Cengiz Han Kimdir? Moğol İmparatorluğunun Kurucusunun Hayatı

0
Advertisement

Cengizhan Kimdir? Cengizhan’ın tarihteki önemi nedir? Büyük Moğol İmparatorluğunu kuran Cengizhan’ın hayatı ve dönemi hakkında bilgiler.

Cengiz Han

Cengizhan kimdir?

1162 yılında dünyaya gelen Cengizhan, doğum adı olarak “Temuçin” (anlamı demirci demektir) ismiyle ve Moğolca ismi olan “Tengiz” (anlamı deniz demektir) ismiyle de anılmaktadır. Moğol bir aile olan Börçigin ailesinin üyesi olan Cengizhan, tarihte çok önemli gelişmelere imza atan bir handır; aynı zamanda iyi bir asker ve iyi bir siyasetçidir. Moğol asıllı kabileleri kendi buyruğu altına alıp birleştirdikten sonra Moğol imparatorluğunu kuran isim olmuştur.

Kendisinin doğum zamanlarıyla ilgili bilgi içeren çok fazla içerik bulunamamıştır. Ancak bulunan tek tük kaynak üzerinden öğrenilenler ise Cengizhan’ın küçük bir yapıda olan Kiyat kabilesinin bir üyesi olduğu, doğduğunda isminin Temuçin olarak koyulmasının sebebini babasını onun doğumuna yakın Temuçin Uge isimli bir lideri yakalayabilmesinin olduğu ve diğer bir rivayete göre de elinde bir kan pıhtısıyla doğduğu görüldükten sonra kendisinin ilerde savaşçı ve güçlü bir karakter olacağı düşünülerek kendisine hep özel bir bebek gözüyle bakıldığıdır. Cengizhan, Moğol devletindeki son hükümdar olan Kutala’nın yeğenidir. Babası Yeşügey Börçigin’in lideridir ve Cengizhan en büyük oğludur. Annesi Höelin ise Ongirat boyuna ait Olkunat kabilesine mensup bir kadındı ve ailecek Orta Asya bölgesinde göçebe halinde yaşamaktaydılar.

Cengiz Han

Cengiz Han

Cengizhan’ın tarihteki önemi nedir?

Dünya tarihinde, tüm dünyaca acımasız bir lider olarak gösterilen Cengizhan, Moğolistan’da aksine bugün dahi çok sevilen bir hükümdar olarak anılmaktadır. Moğolistan’ın babası olan isim Cengizhan olarak gösterilmektedir. Kendisi bir kağan olmadan önce Orta Asya’daki ve Doğu Asya’daki göçebe topluluklarla savaşarak onları kendi aralarına katmış ardından kendi içlerinde birleştirerek sosyal olarak Moğol kimliğine bürünmelerini sağlamıştır. Cengizhan, askeri olarak yetkisi olmaya başladığı süreçten itibaren hiç durmadan savaş ve fetih çalışmalarına devam etmiş ve Moğol devleti sınırlarını çok fazla genişletmiştir.

Bu imparatorluğu günümüzdeki uluslar açısından değerlendirirsek o zamanlar Moğol İmparatorluğu Moğolistan, Çin, Rusya, Kore, Ukrayna, Ermenistan, İran, Azerbaycan, Irak, Gürcistan, Kazakistan, Türkiye, Özbekistan, Polonya, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan, Macaristan, Afganistan, Kuveyt, Türkmenistan ve Moldova’nın hepsini kapsayacak çok geniş bir alandır. Bunun dışında Kuzey Çin’de yer alan Jin Hanedanlığı’nı ve Batı Xia Hanedanlığı’nı, İran’daki Harzemşahlar Devleti’ni ve Orta Asya’daki Kara Hıtay devletini de ele geçiren Cengizhan, sınırları genişletmekte ve hükmetmekte ne kadar başarılı olduğunu yaptığı bu fetihlerle çok daha net göstermiştir.

Advertisement

Cengizhan’ın kurmuş olduğu bu imparatorluk, dünya tarihinde bugüne kadar kurulmuş bitişik hizada sınırlara sahip olan en büyük boyutlardaki imparatorluktur. Kendisine bu ünü kazandıran bu çabası, ayrıca liyakata bağlı olan çok güçlü bir ordu da kurabilmesinden de gelmektedir. Böylelikle bir yandan da Cengizhan, en başarı ordu lideri olarak da tarih sayfalarına adını yazdırmıştır. Bunun dışında Cengizhan, özellikle hakimiyet kurduğu her bölgede aristokrasi sisteminin oturtulmasına çok önem vermiştir. Yönetim birimlerinde özellikle üstün zekalı sayılabilecek ve devleti daha ileri noktalara taşıyabilecek kişilerin olmasına özen göstermiştir. Kendisinin bir imparatorluk hanı olarak yaptığı diğer yenilikler ise şu şekildedir;

  • Moğol İmparatorluğu‘nun var olduğu süreçte, kendisinin talimatlarıyla İpek ticaret yolunun yeniden inşasına önem verilmiş ve bu sayede Avrupa, Çin ve Orta Doğu arasında ticaret ve seyahat işleri daha sık yapılır hale gelmiştir.
  • Öğretmenler ve doktorlar Cengizhan sayesinde vergiden muaf tutulmuşlardır.
  • Cengizhan, Asya’da pusula ve abaküs gibi çok önemli iki icadın git gide yaygınlaşmasını sağlamıştır.
  • İmparatorluk içerisinde Cengizhan’ın talimatıyla büyük bir posta teşkilatı kurulmuştur.
  • Moğol İmparatorluğu bünyesi altındaki kişilerin ve azınlıkların istedikleri dini tercih edebilme rahatlığı Cengizhan’ın kendilerine tanıdığı özgürlükten gelmektedir.


Leave A Reply