Çift Kör Çalışma (Deneyi) nedir, nasıl yapılır? Çift kör çalışmanın amacı ve diğer deneylerden farkı nedir, hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Çift Kör Çalışma (Deneyi)
Birçok deneyde iki grup vardır: bir kontrol grubu ve bir deney grubu. Deney grubunun üyeleri, çalışılmakta olan özel tedaviyi alırlar ve kontrol grubunun üyeleri tedaviyi almazlar. Bu iki grubun üyeleri daha sonra deneysel tedaviden hangi etkilerin gözlemlenebileceğini belirlemek için karşılaştırılır. Deneysel grupta bazı farklılıklar gözlemleseniz bile, aklınıza takılan bir soru şudur: “Gözlemlediğimiz şeyin tedaviye bağlı olduğunu nasıl bileceğiz?”
Bu soruyu sorduğunuzda, gerçekten de değişkenlerin gizlenme olasılığını düşünüyorsunuz. Bu değişkenler yanıt değişkenini etkiler ancak bunu tespit edilmesi zor bir şekilde yapar. İnsan denekleri içeren deneyler, özellikle gizlenen değişkenlere eğilimlidir. Dikkatli deneysel tasarım, gizlenen değişkenlerin etkilerini sınırlayacaktır. Deney tasarımında özellikle önemli bir konu, çift kör deney olarak adlandırılır.
Plasebolar
İnsanlar inanılmaz derecede karmaşıktır, bu da onların bir deney konusu olarak çalışılmasını zorlaştırır. Örneğin, bir deneğe deneysel bir ilaç verdiğinizde ve iyileşme belirtileri gösterdiğinde, bunun nedeni nedir? İlaç olabilir, ancak bazı psikolojik etkiler de olabilir. Birisi, kendisini daha iyi hale getirecek bir şey verildiğini düşündüğünde, bazen daha iyi hale gelecektir. Bu, plasebo etkisi olarak bilinir.
Deneklerin herhangi bir psikolojik etkisini azaltmak için bazen kontrol grubuna bir plasebo verilir. Bir plasebo, deneysel tedavinin uygulama araçlarına mümkün olduğunca yakın olacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak plasebo tedavi değildir. Örneğin, yeni bir farmasötik ürünün testinde, plasebo, tıbbi değeri olmayan bir madde içeren bir kapsül olabilir. Böyle bir plasebo kullanıldığında, deneydeki denekler ilaç alıp almadıklarını bilemeyeceklerdi. Her iki gruptaki herkesin ilaç olduğunu düşündükleri bir şeyi almanın psikolojik etkilerine sahip olma olasılığı da o kadar yüksektir.
Kaynak: pexels.com
Çift Kör
Bir plasebo kullanımı önemli olsa da, yalnızca potansiyel gizlenen değişkenlerin bazılarına yöneliktir. Bir başka gizli değişken kaynağı, tedaviyi uygulayan kişiden gelir. Bir kapsülün deneysel bir ilaç mı yoksa aslında bir plasebo mu olduğu bilgisi, bir kişinin davranışını etkileyebilir. En iyi doktor veya hemşire bile deney grubundaki birine kıyasla kontrol grubundaki bir kişiye farklı davranabilir. Bu olasılığa karşı korunmanın bir yolu, tedaviyi uygulayan kişinin deneysel tedavi mi yoksa plasebo mu olduğunu bilmediğinden emin olmaktır.
Bu türden bir deneyin çift kör olduğu söyleniyor. Bu deniyor çünkü iki taraf deneyle ilgili karanlıkta kalıyor. Hem denek hem de tedaviyi uygulayan kişi deneğin deney veya kontrol grubunda olup olmadığını bilmemektedir. Bu çift katman, gizlenen bazı değişkenlerin etkilerini en aza indirecektir.
Açıklamalar
Birkaç şeye dikkat çekmek önemlidir. Denekler rastgele bir şekilde tedavi veya kontrol grubuna atanır, hangi grupta olduklarına dair hiçbir bilgiye sahip değildir ve tedaviyi uygulayan kişiler, deneklerinin hangi grupta olduğu hakkında hiçbir bilgiye sahip değildir. Buna rağmen, hangi deneyin hangi grupta olduğunu bilmenin bir yolu olmalıdır. Çoğu zaman bu, bir araştırma ekibinin bir üyesinin deneyi organize etmesi ve kimin hangi grupta olduğunu bilmesi ile başarılır. Bu kişi öznelerle doğrudan etkileşime girmeyecek, bu nedenle davranışlarını etkilemeyecektir.
