Cenevizliler kimlerdir? Cenevizliler kimlere denir, ne zaman ve nerede yaşamışlardır, tarihleri, haklarında bilgi.
Cenevizliler; Osmanlıların Cenovalılara verdikleri addır. Ortaçağdaki deniz savaşları sırasında güçlü bir donanma oluşturan Cenevizliler, bu donanmayla Haçlı Seferleri’ne katılarak etkili oldular. 1099’da bağımsız San Giorgio Cumhuriyeti’ni kurdular. Denizdeki güçleri nedeniyle doğu limanlarında ayrıcalıklar elde edip 12. yüzyılda ilk komandit ortaklıkları ve deniz sigorta şirketlerini kurarak 1261’de Bizans İmparatoru VIII. Mikhael Palaio-logos’un İstanbul’u Latinlerden geri almasına yardım ettiler.
Ceneviz Cumhuriyeti Bayrak ve Arması
Bunun karşılığında Bizanslılar, Galata’yı Cenevizlilere bıraktılar (1300). Bizans başkentinde önemli bir yer elde eden Cenevizliler, bundan başka Ege Denizi’nde Midilli, Limni, Sakız ve Foça’yı Meriç Irmağı’nın ağzında Enez’i, Karadeniz kıyısında Amasra’yı, Kırım’da da Kefe’ yi ele geçirdiler. 1382’de de Kıbrıs’ta Magosa’yı alarak doğu ticaretini güvenceye aldılar. Doğu ticaretindeki üstünlüklerini yitirmemek için kuruluş dönemindeki Osmanlılarla iyi geçinmeye çalıştılar. Osmanlı Devleti’nde ticaret ayrıcalığı için çalışıp 8 Haziran 1387’de I. Murat ile bir ticaret antlaşması yapmayı başardılar.
Bu antlaşmada Cenevizli tüccarlara Osmanlı ülkesinde ticaret serbestliği tanınıyor, buna karşılık Cenevizliler Galata’da işleri olan Müslümanlara kolaylık sağlamayı kabul ediyorlardı. 1396’da Cenevizliler Fransızların yönetimi altına girince Osmanlılara karşı tavır almak zorunda kaldılar. 1399’da Çanakkale ve İzmir körfezlerine saldıran Fransızlara sekiz Ceneviz kadırgası katıldı. İstanbul’u kuşatan Yıldırım Bayezit, Galata’daki Cenevizlilerle savaştı. 1416’da Foça’da şap madenlerinin işletilmesi konusunda I. Mehmet ile anlaşma yaptılar. Osmanlılara yılda 2.000 düka altını vermeyi kabul ettiler. Bu antlaşmadan sonra 1425’te Sakız’da bir barış antlaşması yapıldı.
İstanbul’un alınması sırasında Cenevizlilerle Osmanlıların arası açıldı.
Fatih Sultan Mehmet İstanbul’un fethine hazırlanırken Galatalı Cenevizlilerden yansız kalmalarını istediyse de İstanbul’a üç gemi dolusu yiyecek yardımı yaptılar. İstanbul’un alınması üzerine, 3 Haziran 1453’te Zağanos Paşa’nın imzaladığı antlaşmayla yıllık vergi ve gümrük resmi karşılığında Galatalı Cenevizlilere ticaret ve din serbestisi sağlandı. Böylece 1453’te Cenevizlilerin en önemli sömürgesi olan Galata, Osmanlıların eline geçmiş oldu. Bunu Cenevizli bir ailenin yönetiminde bulunan Sisam’ın alınması izledi.
Sakız, Limni, Amasra ve Kefe ise yıllık vergi ödemeyi kabul ederek birkaç yıl daha varlıklarını koruyabildiler. Ancak adaları ve Karadeniz kıyılarını Osmanlı yönetimine almayı amaçlayan Fatih, Cenevizlilerin bu sömürgelerini birer birer ele geçirdi. Önce 1455’te Foça ele geçirildi, bunu İmroz, Semendirek, Taşoz, Enez, Limni (1456), Amasra (1459), Midilli (1462) ve Kefe’nin (1475) alınması izledi. Akdeniz ve Karadeniz’deki ticaret merkezlerini yitiren Cenevizlilerle Osmanlılar arasında iyi ilişkiler son buldu. Ancak Cenevizliler Fransız bayrağı altında, Osmanlı Devleti ile ticaret ilişkilerini sürdürerek Foça’daki şap işletme ayrıcalığını korudular. III. Mehmet döneminde 1595’te Cenevizlilerle yeniden bir ticaret antlaşması yapıldı.
Cenevizlilerin Haritası
1612’de Galata’ daki hakları yeniden tanındı.
Avrupa devletlerinin Osmanlılardan kapitülasyon ayrıcalıkları aldığı dönemlerde Cenevizliler de Osmanlılarla bir antlaşma yaparak kapitülasyon hakları elde ettiler (1665). 1712’de bu kapitülasyon antlaşması yenilendi. Cenevizlilerin Osmanlılarla ticaret ilişkileri 1797′ de Cenova’nın Fransız Devrim ordularınca alınmasına kadar sürdü. 1085’te Sardinya Krallığı’nın eline geçti. 1849′ da Piemonte Yönetim Bölgesi’ne geçti. 1870’te İtalyan birliğinin sağlanmasıyla bir İtalyan kenti oldu.
