Hangi balıklarda cıva oranı yüksektir ve hangi balıkları tüketmek tehlikelidir? Cıvanın sağlığa zararları ve balıklardaki birikim
Balık, yiyebileceğiniz en sağlıklı yiyeceklerden biridir. Bunun nedeni büyük bir protein, mikro besin ve sağlıklı yağ kaynağı olmasıdır. Bununla birlikte, bazı balık türleri toksik olan yüksek düzeyde cıva içerebilir. Aslında cıva maruziyeti ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir.
Bu makale, potansiyel cıva kontaminasyonu nedeniyle balıklardan kaçınmanız gerekip gerekmediğini anlatmaktadır.
Kaynak: pixabay.com
Cıva Neden Bir Sorun?
Civa, havada, suda ve toprakta doğal olarak bulunan ağır bir metaldir. Kömür yakma gibi endüstriyel süreçler veya püskürme gibi doğal olaylar dahil olmak üzere çeşitli şekillerde çevreye salınır. Üç ana form vardır – elemental (metalik), inorganik ve organik. İnsanlar bu toksine, madencilik ve endüstriyel işler sırasında cıva buharını solumak gibi çeşitli şekillerde maruz kalabilirler.
Balık ve kabuklu deniz ürünleri yiyerek de maruz kalabilirsiniz çünkü bu hayvanlar su kirliliği nedeniyle düşük konsantrasyonlarda civa emer. Zamanla, metil cıva – organik biçim – vücutlarında yoğunlaşabilir. Metil cıva oldukça toksiktir ve vücudunuzda belirli seviyelere ulaştığında ciddi sağlık sorunlarına neden olur.
Bazı Balıkların Cıva İçeriği Son Derece Yüksek
Balık ve diğer deniz ürünlerindeki cıva miktarı, türlere ve çevredeki kirlilik düzeylerine bağlıdır. Genel olarak, daha büyük ve daha uzun ömürlü balıklar en çok cıva içerme eğilimindedir.
Bunlar arasında köpek balığı, kılıç balığı, taze ton balığı, marlin, kral uskumru, Meksika Körfezi’nden kiremit balığı ve kuzey turna balığı bulunur.
Daha büyük balıklar, az miktarda cıva içeren birçok küçük balığı yeme eğilimindedir. Vücutlarından kolaylıkla atılamadığı için seviyeler zamanla birikir. Bu süreç biyoakümülasyon olarak bilinir.
Balıklardaki cıva seviyeleri milyonda parça (ppm) olarak ölçülür. En yüksekten en düşüğe doğru farklı balık ve deniz ürünlerinde ortalama seviyeler aşağıda verilmiştir:
- Kılıç balığı: 0,995 ppm
- Köpekbalığı: 0,979 ppm
- Kral uskumru: 0.730 ppm
- Kocagöz Orkinos: 0.689 ppm
- Marlin: 0,485 ppm
- Konserve ton balığı: 0.128 ppm
- Morina: 0.111 ppm
- Amerikan ıstakozu: 0.107 ppm
- Ringa: 0,084 ppm
- Barlam balığı: 0,079 ppm
- Alabalık: 0,071 ppm
- Yengeç: 0,065 ppm
- Mezgit balığı: 0,055 ppm
- Atlantik uskumru: 0,050 ppm
- Kerevit: 0,035 ppm
- Kömür Balığı: 0,031 ppm
- Yayın balığı: 0,025 ppm
- Kalamar: 0,023 ppm
- Somon: 0,022 ppm
- Hamsi: 0,017 ppm
- Sardalya: 0,013 ppm
- İstiridye: 0,012 ppm
- Deniz tarağı: 0,003 ppm
- Karides: 0.001 ppm
Balıklarda ve İnsanlarda Birikim
Kaynak: pixabay.com
Balık ve kabuklu deniz ürünleri yemek, insanlarda ve hayvanlarda cıva maruziyetinin başlıca kaynağıdır. Maruz kalma – küçük miktarlarda bile – ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. İlginç bir şekilde, deniz suyu yalnızca küçük konsantrasyonlarda metil cıva içerir.
Ancak yosun gibi deniz bitkileri onu emer. Balıklar daha sonra algleri yerler, civayı emer ve tutar. Daha büyük, yırtıcı balıklar, daha küçük balıkları yemekten daha yüksek seviyeler biriktirir. Aslında, daha büyük, yırtıcı balıklar, tükettikleri balıklardan 10 kat daha fazla cıva konsantrasyonları içerebilir. Bu sürece biyomagnifikasyon denir.
