Cıvanın Sağlığa Zararları Nelerdir? Cıva Zehirlenmesi Neden ve Nasıl Olur?

0
Advertisement

Cıvanın insan sağlığına etkileri, zararları nelerdir? Cıva nerelerde bulunur ve cıva zehirlenmesine nasıl maruz kalınır? Bu yazıda, cıvanın insan sağlığına olan zararlarına ve cıva zehirlenmesinin nedenlerine ve nasıl oluştuğuna odaklanılmaktadır.

Cıva, doğal olarak bulunan bir element olmasına rağmen, yüksek seviyelerde insan sağlığına zarar verebilir ve çevresel kirliliğin bir nedeni olarak kabul edilir. Cıva zehirlenmesi, genellikle balık ve deniz ürünleri tüketimi yoluyla meydana gelir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu yazıda ayrıca, cıva zehirlenmesinin belirtileri ve tedavi yöntemleri de ele alınmaktadır.

Civa doğal olarak oluşan bir metaldir. Parlak, gümüş-beyaz bir sıvı ve kalay-beyaz bir katı dahil olmak üzere çeşitli şekillerde bulunur. Isıtıldığında renksiz bir gaz haline gelir. Yanan kömür ve atıklardan ve volkanlardan salınır.

Cıva, bazı termometrelerde, barometrelerde, buhar ve flüoresan lambalarda, flüoresan ampullerde, ayna kaplamalarında, diş dolgularında, bataryalarda, kozmetiklerde ve bitkisel ilaçlarda kullanılır. Metil civa, en yaygın cıva bileşiğidir. Suda ve toprakta oluşur ve balık dokularında birikir.

Cıva nerede bulunur?

Cıva doğada bulunan bir elementtir ve Dünya kabuğunun yaklaşık %0,08’ini oluşturur. Cıva, yer altı kaynaklarından çıkarılabilir ve doğal olarak bulunduğu yerler arasında volkanik bölgeler, jeotermal kaynaklar ve maden yatakları yer alır. Ayrıca cıva, endüstriyel üretim süreçlerinde kullanılan bir madde olarak da bulunabilir. Cıva bazı cihaz ve aletlerde (termostatlar, termometreler, flüoresan lambalar vb.) ve amalgam dolgularında kullanılmaktadır. Bununla birlikte, cıvanın kullanımı çevre ve insan sağlığı açısından önemli bir endişe kaynağıdır, çünkü yanlış yönetildiğinde ve atıldığında ciddi zararlar yaratabilir.

Advertisement

Cıvaya nasıl maruz kalınır?

Cıvaya maruz kalma birkaç farklı yolla gerçekleşebilir. En yaygın maruz kalma yolları şunlardır:

  1. Balık ve deniz ürünleri yoluyla: Balık ve diğer deniz ürünleri, sudaki cıva kirliliğine maruz kalırlar ve cıva birikirler. Bu yolla tüketildiğinde, insanlar yüksek seviyelerde cıvaya maruz kalabilirler.
  2. Endüstriyel maruz kalma: Cıva, bazı endüstriyel süreçlerde kullanılır ve işyerlerinde maruz kalma riski yüksek olan çalışanlar, bu yolla cıvaya maruz kalabilirler.
  3. Diş amalgam dolguları: Cıva bazlı diş amalgam dolguları kullanıldığında, dolguların kurulumu ve çıkarılması sırasında cıvaya maruz kalma riski vardır.
  4. Yasa dışı cıva madenciliği: Bazı insanlar, yasa dışı olarak cıva madenciliği yaparak cıvaya maruz kalabilirler.

Cıvaya maruz kalmanın belirtileri, maruz kalınan cıva miktarına ve maruz kalma süresine bağlı olarak değişebilir. Belirtiler arasında baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, kas titremeleri, koordinasyon kaybı ve sinirlilik yer alabilir. Ciddi vakalarda, kalıcı nörolojik hasar ve ölüm gibi sonuçlar da görülebilir.

Cıvaya maruz kalındığında ne olur?

Cıvaya maruz kalındığında, cıvanın yoğunluğuna, maruz kalınan süreye ve maruz kalınan yola bağlı olarak farklı belirtiler ve etkiler gözlenebilir. Cıva, sinir sistemi, böbrekler, karaciğer ve solunum sistemi gibi çeşitli organlara zarar verebilir. Ayrıca, gebelerde ve çocuklarda cıvaya maruz kalmanın özellikle zararlı etkileri olabilir.

Cıvaya maruz kalmanın belirtileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, mide bulantısı, kusma, iştah kaybı, deri döküntüleri, hafıza kaybı, anksiyete, sinirlilik, uykusuzluk, titreme, kas ağrıları ve kas spazmları sayılabilir.

Cıvaya uzun süreli maruz kalmanın sonuçları arasında ise kalıcı nörolojik hasarlar, böbrek yetmezliği, karaciğer hasarı, solunum sistemi bozuklukları, diş eti problemleri, cilt döküntüleri ve hatta ölüm gibi sonuçlar görülebilir.

Özellikle, gebelerde cıvaya maruz kalmanın, düşük yapma riski, fetal büyüme geriliği, nörolojik problemler ve doğum sonrası gelişimsel gecikmeler gibi ciddi sonuçları olabilir. Çocuklar, özellikle de beyinleri ve sinir sistemleri hala gelişme aşamasında olanlar, cıvaya maruz kalmanın özellikle zararlı etkilerine maruz kalabilirler ve bu da öğrenme güçlüğü, davranış problemleri, hiperaktivite ve sinirlilik gibi sorunlara neden olabilir.

Advertisement

Kimler Cıvaya maruz kalma riski altındadır?

Cıvaya maruz kalma riski, cıvanın bulunduğu ortama ve kişinin mesleki ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir. Ancak, bazı gruplar, diğerlerine göre daha yüksek bir risk altındadırlar. Bu gruplar şunlardır:

  1. Balıkçılar: Balıkçılar, balık tüketimleri nedeniyle cıvaya maruz kalma riski altındadırlar. Özellikle büyük, yağlı balıkların cıva seviyeleri daha yüksek olduğundan, bu balıkların tüketilmesi cıva zehirlenmesi riskini artırabilir.
  2. Endüstriyel işçiler: Cıva bazlı ürünlerin üretiminde veya kullanımında çalışan endüstriyel işçiler, maruz kalma riski altındadırlar. Bu işlerde çalışanlar, cıvayı soluyarak veya cildi yoluyla emerek cıvaya maruz kalabilirler.
  3. Diş hekimleri: Cıva bazlı diş amalgam dolgularının kullanımı nedeniyle, diş hekimleri ve diş teknisyenleri, dişlerin tamir ve bakımı sırasında cıvaya maruz kalma riski altındadırlar.
  4. Maden işçileri: Cıva, madencilik endüstrisinde kullanılır ve bu sektörde çalışan maden işçileri, cıvaya maruz kalma riski altındadırlar.
  5. Gebeler: Cıvaya maruz kalma, gebelik sırasında bebeğin sağlığı için önemli bir risk faktörü olabilir.


Leave A Reply