Civalı Termometre Nedir? Nasıl Çalışır? Çalışma Prensibi, Özellikleri

0
Advertisement

Termometre ne işe yarar ve nasıl bulunmuştur? Civalı termometre neyi ölçer, çalışma prensibi nasıldır? Çalışma prensibi hakkında bilgi.

Civalı Termometre Nasıl Çalışır?

Civalı Termometre Nasıl Çalışır?

Civalı Termometre; Termometre bilim adamlarının kullandığı âletlerden biridir. Termometre ısıyı bildirir. Her hangi bir şeyin ısısı, o şeyin ne kadar sıcak ve soğuk olduğu demektir.

Termometreyi hepimiz biliriz. Ateşinizin olup olmadığını öğrenmek için belki sizin de bir termometreniz vardır. Odanızın duvarında da bir tane olabilir. Civalı termometre, bir ucu civa ile dolu, diğer ucu kapalı bir cam borudur. Civa ısınınca genişler. Genişler demek hacmi daha büyür demektir. Soğuyunca da hacmi küçülür.

Termometrenin haznesindeki civa ısınınca genişler, ve ince boruda yükselir. Bu yüzden bir kısmı borunun içine itilir, zira gidecek başka yeri yoktur. Termometrenin haznesindeki civa soğuyunca küçülür ve civa buradan aşağı doğru iner.Termometrede çizgiler vardır. Isıyı derece ile ölçerler. Şu halde termometredeki çizgiler dereceleri gösterir.

Çok defa derece kelimesi yerine derece işareti olan küçük bir yuvarlak kullanılır. Meselâ 100 derece demek için «100°» yazılır. Termometreler çeşitli şekillerde derecelenir. Bütün termometrelerin çizgileri dereceleri gösterri, ama bir termometredeki 80° ile başka bir termometre üzerindeki 80° nin gösterdiği ısı aynı olmayabilir.

Advertisement

Bugün kullanılan termometrelerin çoğu fahrenhayt termometrelerdir. Bu termometrelerdeki çizgiler Fahrenheit adındaki bir bilim adamının düzenlediği gibi çizilmiştir. Bir Fahrenheit termometresinde suyun donma noktası 32°, kaynama noktası 212° dir. Bilim adamları çokluk santigrad «Centigrade» termometrelerini kullanırlar. Santigrad «Centigrade» demek yüz bölme esasına göre derece demektir. Santigratlı termemotrelerde suyun donma noktası 0°, kaynama noktası 100° dir.

Her termometrenin içinde civa yoktur. İlk termotereyi Galileo yapmıştır. Bu termometrenin haznesinde civa yerine hava vardı. Bazı termometrelerde alkol kullanılır. Çok defa bu alkol kırmızı veya maviye boyanır. Bazı termometrelerin içinde ise madenden bir yay vardır.

Termometrelerde başlıca üç çeşit derece kullanılır:

Santigrat derecesi: İsveçli gökbilimci Andres Celsius (1701-1744) tarafından bulundu. Buna göre, suyun donma noktası 0 (sıfır), kaynama noktası ise 100 (yüz) derece olarak kabul edilmiştir. Cıvalı bir termometre tüpü üstüne suyun donma ve kaynama noktalan işaret edilerek aralan 100 eşit parçaya ayrılmıştır. Bu eşit parçalardan iki çizgi arasına 1 santigrat derecesi denir. Türkiye’de de bu derecelendirme kullanılır.

Reaumur (Reomür) derecesi: Santigrat derecesine benzer. Suyun donma 0 (Sıfır) kabul edilirken, kaynama noktası ise 80 (seksen) kabul edilmiştir. Fransız fizikçisi Rene Reaumur’ün (1688-1757) bulduğu bu derecelendirmeye göre, termometre tüpü 0 ile 80 arasında 80 eşit çizgiye bölünür.

Fahrenheit derecesi: Alman fizikçisi Gabriel Fahrenheit’in (1686-1736) yaptığı derecelendirmeye göre, suyun donma noktası +32, kaynama noktası +232’dir. İngiltere ve ABD’de bu derecelendirme kullanılır.

Advertisement


Leave A Reply