Dünyanın en büyük ülkelerinden birisi olan ve dünyanın en kalabalık ülkesi durumundaki Çin’in genel coğrafyası ile ilgili olarak bilgiler.
Asya’nın doğusunda çok büyük bir alanı kaplayan Çin, bir dağlar, nehirler ve çöller memleketidir. Yüksek dağlar ve çöller Çin’i Asya’nın başka kesimlerinden ayırır.
Dağlar. — Güneybatı, Çin’in en dağlık kesimidir. Himalayalar, Tibet Yaylası, Karanlık Dağlar bu kesimi kaplar. Dünyanın en yüksek tepesi olan Everest de bu kesimde Çin-Nepal sınırındadır. Çin’in kuzeybatısını kaplayan Altay Dağları’mn yüksekliği 3.300 m. kadardır. Çin’in batı sınırı, boyunca, yüksekliği 7.000 m. yi geçen Tanrı Dağları uzanır. Bu dağlar Taklamakan Çölü’nün kuzey sınırını çizer. Çölün güneyinde Karanlık Dağlar uzanır.
Çin’in doğusunda Kuzey ve Güney Dağları ile Kingan Dağları uzanır. Kuzey Çin Dağları, Çin Ovası’nın batı sınırını çizer. Bunların en yüksek yeri 3.500 metre kadardır. Bu dağların kuzeyinde Kingan Dağları başlar. Güneyinde ise Güney Çin Dağları vardır. Çin’in doğu kıyısına paralel şeritler halinde uzanan bu dağlar memleketin oldukça büyük bir kesimini kaplar. Yang-Çe nehrini besliyen bazı nehirlerin kaynağı da Güney Çin Dağları’dır.
Dünyanın en büyük çöllerinden ikisi, Taklamakan ve Gobi çölleri, Çin’in sınırları içindedir.
Nehirler. — Çin’in en önemli nehirleri Doğu Çin Denîzi’ıle akan Yang-Çe (Gök Irmak) ile, Sarıdeniz’e akan Hoang-Ho (Sarı Irmak) dır. Amur nehri ise Çin’in Rusya ile kuzeydoğu sınırını çizer .
Bundan başka Çin’in en önemli nehirlerinden biri de Si-Kiyang’dır. Çin Hindistanı sınırı yakınlarından doğan bu nehir doğuya doğru akarak Hong-Kong’un güneyinde Kanton Körfezi’ne dökülür. Uzunluğu 1.900 km. dir. Batıda akan Tarım da Çin’in başlıca nehirleri arasındadır. Bu saydığımız nehirlerden başka bir kısım nehirler de Çin topraklarından çıkar. Bunların başlıcası Mekong, Saluen, Brahmaputra ve İli’dir.
Göller. — Çin’in gölleri bilhassa Yang-Çe nehri çevresinde toplanmıştır. Bunlar sığ göllerdir; su baskınlarının getirdiği çamurlar buraları gittikçe doldurmaktadır. Yang-Çe çevresindeki göllerin en önemlileri Tung-vTing ve Po-Yang’dır. Çin’in diğer önemli gölleri memleketin orta kesimlerindeki Koko Gölü ile Amur’un döküldüğü Lop Gölü’dür. Tibet’te de birtakım göller vardır.
İklim. — Çin’in büyük bir kısmında yazlar çok sıcak, kışlar çok soğuk geçer. Bunun en büyük sebebi Çin’in önemli bir kısmının denizden uzak bulunmalıdır. Kıyı kesimlerinde iklim ılıktır. İç kısımlar ise dünyadaki susuz bölgelerin başında gelen Orta Asya ikliminin etkisi altındadır.
Yağışlar memleketin her yanında bir değildir. Kuzeyde yıllık yağışlar bir metreyi ancak bulduğu halde, güney bölgeler yılda iki metre yağış alır. Yağışlar kıyı kesimlerinde de içerilerdekinden çoktur. «Muson» denen mevsim rüzgârları Çin’in yağışlarını bir dereceye kadar düzenler.
