Çocuklarda sara, epilepsi hastalığı nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir? Epilepsi durumunda yapılması gerekenler ve tedavisi hakkında bilgi.
Çocuklarda Sara (Epilepsi)
Epilepsi beyinde normal elektrik darbelerinin olmasından kaynaklanan, zaman zaman kriz halinde gelip geçen bir rahatsızlıktır. Epilepsi krizleri iki türlü olur. Büyük epilepside üstüste gelen kasılma, kıvranma krizleri görülür. Bu krizler sırasında hasta bir-iki dakika kendinden geçer, sonra birkaç dakika vücut kazık gibi kesilir, arkasından eklemlerde ritmik titremeler görülür. Dişler sıkıca kenetlenmiştir (bu durumda çocuğunuz dilini ısırabilir, dikkat etmelisiniz). Çocuk farkına varmadan idrarını kaçırır ve ağzı köpürür. Genelde bu krizlerden sonra derin bir uykuya dalınır.
Küçük epilepside kasılma, kıvranma olmaz. Çocuk bir-iki saniye adeta hayal kuruyormuş gibi kendinden geçer, gözleri kayar. Sanki hiçbir şey görmüyor, hiçbir şey işitmiyor gibidir. Bu tür epilepsileri genelde tanımlamak ve teşhis etmek güçtür. Küçük epilepsi, diğerleri kadar şiddetli krizlere neden olmamakla beraber, okul hayatında, spor yaparken, özellikle bisiklete binerken tehlikeli olabilir. Genelde bu tür epilepsiler kalıtımsaldır ve zekâ bozuklukları aramak doğru değildir. 6 yaşının altındaki çocuklarda yüzde 3 veya 5 oranında zaman zaman kasılmalar görülür. Bu krizler genelde yüksek ateşli mikrobik hastalıklar esnasında veya bitiminde beyinde yüksek ateşin neden olduğu rahatsızlıkların sonucu olan oldukça zararsız hafif kasılmalardır.
Ne kadar önemlidir?
Epilepsi, hayati önemi olan bir bozukluk değildir. Çocuklar buluğ çağının sonuna doğru küçük epilepsiden kurtulurlar. Buna mukabil, büyük epilepsi ilaç tedavisine rağmen ömür boyu özel bakım gerektirir. Özellikle yüzmek, bisiklete binmek gibi sporlar esnasında hastanın asla yalnız olmaması gerekir.
Muhtemel belirtiler
- • Kendinden geçmek
- • Dişlerin kenetlenmesi
- • Eklemlerin ritmik titreyişlerinden sonra kaskatı kesilmek
- • İstemeyerek idrar yapmak
- • Ağzın köpürmesi
İlk olarak ne yapmalısınız?
Büyük epilepsi krizi sırasında:
- Çocuğunuzun etrafından sert eşyaları kaldırarak, kıvranmaları sırasında canını acıtmasına ve bir yerini incitmesine engel olun.
- Vakasını ve ön düğmelerini açın.
- Kriz geçene kadar çocuğunuzun yanından ayrılmayın.
- Çocuğunuzun dişleri kenetlenmişse, açmaya veya ağzına bir şey koymaya çalışmayın. Kriz başladığı anda dilini ısırmışsa, zaten kriz bitimine kadar yapacağınız bir şey yoktur.
- Çocuğunuzun şiddetli kıvranmaları sona erince, onu yavaşça yana yatırın, dilinin veya tükürüğünün boğazına kaçmasına mani olun.
- Kriz esnasında çocuğunuzun durumunu iyice inceleyin. Vereceğiniz bilgilerle doktorun teşhisine yardımcı olmalısınız.
Küçük epilepsi
• Bir-iki saniye süren ve dış etkenlerle düzeltilemeyen aşırı dalgınlık.
Küçük epilepsi krizi esnasında ne yapılmalı?
- Kriz esnasında çocuğunuzu emniyette olacağı bir yere götürün. Cadde ortasında, merdivenlerde bırakmayın.
- Krizin sonuna kadar çocuğunuzun yanından ayrılmayın.
Doktora başvurmalı mısınız?
Kriz geçer geçmez çocuğunuzun küçük ya da büyük epilepsi geçirdiğinden kuşkulanırsanız, derhal bir doktora başvurmalısınız.
Doktor ne yapabilir?
• Çocuğunuz bir kasılma hali geçirmişse, doktor onu muayene ederek ve hangi tür bir epilepsi geçirdiğini anlamak için size kriz anı ite ilgili sualler soracaktır.
• Çocuğunuz sürekli kasılmalar geçiriyorsa, gerekli laboratuvar testleri için bir hastaneye sevkedilmesi gerekebilir. Şeker, elektroansefalogram ve krizlere neden olan beyindeki tahribatın yerini belirlemek için beyin skeningi yapılan testlerin arasındadır. Skening sırasında çocuk bazı ışınlardan etkilenebilir ve bu esnada beyinde oluşan herhangi bir anormal durum skening tekniği ile açıklığa kavuşturulabilir. Bu testlerin bir kısmı küçük epilepsilerin teşhisinde de uygulanabilir.
Hastalığı tam olarak tedavi edici bir ilaç yoksa da, çocuğa krizlerinin sıklığını azaltıcı İlaçlar verilebilir.
Siz nasıl yardımcı olursunuz?
- Çocuğunuzun böyle bir hastalığı olması, sizin üzerinizde bir şok etkisi yapabilir. Ama hem siz, hem çocuğunuz kendinize güvenmelisiniz. Krizlerle nasıl mücadele edileceğini size anlatan doktor, bu konudaki en büyük yardımcınızdır.
- Çocuğunuzun küçük epilepsi krizinin sıklığı ile ilgili not alarak, bu konuda doktora eksiksiz bilgi vermelisiniz.
- Çocuğunuzu yakından izleyerek, aldığı ilaçların onun akli melekelerinde ve kişiliğinde bir değişiklik yapıp yapmadığını tespit edin. Verilen ilaçların birtakım yan etkileri olmaması, dozu aşmamasına bağlıdır.
- Çocuğunuza olabildiğince normal davranın. Arkadaşlarına ve öğretmenlerine çocuğunuzun hastalığını anlatın ki, bir kriz halinde korkup, ne yapacaklarını şaşırmasınlar.
- Çocuğunuza her zaman taşımasını salık vereceğiniz ve üzerinde hastalığı ve kriz halinde ne yapılması gerektiğini yazan bir bilezik ve kolye takın.
- Çocuğunuza kasılmalara karşı bazı ilaçlar verilirse, bunları doktorun görüşünü almadan kesmeyin. Aksi takdirde birkaç gün içinde şiddetli ve uzun süren krizlere neden olabilirsiniz?
- Çocuğunuza gerekli bilgileri vererek, bir krizin yaklaştığını anlamasını temin edin. Bazı saralılar krizden evvel garip belirtiler hissederler. Kötü kokular duymak, görüş bozukluğu, midede garip bir his bunlardan biri olabilir. Bunlar, krizin yaklaştığının belirtileridir ve çocuğunuz bunları fark edecek yaştaysa, önlem alarak, kriz anında tehlikeli bir ortamda olmamaya özen gösterir.
