Pinyin transkripsiyon sistemi ya da Çin Pinyin Alfabesi ile ilgili olarak genel bilgileri. Çin Pinyin Alfabesinin kullanımı ve özellikleri nelerdir?
Pinyin transkripsiyon sistemi, Çin fonetik alfabesi olarak da bilinir. Çince hanyu pinyin wenzi (Çincenin Birleşik Sesler Alfabesi), Çin yazı dilini Mandarin Çin’cesinin Pekin lehçesi telaffuzuna dayanarak Latin harfleriyle yazma sistemi.
Çin Halk Cumhuriyeti’nde resmi transkripsiyon sistemi olarak kabul edilmesiyle birlikte, Pekin lehçesinin ulusal standart dil olarak yaygınlaştırılması, ülkedeki azınlıklar arasında standart bir telaffuzun yerleştirilmesi ve Çin karakterlerini Latin harflerine çevirme ve alfabeye geçirme sırasındaki karışıklıkların giderilmesi amaçlanmıştır.
Çin’de yazı reformu 1913’te, Çin karakterlerine dayalı Ulusal Ses bilgisi Alfabesi’nin geliştirilmesiyle başladı. 1920’lerde ve 1930 larda Çincenin yazımında kullanılacak bir Latin alfabesinin geliştirilmesi ve benimsetilmesi yönünde çeşitli girişimlerde bulunuldu, ama bunlardan pek bir başarı elde edilemedi.
1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’ nin ilanından sonra kapsamlı bir yazı reformu üzerinde çalışmalar başladı. Çin karakterleri ya da Kiril alfabesinin kullanılması önerileri görüşülüp reddedildikten sonra, Latin alfabesinin kullanımına karar verildi ve Dil Devrimi Komitesi 1956’da Çin Fonetik Alfabesi’ni kabul etti. 1958’de bu alfabede bazı değişiklikler yapıldı.
Pinyin’in Çin karakterlerinin yerini almasından çok, telaffuzun öğrenilmesini kolaylaştırması ve Pekin lehçesini yaygınlaştırması öngörülmekteydi.
Pinyin’in kabulü ayrıca, Çince kişi ve yer adlarının yabancı ülkelerde standart bir yazıma kavuşmasını da sağladı. Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Transkripsiyon Kurulu 1 Ocak 1979’da yabancı dile çevrilen bütün diplomatik belgelerle yabancı dildeki yayınlarda. İngilizce konuşulan ülkelerde Pinyin, Almanca konuşulan ülkelerde Lessing transkripsiyon sisteminin kullanılmasını karara bağladı.
Bugün yabancılara verilen Çince derslerinde, telgraf şifrelerinde, Merkezi Radyo Yayın Sistemi’nde, kör ve sağırların eğitiminde, sözlük ve dizinlerde de Pinyin sistemi kullanılmaktadır. Pinyin Çin’deki bazı etnik azınlıkların geleneksel yazı sistemlerinin yerini almış. Pek çok azınlığın da öteden beri yazısız olan dillerinin yazıya geçirilmesinde temel alınmıştır.
Pinyin sisteminin ayırt edici özellikleri arasında, soluklu ve soluksuz ünsüzler (p, t, c, ch ve k soluklu; b, d, z, zh ve g de bunların soluksuz eş değerleridir) arasında açık seçik ve tutarlı bir ayrım yapılması ve üst damaksıl ünsüzler için tek sesi temsil eden iki harfin (zh, ch ve i/ı) kullanılması sayılabilir. Pinyin ayrıca, tire kullanımını ortadan kaldırmış, kesme işaretinin (‘) kullanımını da asgariye indirmiştir.
