Çocuklarda ishal nedenleri nelerdir? İshal ne kadar önemlidir ve belirtileri nelerdir? İshal nasıl kesilir, tedavisi hakkında bilgi.
Çocuklarda İshal
İshal, gevşek veya sulu bir dışkının sık sık yapılmasıdır. Bağırsakların anormal bir tahriş karşısında kaldığını gösterir. Bağırsaklar besinlerdeki suyu yeterince emebilecek zaman bulamaz ve bu, özellikle bebeklerde olmak üzere şiddetli su kaybına yol açabilir.
Sütle beslenen bebeklerin günde birkaç defa kaka yapmaları normaldir. Bebek katı besinlerle beslenmeye başladığında dışkı da katılaşır ve daha seyrek yapılmaya başlanır. Çocuğun lif bakımından zengin bir besin maddesini, örneğin meyveleri fazla miktarda yemesi ishale neden olabilir. Bunun yanısıra ishal, bir enfeksiyon belirtisi de olabilmektedir. Bağırsaklardaki enfeksiyonlar genellikle bakteriler veya virüsler tarafından meydana getirilir. Yenen besinlerde bakteri bulunabilir (besin zehirlenmesi) veya mikrop taşıyan dışkıyı ellemiş ellerin yıkanmadan ağıza sürülmesi enfeksiyon bulaştırabilir. İshale neden olan enfeksiyonun bağırsaklarda bulunması da şart değildir; orta kulak iltihabı veya girip gibi bağırsak-dışı enfeksiyonlarda da belirti olarak ishal görülebilir. Bu durumda ishale, ateş eşlik eder. İshaldekine benzeyen bir dışkı, kabızlıkta da görülebilir. Büyükçe bir çocuk dışkı kaçırıyorsa bu, aslında kabızlığa bağlı olabilir; çünkü sert dışkı kütlesi ıkınmayla dışarı atılamaz ama bunun çevresinden sızan sıvılar, dışarı çıkarak çamaşırı kirletebilir. Bu durum enkopres adıyla bilinir.
Ne kadar önemlidir?
Bebeklerdeki ishaller, su kaybı tehlikesi nedeniyle her zaman için önemlidir. Küçük çocuklarda kusmaların eşlik ettiği ishaller de aynı nedenle tehlikelidir; bunlara ateşin ve terlemenin eşlik ettiği durumlarda tehlike, daha da fazladır. Kötü kokulu ve yağlı bir dışkının çıkarıldığı ishaller çölyak hastalık veya kistik fibroz gibi daha önemli hastalıkların belirlisi olabilir. Bu hastalıklarda vücut, besinlerdeki besleyici maddeleri gereken şekilde bağırsaklardan ememez.
Çocuğunuz altı saatten daha uzunca bir süreden beri sulu veya gevşek bir dışkı yapıyorsa ve özellikle de bir yaşından küçükse, doktora başvurmalısınız. İshale kusma veya ateş eşlik ediyorsa, bunu hemen yapmanız gerekir.
Eşlik eden belirtiler
- Dışkının normalden daha gevşek olması dışında başka bir belirti yok, çocuğunuz son derece sağlıklı gözüküyor, keyfi yerinde.
- Çocuğunuzda birdenbire ishal ve kusma görüldü, ateşi hafifçe yüksek.
- Çocuğunuzda ishalden başka bir belirti yok ama, bazı konularda aşırı sinirli, örneğin okula gitmek istemiyor
- Çocuğunuzda başka belirtiler, örneğin öksürük de var ve doktor bunu tedavi için ona ilaç vermiş.
- Göbek çevresinde karın krampları ağrısı var; ağrı sağ kasığına doğru yayılıyor.
- Çocuğunuzda şiddetli karın krampları var, kusma mevcut; dışkısı kan ve mukusla dolu.
- Çocuk istemeden dışkı kaçırıyor, halbuki tuvalete gitmeyi öğreneli epeyce 1 ‘zaman oldu.
- Çocuğunuz bir türlü gelişip büyüyemiyor, dışkısı hacimli, açık renk ve pis kokuyor, rezervuarı çektiğinizde dışkı parçaları suda yüzüyor.
