Çimento Nasıl Elde Edilir? Üretim Aşamaları Nelerdir? Çeşitleri

0
Advertisement

Çimento nedir, ne işe yarar? Çimento nasıl üretilir, yapılır? Çimento çeşitleri nelerdir, çimentonun üretimi aşamaları hakkında bilgi.

çimento

Kaynak: pixabay.com

Çimento

Çimento; Havada olduğu kadar su altında da sertleşen, ince toz halinde bir inşaat malzemesidir. Kireç taşı ve kil gibi ilkel maddelerden yapılır. 1796’da Parker adında bir İngiliz çimento yapmayı başarmışsa da birçokları çimentonun ilk defa 1824’te Aspdin adında başka bir İngiliz tarafından elde edildiğini kabul ederler.

Aspdin adi kille kireç taşını iyice karıştırmış, fırında pişirmiş, ergime sonucunda parçalara ayrılan kitleyi iyice öğütüp toz haline getirerek çimentoyu elde etmiştir. İlk çimento suyla karıştırıldıktan sonra bir müddet kendi haline bırakıldığı zaman taşlaşıyor, sarımtırak bir renk alıyordu. O zamanlar İngiltere’de Portland civarında çıkarılmakta olan bir çeşit kireç taşını andırdığı için buna Portland çimentosu denildi. Tekniğin ilerlemesiyle çimento yapımında da bazı önemli buluşlar, değişiklikler oldu.

cimento-uretimi

Çimento Nasıl Yapılır

Çimentonun yapılışında çok miktarda kîreç taşı kullanılır. Çimentonun ucuza mal olması için fabrikaların kireç taşı ocakları yakınında kurulmasına dikkat edilir. Çimentonun yapılışında bellibaşlı dört safha vardır:

Advertisement

1. — Kalsiyumla alüminyum silikat öğütülüp toz haline getirilir, sonra 5 kısım kireç taşı 1 kısım kille karıştırılır. Bunun için de bu karışım, içinde çelik gülleler bulunan döner silindirlerin içine konur. Silindirin dönmesiyle kendiliğinden harekete geçen demir gülleler kil ve kireç taşlarını ezip küçük parçalara ayırır. Bunlar arka arkaya içinde daha küçük gülleler bulunan döner silindirlere aktarılarak iyice ufalanıp toz haline getirilir, sonunda su katılarak çamurlaştırılır.

2. — Çimento yapımının ikinci safhası pişirmedir. Yoğunlaştırılmış çamur pişirilmek üzere fırınlara gönderilir. Bu fırınlar 100 150 m. kadar uzunluktadır. Hafif eğimli yatay bir eksen etrafında dönerler. Karışım, fırının ucunda yukarıdan ince toz kömür, yanlardan da basınçlı hava gönderilmek suretiyle yakılır. Fırının içerisindeki ısı 1400° – 1600° ye kadar yükselir. Bu çamur, fırının eğiminden dolayı akmaya başlar. Önce suyunu, sonra da kireç taşı karbondioksidini kaybeder. Fırının alt ucunda yüksek sıcaklığın etkisiyle karışım ergiyerek kompleks kalsiyum, alüminyum silikat haltade birleşir. Kütle gene iri parçalar halinde birleşmiştir ki buna klinker adı verilir,

3. — Üçüncü safha klinkere alçı katılmasıdır. Fırından çıkan klinker soğutulan ikinci bir döner silindire sokulur, burada % 2-3 oranında alçı ile karıştırılır. Böylece, çimentonun hem katılaşma zamanı uzatılmış, hem de işlenmesi kolaylaştırılmış olur.

4. — Dördüncü ve son safha çimentonun öğütülmesidir. Klinker ve alçı karışımı gene çelik gülleli silindirlerde ince toz haline getirilir, makinelerle ellişer kiloluk kâğıt torbalara konularak satışa gönderilir.

Çimento Çeşitleri

Yapılarda kullanılan çimentoların başlıca çeşitleri şunlardır:

  • Süper Portland çimentosu. — Portland çimentosunun daha ince öğütülmüşüdür. Vurmalara, çekmelere karşı daha dayanıklıdır.
  • Demir-Portland çimentosu. — Yüksek fırın dışığı, kalsiyum, alüminyum silikat az miktarda demir bileşikleriyle karıştırılarak elde edilir. Hemen hemen Portland çimentosu değerindedir.
  • Yüksek Fırın çimentosu. — Üçüncü nevi bir çimentodur. Bileşiminde % 30 Portland klinkeri, % 70 dışık vardır.
  • Trass çimentosu. — Ucuzdur, dayanıklılığı azdır Betonarme yapılarda kullanılmaz. % 70 Portland klinkeri, % 30 da Trass’ın yarı yarıya öğütülmesinden elde edilir.

Çimento kumla yoğrularak çimento harcı olarak kullanılır. Fakat bugünkü yapı tekniğinde daha çok beton dökülmesinde faydalanılır. Su, kum, ince çakıl taşı ile karıştırılarak beton haline getirilir, kalıplara dökülerek dondurulur.

Advertisement


Leave A Reply