullanılmıştır.
İkinci Meşrutiyet’ten sonra Tıp Fakültesi’ nin yeni baştan düzenlenmesinde görevlendirilen Operatör Dr. Cemil Topuzlu, bir süre, bu fakültenin başkanlığında (dekanlığında) da bulundu. Daha sonra İstanbul Şehreminliği’ne (Belediye Başkanlığı) getirildi. 1912 ve 1919 da iki defa bulunduğu Şehreminliği görevinde Cemil Topuzlu’nun İstanbul’a büyük yararlıkları dokunmuştur. Gülhane Parkı, Kabataş’la Ortaköy arasındaki caddeyi süsleyen çınar ağaçları onun şehreminliğinden kalmıştır.