Kan cıva seviyenizi litre başına 5,0 mcg’nin altında tutmanızı önerilir. 89 kişide yapılan bir ABD araştırması, cıva seviyelerinin ortalama olarak litre başına 2.0-89.5 mcg arasında değiştiğini buldu. % 89 gibi büyük bir oran, maksimum sınırın üzerinde seviyelere sahipti. Ek olarak, çalışma, daha yüksek balık alımının daha yüksek cıva seviyelerine bağlı olduğunu belirtti.
Dahası, birçok çalışma, düzenli olarak daha büyük balıkları (turna balığı ve levrek gibi) yiyen kişilerin daha yüksek cıva seviyelerine sahip olduğunu belirlemiştir.
Olumsuz Sağlık Etkileri
Cıvaya maruz kalmak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Hem insanlarda hem de hayvanlarda, daha yüksek cıva seviyeleri beyin problemleriyle ilişkilidir. 129 Brezilyalı yetişkin üzerinde yapılan bir araştırma, saçtaki daha yüksek cıva seviyelerinin ince motor beceriler, el becerisi, hafıza ve dikkatte azalma ile ilişkili olduğunu buldu.
Son araştırmalar ayrıca cıva gibi ağır metallere maruz kalmayı Alzheimer, Parkinson, otizm, depresyon ve anksiyete gibi durumlarla ilişkilendirmektedir. Ancak, bu bağlantıyı doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Ek olarak, cıva maruziyeti yüksek tansiyon, kalp krizi riskinin artması ve daha yüksek “kötü” LDL kolesterol ile bağlantılıdır. 1.800 erkekte yapılan bir araştırma, en yüksek cıva seviyesine sahip olanların, daha düşük seviyeli erkeklere göre kalp ile ilgili sorunlardan ölme olasılığının iki kat daha fazla olduğunu buldu.
Bununla birlikte, yüksek cıva içeren balık tüketiminizi azalttığınız sürece, balığın besleyici faydaları muhtemelen cıva maruziyetinden kaynaklanan risklerden ağır basmaktadır.
Bazı İnsanlar Daha Büyük Risk Altında
Balıktaki cıva herkesi aynı şekilde etkilemez. Bu nedenle, bazı kişilerin ekstra özen göstermesi gerekir. Risk altındaki popülasyonlar, hamile olan veya olabilecek kadınları, emziren anneleri ve küçük çocukları içerir.
Fetuslar ve çocuklar cıva toksisitesine karşı daha savunmasızdır ve cıva, hamile bir annenin fetüsüne veya emziren bir annenin bebeğine kolayca geçebilir. Bir hayvan çalışması, gebe kalmanın ilk 10 günü boyunca düşük dozlarda metil cıva maruziyetinin bile yetişkin farelerde beyin fonksiyonunu bozduğunu ortaya koydu.
Başka bir çalışma, anne karnındayken cıvaya maruz kalan çocukların dikkat, hafıza, dil ve motor fonksiyonlarla mücadele ettiğini gösterdi. Ek olarak, bazı araştırmalar, Amerikan Yerlileri, Asyalılar ve Pasifik Adalıları da dahil olmak üzere belirli etnik grupların, geleneksel olarak balık bakımından yüksek diyetler nedeniyle cıva maruz kalma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Özetle;
Genel olarak balık yemekten korkmamalısınız. Balıklar önemli bir omega-3 yağ asidi kaynağıdır ve başka birçok fayda sağlar.
Aslında çoğu insanın haftada en az iki porsiyon balık yemesi tavsiye edilir.
Bununla birlikte, hamile veya emziren kadınlar gibi cıva toksisitesi riski yüksek olan kişilerin aşağıdaki önerileri akılda tutmaları gerekir.
- Her hafta 2-3 porsiyon (227-340 gram) çeşitli balıklar yiyin.
- Somon, karides, morina balığı ve sardalya gibi düşük cıvalı balıkları ve deniz ürünlerini seçin.
- Meksika Körfezi’nden kiremit balığı, köpek balığı, kılıç balığı ve kral uskumru gibi yüksek cıva balıklarından kaçının.
- Taze balık seçerken, bu belirli akarsular veya göller için balık tavsiyelerine dikkat edin.
- Bu ipuçlarını takip etmek, cıvaya maruz kalma risklerinizi en aza indirirken balık yemenin faydalarını en üst düzeye çıkarmanıza yardımcı olacaktır.