Buna genellikle yol açan nedenler
- Muhtemelen, içerisinde fazlaca lif bulunan bir besini (örneğin erik) fazla miktarda yemiştir. Dışkı çok sulu olmadıkça veya sık yapılmadıkça, bu gerçek bir ishal değildir ve üzülmeniz gerekmez.
- Çocuğunuzda mide “nezlesi”nin veya besin zehirlenmesi gibi bir barsak enfeksiyonunun bulunması, kuvvetle muhtemeldir.
- Stres, büyücek çocuklarda ishal nedeni olabilir. Olay sık sık tekrarlarsa, doktora başvurun.
- Birçok ilaç ishale neden olabilir. Olayı doktora anlatın ama, o söylemeden ilaca ara vermeyin.
- HEMEN DOKTORA BAŞVURUN. Çocuğunuzda apandisit mevcut olabilir.
- HEMEN DOKTORA BAŞVURUN. Çocuğunuzda bir bağırsak bölümünün diğeri içerisine eldiven parmağı gibi girmesine bağlı bağırsak bölümünün diğeri içerisine eldiven parmağı gibi girmesine bağlı bağırsak tıkanıklığı olabilir.
- Bu gerçek bir ishal değildir ve dışkı kaçırma (enkopres) olabilir.
- Çölyak hastalığı bulunabilir.
İlk olarak ne yapmalısınız?
- Bebeğiniz bir yaşından küçükse ve ishali en az altı saatten beri devem ediyorsa, hemen doktora başvurun.
- İshali olan büyücek bir çocuğa süt veya yiyecek vermeyin ama bol miktarda seyreltilmiş meyve suyu veya içerisine bir tutam tuz ve bir çay kaşığı dolusu şeker katılmış su verin.
- Çocuğunuzun ateşine bakın. Yüksekse, ıslak süngerle silerek düşürmeye çalışın.
- Çocuğunuzdaki ishalin nedeni hakkında fikir edinebilmek için, yukarıdaki tabloyu inceleyin.
- Temizliğe önem verin. Eğer çocuğunuz tuvalete gittikten sonra ellerini yıkamazsa veya siz onun altını değiştirdikten sonra ellerinizi yıkamazsanız enfeksiyon, bütün aile bireylerine yayılabilir.
Doktora başvurmalı mısınız?
Bebeğinizdeki ishal altı saatten beri devam ediyorsa hemen doktora başvurun veya bebeğinizi hemen bir hastaneye götürün.İshalle birlikte ateş ve kusma varsa veya ishal on iki saatten daha uzun süre devam ederse ya da dışkı yağlıysa yahut kan, mukus içeriyorsa, hemen doktora başvurmalısınız.
Doktor ne yapacaktır?
- • İshalin nedenini bulduktan sonra, buna göre tedavi uygulayacaktır
- • Çocuğunuzun içeceklerine karıştırmanız için size bir toz verebilir. Bu tozda şeker ve kaybedilen başlıca tuzlar vardır. Doktor, çocuğunuzun ateşi düşene kadar yatakta istirahat etmesini ve sıvı besinlerle beslenmesini tavsiye edecektir, ishali olan bir çocuk kabaca, her gün vücut ağırlığının her kilosu için en az 200 mililitre sıvı iç-melidir. Bebeğiniz biberonla besleniyorsa, doktor bir süre sütten vazgeçerek şekerli ve gereken tuzları içeren bir beslenme uygulanmasını; sütün daha sonra tekrar ve yavaş yavaş kullanılmaya başlanmasını tavsiye edecektir. Annesi tarafından emzirilen bebeklerde ise bu beslenme şekline devam edilmesi gerektiğini söyleyecektir.
- • Eğer bebeğiniz çok hastaysa, doktor onu hastaneye yatıracak ve gerekli sıvıları damar yoluyla verecektir.
Siz nasıl yardımcı olursunuz?
- • Temizlik kurallarına uymalısınız. Mama hazırlamadan önce ve bebeğin altını değiştirdikten sonra ellerinizi iyice yıkayın, Eğer bebeğiniz altı aylıktan küçükse, bütün biberonları ve beslenme takımını sterilize edin
- • İshal durduktan sonra yoğurt, muz, pirinç, çorba gibi gıdalarla beslemeye başlayın.
